Hytaýyň Guýçžou welaýatynda 250 million ýaşly “aždarha” tapyldy

  • 25.02.2024 23:59
  • 19k+

Hytaýly, ABŞ-ly we ýewropaly paleontologlaryň halkara topary Guýçžou welaýatynda (Hytaý), takmynan, 250 million ýyl ozal ýaşap geçen, örän uzyn boýunly deňiz süýrenjesini - dinosefalozawryň bitewi diýen ýaly skeleteni tapdy. Gözleg işleri Earth and Environmental Science žurnalynda çap edildi: Transactions of the Royal Society of Edinburgh (EESTRSE).

Taryhdan öňki äpet haýwan özüniň ýylan ýaly görnüşi bilen hytaý aždarhasyna meňzeýär.
Dinosefalozawryň galyndylary Gualin formasiýasyndan tapyldy. Pytraňňy süňkleri ýygnamak we öwrenmek 10 ýyl dowam etdi, diňe şondan soň alymlar bu ýyrtyjynyň sypatyny doly diýen ýaly görnüşde täzeden dikeldip bildiler.
Dinosefalozawryň 3 metre çenli ösendigi, şonuň 1,7 metriniň boýnudygy bellendi. Bu süýrenijiler ýalpak deňizlerde ýaşapdyrlar we balyklary hem-de kellesi aýakly molýuskalary awlapdyrlar.
Ştutgartyň Döwlet tebigy taryhy muzeýiniň uzyn boýunly deňiz hažžyklary boýunça hünärmeni Stefan Spikmanyň sözlerine görä, boýnundaky we göwresindäki oňurgalaryň köp bolany üçin dinosefalozawrlar özboluşly hasaplanýardy. Şeýle hem, bu haýwanlar ýumurtga guzlaman, diri çagalary guzlapdyrlar.
Ýüzleý meňzeşliklerine garamazdan, dinosefalozawrlar beýleki meşhur uzyn boýunly deňiz hažžyklary - pleziozawrlar bilen ýakyn garyndaş däldir. Pleziozawrlar özlerinden öňki “uzyn boýunlylardan” 40 million ýyl soň peýda bolupdyr.


düýn 17:45
2.3k+

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi

Nobel komiteti 2025-nji ýylyň fizika boýunça baýragynyň eýelerini yglan etdi – olar üç amerikaly alym Jon Klark, Mişel Dewore we Jon Martinis boldy. Olara baýrak “makro derejesinde kwant tunneliniň açyşy we elektrik zynjyrynda energiýanyň kwantlaşmagyny görkezendigi üçin” berildi...

düýn 13:08
3.7k+

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi...

düýn 13:02
3.3k+

Alymlar ebedi doňaklykdaky ýaşy, takmynan, 40 müň ýyl bolan mikrob­lary oýartdylar

Kolorado uniwersitetiniň (Boulder şäheri, ABŞ) alymlary on müňlerçe ýyl mundan ozal ebedi doňaklykda doňup galan gadymy mikroblary janlandyrdylar. Käbir nusgalardaky mikroorganizmler, takmynan, 40 müň ýyl bäri «uklapdyr»...

düýn 06:35
4.4k+

Türkmen talyplary Malaýziýada WSDG 2025 bäsleşiginde baş baýraga we taslamany ösdürmek üçin pul baýragyna mynasyp boldular

24 — 28-nji sent­ýabr ara­ly­gyn­da Ma­laý­zi­ýa­nyň Saý­ber­ja­ýa şä­he­rin­de Bü­tin­dün­ýä Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry bäs­le­şi­gi (World Sus­tai­nab­le Develop­ment Goals Chal­len­ge — WSDG 2025) ge­çi­ril­di...