Ösümlik ýaglarynyň öndürijiligini we hilini ýokarlandyrýan täze tehnologiýa döredildi

  • 16.11.2025 15:42
  • 1k+

Russiýada WDITU-nyň (Woronež Döwlet Inženerçilik Tehnologiýalar uniwersiteti) alymlary ösümlik ýaglaryny öndürmegiň täze tehnologiýasyny döredip, oňa patent aldylar. Bu barada TASS agentligi uniwersitetiň metbugat gullugyna salgylanyp habar berdi.

Täze usulda däneleri gaýtadan işlemezden öň onuň gabygyny aýyrmak göz öňünde tutulýar. Bu bolsa gabyksyz ýagly ekinleri ýitgisiz gaýtadan işlemegi hem-de belogyň ýitgilerini iki–üç esse azaltmagy üpjün edýär.
Uniwersitetiň düşündirişine görä, adatça ösümlik ýaglary däneleriň gabygyny aýyrmazdan öndürilýär. Däne gabygynyň düzüminde süýüm, azotsyz maddalar we takmynan 2% lipid bar, olar öndüriliş wagty ýag içine düşüp, onuň hilini peseldýär.
Täze açyşyň awtorlarynyň biri, tehniki ylymlaryň doktory Aleksandr Ostrikowyň bellemegine görä, gabyk möçberi göni önümiň hiline täsir edýär — gaýtadan işleýän dänede gabyk näçe köp bolsa, alynýan ýagyň kislotalylyk derejesi şonça ýokary bolýar. Mundan başga-da, gabyk enjamyň öndürijiligini peseldýär, sebäbi onuň inçe göwrüminiň bir bölegini eýeleýär. Ostrikowyň sözlerine görä, täze tehnologiýa belogyň ýitgilerini azaltmaga we önümçiligiň netijeliligini ýokarlandyrmaga kömek edýär.
Täze proses gyzdyrmak, gabykdan arassalamak, ýeleşdirmek, fotosortirleme we iki tapgyrly ýylylyk-nem işläp taýýarlamak ýaly basgançaklary öz içine alýar. Bu tehnologiýa sport iýmiti, et önümleri, kombinirlenen iýmler hem-de öý haýwanlarynyň iýmiti üçin ulanylýan belok konsentratlarynyň önümçiligini artdyrmaga mümkinçilik berip biler.


29.12.2025 12:40
2.2k+

Şweýsariýaly inženerler jansyz langustinleriň gabyklaryndan robot ýasadylar

Lozanna Federal Politehniki mekdebiniň (EPFL) ýanyndaky CREATE laboratoriýasynyň inženerleri öli langustinleriň ekzoskeletlerini esas hökmünde ulanyp, biogibrid robotlaryny işläp düzdüler. Berk hitinden ybarat bolan bu organiki gurluşlar biologik berkligi we bogun membranalarynyň çeýeligini özünde jemleýän täsin gurluşlary döretmäge mümkinçilik berdi...

29.12.2025 11:56
2.7k+

Britaniýaly alymlar elektromagnit päsgelçilikleriniň 99,97%-ini bökdeýän dury plýonkany oýlap tapdylar

Glazgo uniwersitetiniň alymlary elektromagnit şöhlelenmesiniň 99,97%-den gowragyny yzyna serpikdirip bilýän örän inçe, çeýe we dury nanoplýonkany oýlap tapdylar. Bu material Wi-Fi we 5G signallarynyň täsir edýän şertlerinde geýilýän sensorlaryň, lukmançylyk enjamlarynyň we çeýe displeýleriň bökdençsiz işlemegini üpjün etmek üçin niýetlenendir...

29.12.2025 11:06
2.2k+

Alymlar ýaldyrawuk tomzaklaryň aragatnaşyk ýörelgesinden peýdalanyp, ýerden daşardaky aňy gözlemegi teklip etdiler

Arizona ştatynyň uniwersitetiniň alymlary ýerden daşary aňy gözlemek üçin täze strategiýany hödürlediler. Ol biologik aragatnaşyk ýörelgelerine we pulsarlary (neýtron ýyldyzlaryny) fon hökmünde ulanmaga esaslanýar...

29.12.2025 11:00
1.8k+

Alymlar beýnä ünsüni jemlemäge kömek edýän gen tapdylar

Rokfeller institutynyň alymlary Nature Neuroscience žurnalynda ünsüň tebigatyna bagyşlanan ylmy işlerini çap etdiler. Gözlegler ünsi jemlemek ukybynyň diňe bir beýnidäki peýdaly signallaryň güýçlenmegine däl, eýsem "fon" işjeňliginiň (beýnidäki artykmaç sesleriň) peselmegine-de baglydygyny görkezýär...