Arheologlar Goňurdepäniň Oks siwilizasiýasyndaky möhüm ornuny açyp görkezdi

  • 19.05.2025 22:31
  • 6.9k+

Russiýanyň Ylymlar akademiýasynyň alymlary Goňurdepedäki guburlaryň jaýlanyş dessurlary, planigrafiýasy we hronologiýasy boýunça giňişleýin barlag geçirdiler. Alnan netijeler Goňurdepäniň bürünç eýýamynda Merkezi Aziýada gülläp ösen we soňra ýitip giden Oks siwilizasiýasynyň (Baktriýa-Margian arheologik toplumynyň) administratiw hem-de dini merkezi bolandygyny subut etdi. Bu barada geçirilen gözlegiň netijeleri «Wostok (Oriens)» ylmy žurnalynda çap edildi.

Marguşyň paýtagty Goňurdepe («şalaryň we hudaýlaryň şäheri» diýlip hem atlandyrylýar) – b.e. öňki 2300-1700-nji ýyllarda häzirki Türkmenistanyň, Owganystanyň, Özbegistanyň we Täjigistanyň çäklerinde gülläp ösen gadymy medeniýetdir. Ol Gadymy Müsür, Hindistan, Hytaý we Mesopotamiýa bilen bilelikde «dünýä medeniýetiniň ilkinji bäş ojagynyň biri» hasaplanylýar. Gadymy şäher 1972-nji ýylda arheolog Wiktor Iwanowiç Sarianidiniň ýolbaşçylygyndaky ekspedisiýa tarapyndan açylypdy.
Goňurdepäniň hronologiýasy 170-den gowrak radiouglewodorod seljermesiniň giň toplumy esasynda düzüldi. Netijeler ähli guburlaryň jaýlanyş dessurlarynyň birmeňzeş bolandygyny, ýagny däpleriň durnukly saklanandygyny görkezýär. Ulular jaýlananda, ortaça, 4,8 gap-gaç goýlan bolsa, çagalaryňky bary-ýogy 1,1. Bu maglumatlar gadymy jemgyýetde adam statusynyň mazar däplerine täsir edendigini görkezýär.
Geçirilen gözlegler Türkmenistanyň Medeniýet ministrligi bilen Russiýanyň Ylymlar akademiýasynyň Maddy medeniýetiň taryhy institutynyň we Etnologiýa we antropologiýa institutynyň hünärmenleriniň ýakyn hyzmatdaşlygynyň netijesinde amala aşyryldy. Alnan netijeler Merkezi Aziýanyň gadymy ekerançylyk medeniýetleriniň häzirki wagtda Garagum çölüniň çäginde gizlenen syrly dünýäsine has gowy düşünmäge mümkinçilik berýär.


şu gün 07:43
1.7k+

+44 gradusa çenli yssy bolar: Türkmenistanda hepdelik howa maglumaty

Türkmenistanyň Daşky gurşawy goramak ministrliginiň Gidrometeorologiýa gullugynyň ýurdumyzda şu hepdäniň dowamynda boljak howanyň ýagdaýy barada maglumat berdi. Aşgabatda az bulutly, hepdäniň ahyrynda üýtgäp durýan bulutly howa bolup, günorta-gündogardan demirgazyk-günbatara ugruny üýtgedýän, tizligi sekuntda 10 — 13 metrden 14 — 16 metre ýetýän şemal öwser...

14.06.2025 14:16
2k+

ÝUNFPA-nyň Türkmenistandaky wekilhanasy surat çekmek bäsleşigini yglan etdi

BMG-niň Ilat gaznasynyň (ÝUNFPA) Türkmenistandaky wekilhanasy her ýylyň 11-nji iýulynda bellenýän Bütindünýä ilat güni we BMG-niň Ilat gaznasynyň dünýä ilaty hakynda ählumumy Hasabatynyň goýberilmegi mynasybetli akwarel işleriniň bäsleşigini yglan etdi...

14.06.2025 10:53
2k+

22 — 27-nji iýunda Ahal welaýatynda Medeniýet hepdeligi geçiriler

Me­de­ni­ýet we sun­gat iş­gär­le­ri­niň hem-de Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň şyg­ry­ýet gü­ni my­na­sy­bet­li şu ýy­lyň 22 — 27-nji iýu­ny ara­ly­gyn­da Ahal we­la­ýa­tyn­da Me­de­ni­ýet hep­de­li­gi­ni ge­çir­mä­ge taý­ýar­lyk görülýär...

13.06.2025 10:27
7.8k+

Türkiýede patyşa Midas bilen baglanyşykly 2800 ýyllyk mazar tapyldy

Ankaranyň günorta-günbatarynda ýerleşýän gadymy Gordion şäherinde arheologlar, takmynan, 2800 ýyl mundan ozalky döwre degişli mazar tapdylar. Hünärmenleriň pikirine görä, bu mazar ady rowaýata öwrülen patyşa Midasyň garyndaşlaryna degişli bolup biler diýip, Live Science ýazýar...