Wýetnamda janly relikt ösümligiň äpet wekili tapyldy

  • 10.05.2025 13:52
  • 4k+

Alymlar Wýetnamyň demirgazygyndaky Hoanglýenşon daglarynda ösümlikleriň Marchantiophyta bölümine degişli Blepharostoma vietnamicum atly täze görnüşini açdylar. Açyş wýetnamly, günorta koreýaly we russiýaly alymlaryň bilelikdäki ekspedisiýasynyň netijesinde boldy. Bu barada geçirilen gözlegiň netijeleri «Plants» žurnalynda çap edildi.

Marchantiophytalar Ýerde millionlarça ýyl bäri ýaşaýan gadymy ösümlikler bolup, kök, baldak we ýapraklary bolmasa-da, ekologik ulgamlarda möhüm rol oýnaýarlar. Olar çyglylygy saklaýar, topragyň eroziýasynyň öňüni alýar we daşky gurşawyň ýagdaýyny görkezýän görkeziji bolup hyzmat edýärler.
Täze tapylan Blepharostoma vietnamicum görnüşi öz maşgalasynyň beýleki görnüşlerine garanyňda, ep-esli uly bolup çykdy. Onuň ini 1,25-1,75 mm, uzynlygy bolsa 10-30 mm-e ýetýär. Ýene bir täsin tarapy, täze görnüşde ilkinji gezek iki görnüşli ýag bedenjigi şol bir öýjükde duş geldi. Bu ýagdaý bu ösümligi beýleki görnüşlerden aýdyň tapawutlandyrýar.
Alymlar onuň DNK gurluşyny seljerip, bu görnüşiň ozal açylmandygyny subut etdiler. Täze görnüş häzirki wagtda diňe Hoanglýenşon daglarynda belli, emma onuň beýleki sebitlerde hem bolup biljekdigi çaklanylýar.
Bu açyş tebigatyň henizem näbelliliklere baýdygyny we daglyk sebitleriň biodürlüligiň möhüm merkezidigini görkezýär.


15.12.2025 11:29
2.2k+

Smartfonlar çagalarda depressiýa we semizlik howpuny ýokarlandyrdy

Çaganyň smartfon bilen ir tanyşmagy alymlarda uly howatyrlanma döredýär: amerikaly hünärmenleriň täze barlaglary bu enjamy ele almak ýaşynyň we ýetginjeklerde depressiýa, semizlik we ýeterliksiz ukynyň artmak howpunyň arasynda aladalandyryjy baglanyşygy ýüze çykardy...

04.12.2025 13:32
2.9k+

Alymlar tüwiniň dykyz topragy “burawlamak” mehanizmini ulanýandygyny anyklady

Halkara biologlar topary tüwiniň köküniň hatda örän dykyz toprakdan nädip ösüp bilýändigini öwrendi. Nature žurnalyndaky ylmy makalada bellenilişi ýaly, ösümlik öz öýjükleriniň gurluşyny üýtgedip, köki özboluşly senagat turbasyna öwürýän aýratyn mehanizmi ulanýar eken...

01.12.2025 12:46
5.7k+

Adam beýnisi 5 ýaş tapgyryndan geçýär: jahyllyk 32 ýaşa çenli dowam edýär

Kembrij uniwersitetiniň neýrobiologlarynyň täze gözlegi adam beýnisiniň bäş tapgyrdan geçýändigini görkezdi. Bu tapgyrlarda neýron gurluşynyň düýpgöter üýtgemegine getirýän “özgeriş döwürleri” bolup geçýär. Şol bir wagtyň özünde, jahyllyk döwrüniň, adatça, hasap edilenden uzak dowam edýändigi bellenilýär...

01.12.2025 12:03
5k+

Alymlar Betmeniň golaýda bolmagynyň adamlary “mylakatly” edýändigini anyklady

Milandaky Mukaddes Ýürek katolik uniwersitetiniň alymlary psihologik tejribe geçirip, Betmeniň golaýda wagty adamlaryň has rehimli bolýandygyny anyklady. Bu barada ylmy iş Mental Health Research žurnalynda neşir edildi...