And daglarynda ýitirilen Tiuanako siwilizasiýasynyň ybadathanasy tapyldy

  • 28.06.2025 11:03
  • 5.1k+

Arheologlar adybir meşhur arheologik toplumdan, takmynan, 215 km günorta-gündogarda Boliwiýanyň günortasyndaky gadymy Tiuanako siwilizasiýasynyň ybadathanasyny tapdylar. Bu açyş hakynda Antiquity žurnalynda habar berildi.

Bu toplum depäniň üstünde ýerleşip, oýda ýerleşen gönüburçly howluly modul desgasy görnüşindedir. Onuň ölçegleri – takmynan, uzynlygy 125 metr we ini 145 metr. Içinde 15 sany gönüburçly bina bar. Pensilwaniýa uniwersitetiniň barlagçylarynyň we olaryň boliwiýaly kärdeşleriniň pikirine görä, ybadathana gije-gündiziň deňleşmesinden soň däp-dessurlary geçirmek üçin ulanylypdyr.
Tiuanako siwilizasiýasy häzirki And daglarynyň çäginde ýaşapdyr we takmynan müň ýyl ozal ýitipdir. Alymlar muny inkleriň öňbaşçylary hasaplaýarlar.


Palaspata (sebitiň adyna görä) diýlip atlandyrylýan ybadathana üç söwda ýolunyň: Titikaka kölüniň hasylly ýerleriniň, Altiplano öri meýdanlarynyň we Koçabamba jülgeleriniň çatrygynda ýerleşipdir.
Ýüzleý gatlakdan mekgejöwenden edilen çiçe içgisi içmek üçin ulanylýan keru gap-gaçlarynyň bölekleri tapyldy. Bu ybadathananyň däp-dessur we söwda funksiýasyny görkezýär.
Ýerli fermerler depe hakda bilseler-de, onuň aşagynda harabalyklaryň bardygyny bilmeýärdiler.


düýn 19:24
1.4k+

Sisiliýanyň kenarlarynda Birinji Puni urşy döwrüniň gadymy rim tuwulgasy tapyldy

Sisiliýanyň suwlarynda b.e.öň 241-nji ýylda Egad adalaryndaky söweş wagty ýitirilip bilnen gadymy rim bürünç tuwulgasy tapyldy diýip, Live Science habar berýär. Tuwulgany we ýene 30 töweregi predmeti Suwa giden ýerleri resminamalaşdyrmak boýunça jemgyýetiň (Society for the Documentation of Submerged Sites, SDSS) daýwerleri tapdy...

13.09.2025 15:41
4.1k+

Kalimantan adasynda meteoritden galan gadymy palta tapyldy

Kalimantan adasynyň Indoneziýa böleginde ýerleşýän Paau obasynda çen bilen bürünç eýýamyna degişli seýrek guýguç şekilli palta tapyldy. Onuň ýaşy takmynan 3000 ýyl töweregi. Radar Banjarmasin gazetiniň habaryna görä, bu artefakt 1983-nji ýylda ýerli ýaşaýjy tarapyndan altyn gözleýän mahaly tötänleýin tapyldy we  jemgyýetçilige indi mälim boldy...

09.09.2025 16:11
8.7k+

Marokkoda dinozawrlar eýýamynyň "janly tanky" tapyldy: olaryň güýçli sowudy bolupdyr

Marokkoda paleontologlar özboluşly gorag uýgunlaşmaly dinozawr bolan Spicomellus aferi ankilozawryny tapdylar. Alymlar bu üýtgeşik ýyrtyjynyň daşky keşbini döretdiler. Nature žurnalynda çap edilen barlagda ankilozawrlaryň esasy goraglarynyň köpüsiniň ozal pikir edilişinden has ir peýda bolandygy ýüze çykaryldy...

04.09.2025 19:24
10k+

Argentinada gadymy krokodile meňzeş ýyrtyjy tapyldy. Ol dinozawrlary awlapdyr

Paleontologlar Patagoniýanyň günortasynda häzirki krokodilleriň ýok bolup giden garyndaşlaryny - öň belli bolmadyk peýrozawrlaryň galyndylaryny tapdylar. Tapyndylaryň arasynda gowy saklanyp galan kelleçanak, äň we skeletiň bir bölegi bar...