Adamyň garramagy jyns taýdan ýetişenden soň başlanýar — nemes alymlarynyň täze açyşy

  • 20.10.2025 11:21
  • 12k+

Nemes alymlary adam bedeniniň garrymagynyň ribosom DNK (rDNT) bilen baglydygyny ýüze çykardylar. Bu DNK bölegi öýjükleriň ýaşamagy üçin zerur bolup, olaryň işjeňligini üpjün edýär. Barlagyň netijeleri Aging-US žurnalynyň sahypasynda çap edildi.

Alymlar dürli ýaşdaky 280 adamyň ganynyň nusgalaryny derňäp, rDNK-nyň nusgalarynyň sanyny we olaryň metilirlenme derejesini (geniň işjeňligini peseldýän himiki alamaty) ölçediler. Netijede, jyns taýdan ýetişmeklik döwrüne çenli işjeň rDNK nusgalarynyň sany durnukly galýandygy ýa-da azajyk köpelýändigi anyklandy. Bu ýagdaý öýjükleriň molekulýar derejede ýaş saklanmagyna kömek edýär.
Emma jyns taýdan ýetişenlerinden soň, işjeň rDNK nusgalarynyň sany azalýar, metilirlenme derejesi bolsa ýokarlanýar. Alymlaryň pikiriçe, bu üýtgeşmeler garrylygyň tebigy mehanizmlerini işe girizýän alamat bolup hyzmat edýär. Şonuň üçin biologiki garrylyk adamyň dogluşyndan däl-de, köpelişe taýýar bolan pursadyndan başlanýar diýilýär.
Barlagyň awtorlarynyň bellemegine görä, ýaş adamlarda rDNK-nyň ýagdaýy öýjükleriň saglygyny saklamaga kömek edýär we bu ýagdaý ösüşiň gijikmegi ýa-da patologiýa bilen baglanyşykly däl. Bu mehanizmleriň öwrenilmegi garrylygyň netijeleri bilen däl-de, onuň öňüni almak bilen göreşmegiň täze mümkinçiliklerini açýar.
Mundan öňki bir barlagda bolsa, çaý we kofe ýaly içgileri belli bir mukdarda içmegiň, olaryň düzümindäki kofein, fenol birleşmeleri we flawonoidler ýaly neýroprotektor maddalar arkaly, diabetli adamlaryň ömrüni uzaldyp biljekdigi hem bellenipdi.


20.10.2025 11:16
2.6k+

Täze doglan çagalarda diabetiň täze görnüşi anyklandy

Alymlar täze doglan çagalarda diabetiň öň mälim bolmadyk görnüşini ýüze çykardylar. Ol TMEM167A atly geniň mutasiýasy bilen baglydyr. Journal of Clinical Investigation (JCI) žurnalynyň habaryna görä, bu mutasiýa insulin öndürýän aşgazanasty mäziniň β- öýjükleriniň işini bozýar we olaryň heläk bolmagyna getirýär...

12.10.2025 22:39
2k+

AstraZeneca-nyň taýýarlan täze derman serişdesi durnukly gipertoniýaly näsaglarda gan basyşy peseltdi

AstraZeneca farmasewtika kompaniýasy täze taýýarlan baxdrostat atly eksperimental serişdesiniň soňky kliniki synaglardan üstünlikli geçendigini we bejermesi kyn gipertoniýaly näsaglarda gan basyşy peseltmäge kömek edendigini mälim etdi...

11.10.2025 18:25
12k+

Aşgabatda, Tejende we Daşoguzda täze saglygy goraýyş desgalarynyň düýbi tutuldy

Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni mynasybetli Türkmenistanda saglygy goraýyş ulgamynyň köpugurly düzüminiň üstüni ýetirjek döwrebap lukmançylyk desgalarynyň düýbüni tutmak dabaralary boldy. Aşgabadyň günorta künjeginde baýramçylyk ýagdaýy emele geldi...

11.10.2025 18:16
10k+

Mary etrabynyň Täze güýç geňeşliginde 300 orunlyk Mary welaýat inçekesel hassahanasy açyldy

10-njy oktýabrda Mary etrabynyň Täze güýç geňeşliginiň çäginde 300 orunlyk Mary welaýat inçekesel hassahanasy açylyp ulanmaga berildi. Dabara Mejlisiň deputatlary, ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralarynyň, saglygy goraýyş edaralarynyň ýolbaşçylarydyr işgärleri, welaýat, şäher we etrap halk maslahatlarynyň agzalary, hormatly ýaşulular, talyplar gatnaşdylar...