Adamyň garramagy jyns taýdan ýetişenden soň başlanýar — nemes alymlarynyň täze açyşy

  • 20.10.2025 11:21
  • 13k+

Nemes alymlary adam bedeniniň garrymagynyň ribosom DNK (rDNT) bilen baglydygyny ýüze çykardylar. Bu DNK bölegi öýjükleriň ýaşamagy üçin zerur bolup, olaryň işjeňligini üpjün edýär. Barlagyň netijeleri Aging-US žurnalynyň sahypasynda çap edildi.

Alymlar dürli ýaşdaky 280 adamyň ganynyň nusgalaryny derňäp, rDNK-nyň nusgalarynyň sanyny we olaryň metilirlenme derejesini (geniň işjeňligini peseldýän himiki alamaty) ölçediler. Netijede, jyns taýdan ýetişmeklik döwrüne çenli işjeň rDNK nusgalarynyň sany durnukly galýandygy ýa-da azajyk köpelýändigi anyklandy. Bu ýagdaý öýjükleriň molekulýar derejede ýaş saklanmagyna kömek edýär.
Emma jyns taýdan ýetişenlerinden soň, işjeň rDNK nusgalarynyň sany azalýar, metilirlenme derejesi bolsa ýokarlanýar. Alymlaryň pikiriçe, bu üýtgeşmeler garrylygyň tebigy mehanizmlerini işe girizýän alamat bolup hyzmat edýär. Şonuň üçin biologiki garrylyk adamyň dogluşyndan däl-de, köpelişe taýýar bolan pursadyndan başlanýar diýilýär.
Barlagyň awtorlarynyň bellemegine görä, ýaş adamlarda rDNK-nyň ýagdaýy öýjükleriň saglygyny saklamaga kömek edýär we bu ýagdaý ösüşiň gijikmegi ýa-da patologiýa bilen baglanyşykly däl. Bu mehanizmleriň öwrenilmegi garrylygyň netijeleri bilen däl-de, onuň öňüni almak bilen göreşmegiň täze mümkinçiliklerini açýar.
Mundan öňki bir barlagda bolsa, çaý we kofe ýaly içgileri belli bir mukdarda içmegiň, olaryň düzümindäki kofein, fenol birleşmeleri we flawonoidler ýaly neýroprotektor maddalar arkaly, diabetli adamlaryň ömrüni uzaldyp biljekdigi hem bellenipdi.


12.11.2025 17:37
6.3k+

Aziýanyň ösüş banky Aşgabatda lukmançylyk orta okuw mekdebiniň gurluşygyny maliýeleşdirer

Aziýanyň ösüş bankynyň prezidenti Masato Kandanyň ýurdumyza saparynyň çäklerinde duşuşyklar geçirildi. Duşuşyklaryň netijeleri boýunça Aşgabat şäherinde lukmançylyk orta okuw mekdebiniň gurluşygyny maliýeleşdirmek...

10.11.2025 11:14
6.9k+

Hytaýly lukmanlar ilkinji gezek robotyň we 5G ulgamynyñ kömegi bilen uzak aralykdan operasiýa geçirdiler

Hytaýyň Guançžou şäherindäki Sun Ýatsen uniwersitetiniň oftalmologlary (göz lukmanlary) dünýäde ilkinji gezek 4200 kilometre golaý aradaşlykdan robot we 5G aragatnaşyk ulgamy arkaly subretinal sanjym operasiýasyny geçirdiler...

08.11.2025 17:55
6.1k+

Türkmenistanda dümewiň pandemiýasynyň öňüni almak boýunça BSGG-niň okuwlary geçirildi

3–5-nji noýabr aralygynda Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň (BSGG) Türkmenistandaky ýurt edarasy ýurdumyzyň ähli sebitlerinden gelen wirusologiýa laboratoriýalarynyň hünärmenleri üçin üç günlük hünär kämilleşdiriş okuwyny geçirdi...

06.11.2025 19:29
9.3k+

Aktrýor Jessi Aýzenberg ýat adama böwregini mugt berer

Amerikaly režissýor we aktýor, “Sosial tor” («Социальная сеть») hem-de “Ýalanyň boş hyýaly” («Иллюзия обмана») filmleriniň ýyldyzy Jessi Aýzenberg näbelli adama böwregini sowgat etjekdigini aýtdy. Bu barada ol NBC teleýaýlymynyň irdenki şüweleň gepleşiginde, “Ýalanyň boş hyýaly 3”  filmindäki kärdeşleri bilen geçirilen söhbetdeşlikde gürrüň berdi...