NASA-nyň barlaglary Aýda suwuň Gün ýeli netijesinde dörändigini görkezdi

  • 19.04.2025 17:54
  • 2.4k+

NASA-nyň alymlary Aýda suwuň Gün ýeliniň täsiri netijesinde emele gelýändigini anykladylar. Aý tozany bilen geçirilen synag Ýeriň tebigy hemrasynda suwuň gelip çykyşyny düşündirýän teoriýany tassyklady.

Aý atmosferasyz gurak kosmiki jisim, ýöne onuň üstündäki suw yzlary alymlary köpden bäri alada goýýar. Mundan ozal hünärmenler suwuň mikrometeoritler, buzly kometalar ýa-da kraterlerdäki aýasty ätiýaçlyklar tarapyndan getirilip bilinjekdigini öňe sürýärdiler. Emma NASA-nyň täze barlagy munuň Gün ýeli bilen baglydygyny tassyklady.
Goddard adyndaky kosmiki uçuşlar merkeziniň Li Sýa Ýeo-nyň  ýolbaşçylygyndaky topary Gün ýeliniň Aýa täsirini simulýasiýa edýän modeli döretdi. Alymlar 1972-nji ýylda “Apollon 17” missiýasy tarapyndan ýygnalan Aý tozanynyň we Aýyň howasyz gurşawyny görkezýän bölejik tizlendirijisi bolan ýörite kamerany ulandylar.

"Enjamy taslamak we hapalanmanyň çeşmelerini ýok etmek üçin köp synanyşyk edildi. Emma netije Gün ýeli teoriýasyny tassyklady" – diýip, NASA-nyň barlagçysy Jeýson Makleýn gürrüň berdi.

Synagda birnäçe günüň içinde Aýda 80 000 ýyl geçendäki ýaly ýagdaýy gurnap, tozany Gün ýeliniň täsirine sezewar etdiler. Ýel protonlary Aý regoliti bilen çaknyşyp, wodorod atomlaryny emele getirdi. Bularam minerallardaky kislorod bilen birleşip, gidroksil we suw molekulalaryny emele getirýär.
Muny tassyklamak üçin alymlar infragyzyl ýagtylygyň siňdirilişiniň 3 mikron azalandygyny görkezýän spektrometr ulandylar, bu bolsa suwuklygyň bardygynyň alamaty. Arassa suw tapylmasa-da, maglumatlar gidroksil we suw molekulalarynyň emele gelendigini tassyklaýar.


düýn 14:32
4.2k+

Plastik galyndylardan parasetamol öndürmegiň usuly tapyldy

Edinburg uniwersitetinden professor Stiwen Uollesiň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary plastik galyndylarynyň derman öndürmek üçin ulanylyp bilinjekdigini kesgitlediler. Bu barada Nature žurnalyndaky barlaga salgylanýan The Guardian ýazýar...

24.06.2025 13:34
2.3k+

Awstraliýaly kebeleklerde ugruny ýyldyzlara görä kesgitlemek ukyby ýüze çykaryldy

Awstraliýaly bogong kebelekleri ( Agrotis infusa ) ýyldyzlardan we Ýeriň magnit meýdanyndan ugur alyp, müň kilometre çenli aralygy geçmäge ukyply. Bu Awstraliýanyň Milli uniwersitetiniň, Günorta Awstraliýa uniwersitetiniň we beýleki barlag merkezleriniň hünärmenleriniň gelen netijesidir...

24.06.2025 13:32
2.4k+

Aýnadan çap etmek üçin ilkinji 3D printeri döredildi

Massaçusets Tehnologiýa institutynyň Linkoln barlaghanasynyň barlagçylary aýna zatlary öndürmäge ukyply ilkinji 3D printeri çykardylar. Şu wagta çenli additiw önümçilik şokolad we plastmassa ýaly dürli materiallary öz içine alypdy, ýöne organiki däl aýna bu tehnologiýanyň çäginden daşarda galyp gelýärdi...

24.06.2025 12:40
6.1k+

Britaniýaly alymlar robotlaryň kömegi bilen Arktikany gaýtadan doňdurmak isleýär

Britaniýanyň ARIA hökümet agentligi suwasty robotlaryň kömegi bilen Arktikanyň buz örtüginiň galyňlygyny saklamak we artdyrmak mümkinçiliklerini öwrenmek üçin 10 mln funt sterling (takmynan, $13,4 mln) bölüp berdi diýip, The Times habar berýär...