NASA Güni öwrenmek üçin PUNCH kiçi hemralaryny işe girizdi

  • 21.04.2025 14:35
  • 1.6k+

NASA 2025-nji ýylyň mart aýynda Güni we Gün şemallaryny öwrenmek maksady bilen, dört sany kiçi hemrany PUNCH (Polarimeter to Unify the Corona and Heliosphere) atly missiýanyň çäginde Ýere ýakyn pes orbita (570 km beýiklikde) uçurdy. Emeli hemralar aprel aýynda ilkinji synag suratlaryny üstünlikli düşürip, kameralarynyň we bort enjamlarynyň dogry işleýändigini tassykladylar.

PUNCH missiýasy Günüň täjinde (koronasynda) bolup geçýän hadysalary synlamak üçin, koronograf hökmünde hyzmat edýän, dar burçly kamera (NFI) bilen enjamlaşdyrylan bir sany emeli hemrany, şeýle hem Günden çykýan zarýadly bölejikleriň akymyny, ýagny Günüň şemalyny öwrenmek üçin, giň burçly kameralar (WFI) bilen enjamaşdyrylan üç sany emeli hemrany öz içine alýar.
Bu dört hemranyň ählisinden alnan suratlar bilelikde ulanylyp, Günüň täjinde bolup geçýän hereketleriň we Günüň şemallarynyň Ýere tarap ugrunyň doly şekilini döretmäge mümkinçilik berer. Ilkinji düşürilen suratlar eýýäm ýyldyz meýdanlaryny we ýyldyz toplumlaryny görkezýär, emma ylmy maglumat almak üçin, bu suratlarda fon ýagtylygynyň 99%-i aýrylyp, güýçsüz Gün şemalynyň akymlarynyň tapawutlandyrylmagy zerurdyr. Hemralaryň orbitadaky deňsiz-taýsyz ýerleşişi, ýagny gündiz bilen gijäniň arasyndaky çäk bolan terminator çyzygynyň golaýynda ýerleşmegi olara Güni ähli tarapdan diýen ýaly yzygiderli synlamaga mümkinçilik berer.
PUNCH missiýasynyň esasy maksady – Günüň energiýasynyň Gün şemalyna nädip öwrülýändigini we koronal massa zyňyndylarynyň nädip emele gelýändigini öwrenmekdir. Bu massa zyňyndylary Ýerde emeli hemralar, astronawtlar we elektrik ulgamlary üçin howp döredip bilýän magnit hadysalaryna sebäp bolup biler.


21.11.2025 23:19
6.6k+

Awstraliýada 55 mln ýyl ozal ýaşan krokodilleriň ýumurtgalarynyň bölekleri tapyldy

Awstraliýanyň gündogaryndaky Murgon şäherinde krokodilleriň ýitip giden toparynyň ýumurtgalarynyň ýurtda iň gadymy bölekleri tapyldy. Tapyndy alymlara bu haýwanlara we olaryň ýaşaýyş gurşawyna has gowy düşünmäge mümkinçilik berer diýip, Täze Günorta Uels uniwersiteti habar berýär...

20.11.2025 11:50
3.8k+

Alymlar ilkinji gezek 40 müň ýyllyk mamontyň RNK-syny açyklap başardylar

Halkara alymlar topary Ýakut mamontlarynyň galyndylaryndan ilkinji gezek matrisa RNK (mRNK) molekulalaryny alyp, açyklamagy başardylar. Bu molekulalar, öýjükleriň beloklary döretmek üçin ulanýan genleriň işleýän göçürmeleridir...

19.11.2025 13:32
3.5k+

Emeli aňly robotlaryň ählisi adam üçin howpsuzlyk synagyndan geçip bilmediler

Uly dil modelleri (UDM) arkaly dolandyrylýan robotlar diskriminasiýa meýillidigini we adamlara fiziki zyýan ýetirip biljek hereketleri makullamaga çalşandygyny görkezdiler. London Korollyk kollejiniň we Karnegi-Mellon uniwersitetiniň alymlary bilelikdäki gözlegleriniň netijesinde şeýle netijä geldiler...

19.11.2025 13:14
3.2k+

Russiýaly alymlar 60-dan gowrak näbelli wirusy ýüze çykardylar

Rospotrebnadzoryň "Wektor" atly ylmy merkeziniň alymlary Russiýada ozal öwrenilmedik 60-dan gowrak wirusy anykladylar. Bu barada RIA "Nowosti" habar berdi. Gözleg üçin nusgalar ýurduň 50 sebitinden gelip gowşupdyr...