Dünýädäki hroniki böwrek keselli adamlaryň sany 35 ýylda iki esse artdy

  • 16.11.2025 13:05
  • 4.9k+

Halkara alymlar toparynyň anyklamagyna görä, 1990-njy ýyldan bäri hroniki böwrek kesellerinden  ejir çekýän uly ýaşly adamlaryñ  sany iki esse artdy we 788 milliona ýetdi. Häzirki wagtda bu kesel dünýäde iň köp adam pidasyna sebäp bolýan keselleriň hatarynda dokuzynjy orny eýeleýär. Bu barada Nýu-Ýork uniwersitetiniň (NYU Langone Health) metbugat gullugy habar berýär.

«Biziň geçiren derňewimiz hroniki böwrek keselleriniň adam saglygyna iň uly we howply wehimleriñ biri bolup durýandygyny hem-de onuň derejesiniň ýylsaýyn ýokarlanýandygyny görkezýär. Bu ýagdaýyň öz gezeginde, bu keseller bilen göreşiň halkara jemgyýetçiligi üçin rak, ýürek-damar keselleri we psihiki bozulmalar bilen göreş ýaly iň möhüm ugurlaryň birine öwrülmelidigini görkezýär» diýip, professor Jozef Koreş aýtdy.

Alymlar Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy (BSGG), Saglyk Görkezijiler we Baha Beriş Instituty (IHME) hem-de Bill we Melinda Geýts gaznasy tarapyndan alnyp barylýan Global Burden of Disease (GBD) atly ählumumy taslamanyň maglumatlaryny derňediler. Bu taslamada 1990-njy ýyldan bäri kesellere we ölüm derejesine sebäp bolýan esasy sebäpler boýunça statistikalar toplanýar.
Derňewiň netijelerine görä, häzirki wagtda hroniki böwrek keselleri dünýäniň uly ýaşly ilatynyň takmynan 14%-ine täsir edýär. Bu keselli adamlaryň sany 1990-njy ýylda 378 million bolsa, häzirki wagtda 788 milliona ýetdi.


16.11.2025 16:20
1.7k+

iOS 27-de ulanyjylaryň saglygyna gözegçilik etjek EA-lukman peýda bolar

Apple indiki ýyl çykarylmagyna garaşylýan täze iOS 27 operasion ulgamynyň üstünde işleýär. Bloomberg-iň wekili Mark Gurmanyň sözlerine görä, kompaniýa emeli aňy ösdürmek bilen baglanyşykly üç ugra ünsüni jemleýär...

16.11.2025 16:17
3.4k+

Hytaýly alymlar üzüm däneleriniň esasynda garramaga garşy dermanyň döredilendigini habar berdiler

Hytaýdaky Lonvi Biosciences barlaghanasynyň barlagçylary "adamyň ömrüni 100 ýaş edip, hatda ondanam uzaldyp biljek" dermanyň döredilendigini mälim etdiler diýip, The New York Times habar berýär. Şençžen şäherinde ýerleşýän barlaghana üzüm dänesiniň ekstraktynda bar bolan prosianidin C1 (PCC1) birleşmesine esaslanýan garrylyga garşy gerdejikleri işläp taýýarlady...

16.11.2025 16:00
6.5k+

Nar we hoz goşundysy immun öýjükleriniñ 28 günde «ýaşarmagyna'" ýardam edýär - barlaglar

Halkara alymlar topary Urolithin A metabolitiniň bary-ýogy 28 günde immun ulgamynyň öýjükleriniň ýagdaýyny gowulandyrmaga ukyplydygyny görkezdi. Nature Aging žurnalynda çap edilen barlaga görä, günüň dowamynda 1 000 mg bu maddany kabul etmeklik CD8+ T-öýjükleriniň profilini has «ýaş» görnüşe getirýär we öýjükleriň «energiýa stansiýalary» bolan mitohondriýalaryň işini güýçlendirýär...

12.11.2025 17:37
6.7k+

Aziýanyň ösüş banky Aşgabatda lukmançylyk orta okuw mekdebiniň gurluşygyny maliýeleşdirer

Aziýanyň ösüş bankynyň prezidenti Masato Kandanyň ýurdumyza saparynyň çäklerinde duşuşyklar geçirildi. Duşuşyklaryň netijeleri boýunça Aşgabat şäherinde lukmançylyk orta okuw mekdebiniň gurluşygyny maliýeleşdirmek...