Ýaş alymlar rak keseline garşy "Troýan şekeri" bolan dermany döretdiler

  • 24.10.2025 12:26
  • 4.2k+

Russiýanyň MIREA tehnologik uniwersitetiniň hünärmenleri rak keseline garşy täze fotodinamik bejergi usulynda şekeri peýdalandylar. Täze taýýarlanan derman serişdesindäki glýukoza molekulalary rak öýjüklerini aldap, olary derman serişdelerini has işjeň siňdirmäge mejbur edýär diýip, uniwersitetiň metbugat gullugy TASS-a habar berdi.

Fotodinamik bejergi, ýagny rak öýjügine ýagtylyga duýgur derman girizilýär we ol belli tolkun uzynlygyndaky ýagtylygyň täsiri bilen işjeňleşip, rak öýjügini ýok edýär. Alymlar bu usuly diňe rak öýjüklerine täsir edýän görnüşde kämilleşdirmek isleýärler, sebäbi sag öýjüklere zyýan ýetirmezlik möhümdir.
Täze derman serişdede alymlar 2-dezoksi-D-glýukoza atly şeker görnüşini ulanýarlar. Ol “Troýan aty” ýaly hereket edýär: rak öýjügi bu şekeri siňdirýän mahaly, onuň bilen bile derman serişdelerini hem kabul edýär.
Alymlar bu serişdäni birnäçe rak öýjügi görnüşlerinde — şol sanda ýatgy boýny we döş rak keselinde — synagdan geçirdiler. Netijede, derman serişdesi diňe rak öýjüklerini ýok edip, sag öýjüklere täsir etmedi.

“Şeker molekulasy diňe bir derman serişdesini rak öýjügine ugrukdyrman, eýsem onuň energiýa çalşygyny hem bozýar. Şeýlelikde, biz rak keseliniň üstüne iki taraplaýyn zarba urýarys: biri onuň ‘iýmitini’ kesýär, beýlekisi bolsa fotoduygur serişdeleri işjeňleşdirýär” diýip, ylmy işiň ýolbaşçysy, MIREA-nyň dosenti Ksenia Ždanowa düşündirdi.
“Bu açyş rak keselini has takyk we beden üçin ýeňil usul bilen bejermäge ýol açýar" diýip, işiň awtory, 4-nji ýyl talyby Sofiýa Sukorewa belläp geçdi.


04.12.2025 15:34
1.3k+

Alymlar yslary beýnä ultrases arkaly geçirmegi öwrendiler

Inženerler we barlagçylar topary ilkinji gezek ys alyş ukybyna jogap berýän merkeze gönükdirilen ultrasesiň kömegi bilen adamlarda yslary – mysal üçin, “arassa howa” ýa-da “ýanan odun” ýaly duýgulary döredip bildiler...

30.11.2025 22:24
4.9k+

Türkmenistanyň ýaş startapçylarynyň bäsleşiginiň jemleri jemlenildi

Türkmenistanda «Türkmenistan – mümkinçilikleriň ýurdy» atly ýaş innowatorlaryň bäsleşigi tamamlandy. Ol tehnologiýa, ylym we telekeçilik dünýäsinde özlerini görkezmäge taýýar mekdep okuwçylaryny, talyplary we ýaş mugallymlary birleşdirdi...

30.11.2025 20:51
8.9k+

Garynjalarda agalygy eýelemegiň täsin taktikasy ýüze çykaryldy

Ýaponiýaly alymlar garynjanyň käbir görnüşleriniň başga koloniýalary eýelemek üçin ulanýan täsin mehanizmini ýüze çykardylar. Görnüşine görä, käbir korolewa-basyp alyjylar himiki ýaragy ulanyp, işçi garynjlary aldaw bilen öz urugbaşyny ýok etmäge mejbur edýärler we onuň ýerini eýeleýärler...

26.11.2025 11:15
2.1k+

Türkmen alymlary alunitiň, tozganyň we rozmariniň binýadynda fitomineral bejeriş gelini işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy «Alunitiň, tozganyň (Taraxacum officinale) we rozmariniň (Rosmarinus officinalis) fitomineral bejeriş geli» atly işläp taýýarlamak tehnologiýasyna awtorlyk hukugyny bellige aldy...