Alymlar 2032-nji ýyla çenli Kaliforniýada bolup biljek güýçli ýertitremesi barada duýduryş berýärler

  • 28.05.2025 23:21
  • 9.3k+

Barlagçylar Kaliforniýanyň San-Fransisko aýlagynda ýakyn onýyllyklarda güýçli ýertitremäniň bolup biljekdigini çaklaýarlar. Bu barada Mercury News neşiri ýazýar.

ABŞ-nyň Geologiýa gullugynyň geofizigi Sara Minson 2055-nji ýyla çenli sebitde uly ýertitremesiniň bolmagynyň ähtimallygynyň 72%-e çenli ýokarlanandygyny aýtdy. Guramanyň öz çaklamalaryna görä, ilkinji güýçli ýertitremesi bary-ýogy ýedi ýyldan, ýagny 2032-nji ýylda bolup biler.
Hünärmenleriň sözlerine görä, Kaliforniýadan we Aýlag sebitinden geçýän San-Andreas jaýrygy 7,8 ýa-da ondanam ýokary magnitudaly ýertitremesini döredip biler. Magnitudasy 6,7-den ýokary bolan soňky ýertitremesi 1989-njy ýylda bolupdy. Şonda 63 adam ýogalyp, 4 müňe golaý adam şikes alypdy.
26-njy maýda San-Andreas jaýrygynyň demirgazyk çetinde bolan ýer sarsgynlaryndan soň täze howsala tolkuny ýüze çykdy. Jemi ýedi ýertitremesi bolup, olaryň bäşisi biri-biriniň yzyndan birnäçe minut aratapawut bilen bolup geçdi. Olaryň biri 4,6 magnituda ýetdi.  Zyýan çekenler ýa-da weýrançylyklar hasaba alynmady.
Taryhy maglumatlar sebitde güýçli ýertitremeleriň, takmynan, 150 ýyldan bir gezek bolup geçýändigini görkezýär. Iň soňky ýertitreme 167 ýyl ozal, 1906-njy ýylda bolupdy. Şol wagt magnituda 7,9 boldy. Ýer titremesi San-Fransiskonyň binalarynyň 80%-ini weýran etdi we 3000 adamyň ölmegine sebäp boldy.
Bilermenler başga bir ýertitremesiniň 1800 adamyň ölmegine, 50 000 adamyň şikes almagyna we 200 milliard dollarlyk ykdysady zyýan ýetmegine sebäp bolup biljekdigini çaklaýarlar.
Minson kaliforniýalylaryň her ýyl bolup geçýän kiçi ýertitremeleriniň howpuny äsgermezlik etmeli däldiklerini  belleýär. Ol uly ýertitremelerini akulanyň hüjümleri bilen deňeşdirip, olaryň seýrek, ýöne gorkunçdygyny belledik. Geofizik aragatnaşyk we ulag gatnawy kesilen ýagdaýynda ýakynlaryň bilen nähili habarlaşjagyňy öňünden meýilleşdirip goýmagy maslahat berýär.


şu gün 17:25
1.4k+

DNK-ny dikeldýän we beýniniň garramagyny haýalladýan belok açyldy

Makkuori uniwersitetiniň barlagçylary PDI belogynyň beýni öýjükleriniň ýadrolaryna aralaşyp, zeper ýeten DNK-ny bejerip biljekdigini ýüze çykardylar. Bu açyş Alsgeýmer we Parkinson ýaly newrodegeneratiw kesellere garşy göreşde kömek edip biler...

düýn 18:35
7.2k+

Eşegiň derisinde sakyrtga garşy täsirli serişde tapyldy

Amherstdäki Massaçusets uniwersitetiniň amerikan alymlary eşekleriň derisiniň ýag mäzleri tarapyndan bölünip çykarylýan (E)-2 oktenal birleşmesiniň sakyrtgalary netijeli kowýandygyny anykladylar. Laboratoriýa synaglarynyň netijesi bu maddanyň täsiriniň pes däldigini, käbir ýagdaýlarda meşhur himiki täsir ediji dietiltoluamiddenem (DEET) has ýokarydygyny görkezdi...

düýn 18:35
1.6k+

Ýagtylyk beýnini bejerip, newrodegeneratiw keselleriň ösüşini haýalladyp bilýär

Çernyşewskiý adyndaky Saratow milli barlag döwlet uniwersitetiniň (SDU) alymlary beýniniň bardasynda ýerleşýän meningeal limfa damarlarynyň (MLV) ýagtylyk bilen bejerilip bilinjekdigini subut etdiler. Fotostimulýasiýa toksinleriň çykarylyşyny gowulandyrýar we keselleriň ösüşini haýalladýar diýip, uniwersitetiň metbugat gullugyna salgylanýan TASS ýazýar...

düýn 18:29
2.5k+

Gadymy Rimde saýrak guşlar üýtgeşik nygmat däl-de, adaty köçe nahary bolup çykdy

Ispan arheologlary Maýorka adasynda geçirilen gazuw-agtaryş işleri mahalynda gadymy Rimiň garbanyşhanasyny tapdylar. Alymlar galyndy naharlar dökülen  çukuryň içindäkileri öwrenip, şäheriň ýönekeý ilatynyň näme iýendigini anykladylar...