Alymlar 2032-nji ýyla çenli Kaliforniýada bolup biljek güýçli ýertitremesi barada duýduryş berýärler

  • 28.05.2025 23:21
  • 9.6k+

Barlagçylar Kaliforniýanyň San-Fransisko aýlagynda ýakyn onýyllyklarda güýçli ýertitremäniň bolup biljekdigini çaklaýarlar. Bu barada Mercury News neşiri ýazýar.

ABŞ-nyň Geologiýa gullugynyň geofizigi Sara Minson 2055-nji ýyla çenli sebitde uly ýertitremesiniň bolmagynyň ähtimallygynyň 72%-e çenli ýokarlanandygyny aýtdy. Guramanyň öz çaklamalaryna görä, ilkinji güýçli ýertitremesi bary-ýogy ýedi ýyldan, ýagny 2032-nji ýylda bolup biler.
Hünärmenleriň sözlerine görä, Kaliforniýadan we Aýlag sebitinden geçýän San-Andreas jaýrygy 7,8 ýa-da ondanam ýokary magnitudaly ýertitremesini döredip biler. Magnitudasy 6,7-den ýokary bolan soňky ýertitremesi 1989-njy ýylda bolupdy. Şonda 63 adam ýogalyp, 4 müňe golaý adam şikes alypdy.
26-njy maýda San-Andreas jaýrygynyň demirgazyk çetinde bolan ýer sarsgynlaryndan soň täze howsala tolkuny ýüze çykdy. Jemi ýedi ýertitremesi bolup, olaryň bäşisi biri-biriniň yzyndan birnäçe minut aratapawut bilen bolup geçdi. Olaryň biri 4,6 magnituda ýetdi.  Zyýan çekenler ýa-da weýrançylyklar hasaba alynmady.
Taryhy maglumatlar sebitde güýçli ýertitremeleriň, takmynan, 150 ýyldan bir gezek bolup geçýändigini görkezýär. Iň soňky ýertitreme 167 ýyl ozal, 1906-njy ýylda bolupdy. Şol wagt magnituda 7,9 boldy. Ýer titremesi San-Fransiskonyň binalarynyň 80%-ini weýran etdi we 3000 adamyň ölmegine sebäp boldy.
Bilermenler başga bir ýertitremesiniň 1800 adamyň ölmegine, 50 000 adamyň şikes almagyna we 200 milliard dollarlyk ykdysady zyýan ýetmegine sebäp bolup biljekdigini çaklaýarlar.
Minson kaliforniýalylaryň her ýyl bolup geçýän kiçi ýertitremeleriniň howpuny äsgermezlik etmeli däldiklerini  belleýär. Ol uly ýertitremelerini akulanyň hüjümleri bilen deňeşdirip, olaryň seýrek, ýöne gorkunçdygyny belledik. Geofizik aragatnaşyk we ulag gatnawy kesilen ýagdaýynda ýakynlaryň bilen nähili habarlaşjagyňy öňünden meýilleşdirip goýmagy maslahat berýär.


düýn 11:02
2.8k+

Alymlar birnäçe ösümlikleriň rak keseline garşy täsiriniň bardygyny tassykladylar

Yrakly, hindistanly we russiýaly alymlar Hytaýyň halk lukmançylygynda ulanylýan birnäçe ösümlikden alnan maddalary barladylar we olaryň iň azyndan sekizsinde rak keseline garşy täsirleriň bardygyny subut etdiler...

düýn 10:52
1.1k+

Mýanmada molýuskalaryň iki täze görnüşi tapyldy

Halkara alymlar topary Mýanmada süýji suwda ýaşaýan korbikul (Corbicula) tohumyna degişli molýuskalaryň iki täze görnüşini we sferokorbikul (Sphaerocorbicula) atly täze kiçi tohumy ýüze çykardylar. Şeýlelikde, tohumyň doly klassifikasiýasy täzeden anyklandy...

27.10.2025 16:42
5.9k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

27.10.2025 00:07
4.1k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...