Adamyň garramagy jyns taýdan ýetişenden soň başlanýar — nemes alymlarynyň täze açyşy

  • 20.10.2025 11:21
  • 14k+

Nemes alymlary adam bedeniniň garrymagynyň ribosom DNK (rDNT) bilen baglydygyny ýüze çykardylar. Bu DNK bölegi öýjükleriň ýaşamagy üçin zerur bolup, olaryň işjeňligini üpjün edýär. Barlagyň netijeleri Aging-US žurnalynyň sahypasynda çap edildi.

Alymlar dürli ýaşdaky 280 adamyň ganynyň nusgalaryny derňäp, rDNK-nyň nusgalarynyň sanyny we olaryň metilirlenme derejesini (geniň işjeňligini peseldýän himiki alamaty) ölçediler. Netijede, jyns taýdan ýetişmeklik döwrüne çenli işjeň rDNK nusgalarynyň sany durnukly galýandygy ýa-da azajyk köpelýändigi anyklandy. Bu ýagdaý öýjükleriň molekulýar derejede ýaş saklanmagyna kömek edýär.
Emma jyns taýdan ýetişenlerinden soň, işjeň rDNK nusgalarynyň sany azalýar, metilirlenme derejesi bolsa ýokarlanýar. Alymlaryň pikiriçe, bu üýtgeşmeler garrylygyň tebigy mehanizmlerini işe girizýän alamat bolup hyzmat edýär. Şonuň üçin biologiki garrylyk adamyň dogluşyndan däl-de, köpelişe taýýar bolan pursadyndan başlanýar diýilýär.
Barlagyň awtorlarynyň bellemegine görä, ýaş adamlarda rDNK-nyň ýagdaýy öýjükleriň saglygyny saklamaga kömek edýär we bu ýagdaý ösüşiň gijikmegi ýa-da patologiýa bilen baglanyşykly däl. Bu mehanizmleriň öwrenilmegi garrylygyň netijeleri bilen däl-de, onuň öňüni almak bilen göreşmegiň täze mümkinçiliklerini açýar.
Mundan öňki bir barlagda bolsa, çaý we kofe ýaly içgileri belli bir mukdarda içmegiň, olaryň düzümindäki kofein, fenol birleşmeleri we flawonoidler ýaly neýroprotektor maddalar arkaly, diabetli adamlaryň ömrüni uzaldyp biljekdigi hem bellenipdi.


düýn 17:46
2.4k+

Germaniýanyň Geýdelberg klinikasynyň professory türkmen lukmanlary bilen tejribe alyşýar

Germaniýanyň Geýdelberg uniwersitet klinikasynyň professory Arianeb Mehrabi türkmen kärdeşleri bilen tejribe alyşmak üçin Türkmenistanda iş saparynda bolýar. Dünýä belli klinikanyň lukmany Arkadag şäheriniň köpugurly hassahanasyna baryp gördi we ol ýerde böwregi transplantasiýa edilen näsaglary lukmançylyk barlagyndan geçirdi...

04.12.2025 16:16
5.8k+

Türkmenistanda pandemiýalara taýýarlyk boýunça tejribe okuwlary geçirildi

1-3-nji dekabr aralygynda Aşgabatda Pandemiýalaryň öňüni almak, oňa taýýarlyk, jogap bermek we soňky dikeldiş boýunça Türkmenistanyň Hereketleriň Milli meýilnamasynyň (HMM) taslamasyny jemlemäge gönükdirilen PanPRET atly okuw maslahatlary geçirildi...

26.11.2025 12:04
7.9k+

Lancet: Aşa işlenen önümler adamyň ähli organlaryna diýen ýaly zyýan berýär

"Lancet" lukmançylyk žurnalynda çap edilen birnäçe biologik gözlegler aşa işlenip taýýarlanan iýmitleriň adamyň ähli organlaryna diýen ýaly ýaramaz täsir edip bilýändigini we ikinji görnüşli süýji keseli we beýleki keselleriň döremek howpuny ýokarlandyrýandygyny görkezdi...

23.11.2025 20:23
5.6k+

Alymlar süňkleriň öz-özüni dikeltmegine kömek etmegiň ýoluny tapdylar

Alymlar köp ýyllardan bäri süňk dykyzlygynyň peselýän we döwülme howpuny ýokarlandyrýan kesel bolan – osteoporoz keselini öwrenýärler. Häzirki dermanlar süňk dokumasynyň ýumrulmagyny haýalladýar ýa-da gysga wagtlyk onuň ösüşini höweslendirýär, emma käbirleri ýaramaz täsirleri döredýär...