Wýetnamda janly relikt ösümligiň äpet wekili tapyldy

  • 10.05.2025 13:52
  • 3.9k+

Alymlar Wýetnamyň demirgazygyndaky Hoanglýenşon daglarynda ösümlikleriň Marchantiophyta bölümine degişli Blepharostoma vietnamicum atly täze görnüşini açdylar. Açyş wýetnamly, günorta koreýaly we russiýaly alymlaryň bilelikdäki ekspedisiýasynyň netijesinde boldy. Bu barada geçirilen gözlegiň netijeleri «Plants» žurnalynda çap edildi.

Marchantiophytalar Ýerde millionlarça ýyl bäri ýaşaýan gadymy ösümlikler bolup, kök, baldak we ýapraklary bolmasa-da, ekologik ulgamlarda möhüm rol oýnaýarlar. Olar çyglylygy saklaýar, topragyň eroziýasynyň öňüni alýar we daşky gurşawyň ýagdaýyny görkezýän görkeziji bolup hyzmat edýärler.
Täze tapylan Blepharostoma vietnamicum görnüşi öz maşgalasynyň beýleki görnüşlerine garanyňda, ep-esli uly bolup çykdy. Onuň ini 1,25-1,75 mm, uzynlygy bolsa 10-30 mm-e ýetýär. Ýene bir täsin tarapy, täze görnüşde ilkinji gezek iki görnüşli ýag bedenjigi şol bir öýjükde duş geldi. Bu ýagdaý bu ösümligi beýleki görnüşlerden aýdyň tapawutlandyrýar.
Alymlar onuň DNK gurluşyny seljerip, bu görnüşiň ozal açylmandygyny subut etdiler. Täze görnüş häzirki wagtda diňe Hoanglýenşon daglarynda belli, emma onuň beýleki sebitlerde hem bolup biljekdigi çaklanylýar.
Bu açyş tebigatyň henizem näbelliliklere baýdygyny we daglyk sebitleriň biodürlüligiň möhüm merkezidigini görkezýär.


23.10.2025 09:57
6.1k+

Alymlar Sahara çölüniň häzirkisinden 75%-e çenli “ygally” bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar

XXI asyryň ikinji ýarymynda Sahara çölünde ýagşyň mukdary häzirki döwrüň görkezijileri bilen deňeşdirilende takmynan 75% ýokarlanyp biler diýip, ABŞ-nyň Illinoýs uniwersitetiniň klimatologlary çaklaýarlar. Barlaglaryň netijeleri npj Climate and Atmospheric Science žurnalynda çap edildi...

16.10.2025 09:22
5.6k+

Alymlar: Ýer klimat çökgünliginde “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgidi” aşdy

Täze ylmy barlaglaryň maglumatlaryna görä, planeta klimat üýtgemeleriniň “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgitden” geçdi. Ummanlaryň gyzmagy tas milliard adamyň durmuşyny kesgitleýän merjen rifleriň köpçülikleýin ölmegine getirdi diýlip, Science News žurnalynda neşir edilen hasabatda aýdylýar...

30.09.2025 18:01
2.6k+

Alymlar berk sosial baglanyşyklar biologiki taýdan garramagy haýalladýar diýip hasaplaýarlar

Amerikaly barlagçylar ömrüň dowamynda berk sosial baglanyşyklaryň biologiki taýdan haýal garramak bilen baglanyşyklydygyny anykladylar. Bu barada "Brain, Behavior & Immunity - Health” žurnalyndaky makala salgylanýan PsyPost ýazýar...

30.09.2025 10:22
4.2k+

Kofein çylşyrymly meseleleri çözmekde adamlaryň tutanýerliligini ýokarlandyrýar

Täze barlag kofeniň çylşyrymly ýa-da bölekleýin çözmek mümkin bolmadyk meseleleri çözmekde tutanýerliligi ýokarlandyryp biljekdigini görkezdi. Munuň täsiri dartgynly ýagdaýdaky adamlarda has hem göze ilýärdi. Synaglara ABŞ-nyň Massaçusets ştatynyň Amhýorst kollejiniň 329 talyby gatnaşdy...