Alymlar soňky 100 million ýylda Ýeriň nähili üýtgändigini görkezdiler

  • 07.03.2023 12:35
  • 37k+

Awstraliýadaky Sidneý uniwersitetiniň alymlary soňky 100 million ýylda Ýeriň geologiki üýtgemeleriniň jikme-jik modelini hödürlediler. Birbada iki wideo okuw mekdebiniň resmi YouTube kanalynda peýda boldy.

Wideo bu döwrüň dowamynda landşaftyň nähili üýtgändigini görkezdi: derýalaryň hereketi, Dünýä ummanynyň derejesiniň üýtgeýşi, mineral ýataklar, tektoniki plitalaryň hereketi. Şeýle hem howa we dürli tebigy hadysalar, mysal üçin wulkanlaryň atylmagy ýa-da ýer titremeleri ýaly meseleler göz öňünde tutulypdyr.
Barlagçylar tarapyndan gurlan model 100 million ýylda yklymlaryň nädip 10 km süýşüp-hereket edendigini görkezýär. Global Scalable Paleo Landscape Evolution diýlip atlandyrylýan ikinji wideoda derýalaryň akymyna, şeýle hem tektoniki plitalaryň hereketine has köp üns berlip. Bu üýtgeşmeleriň hemmesi birnäçe ýüz kompýuter prosessoryň kömegi bilen  hasaplandy.
Bu taslama geljekde peýdaly bolar diýip hasaplanýar. Barlagçylar howanyň üýtgemegine we tektoniki güýçlere Ýeriň üstüniň nähili jogap berjekdigini öwrenip bilerler. Bu modeller planetada geljekde boljak  üýtgeşmeleri hasaplamaga mümkinçilik berer.


şu gün 00:23
1.7k+

Gün ulgamynda bir ýyly 1648 Ýer ýylyna deň bolan asman jisimi tapyldy

Gün ulgamynda adaty bolmadyk asman jisimi tapyldy. 2020 VN40 diýlip atlandyrylýan bu trans-neptun obýekti 1648 Ýer ýylyna barabar wagtda Günüň töwereginden doly aýlanyp çykýar. Bu barada Garward-Smitsonow institutynyň  Astrofizika merkeziniň barlagçylary habar berdiler...

şu gün 00:18
768

Alymlar DNK-nyň sakawlamak bilen baglanyşykly 57 bölegini tapdylar

Halkara alymlar topary sakawlamak bilen baglanyşykly 57 genom bölegini tapdylar. Bu barada ABŞ-nyň Wanderbilt uniwersitetiniň lukmançylyk merkeziniň (VUMC) metbugat gullugy habar berdi. Barlaga birnäçe ýurtdan hünärmenler gatnaşdy...

31.07.2025 20:31
3.3k+

Awstraliýanyň ýarym asyryň içinde ilkinji orbital missiýasy şowsuzlyga uçrady

Gilmour Space Technologies kompaniýasy Awstraliýanyň çäginden ýarym asyryň içinde ilkinji orbital uçuşy amala aşyrdy, ýöne missiýa şowsuz tamamlandy. Eris raketasy 29-njy iýulda ýerli wagt bilen 8:35-de Kwinslenddäki Bouen kosmodromyndan uçdy...

29.07.2025 14:09
5.6k+

Alymlar derisi ýelekpisint bolan gadymy süýrenijiniň galyndylaryny tapdylar

Fransiýada arka tarapy ýelekpisint gurluşly gadymy süýrenijileriň galyndylary tapyldy. Tapyndynyň ýaşy 247 million ýyl diýip, Ştutgartdaky (Germaniýa) Döwlet tebigat ylymlary muzeýiniň metbugat gullugy habar berdi...