Müsürde Tutanhamonyň kakasy Ehnatonyň döwrüne degişli gadymy şäher tapyldy

  • 16.04.2025 18:34
  • 7k+

Müsüriň Kom-el-Nugus sebitinde arheologlar faraon Tutanhamonyň kakasy Ehnaton bilen baglanyşykly diýlip çaklanylýan gadymy şäheri tapdy. Bu barada Live Science habar berýär.

Ehnaton Gün hudaýy Atona çokunmagy öňe sürüji hökmünde bellidir. Onuň ogly Tutanhamon sekiz-dokuz ýaşynda tagta çykypdyr. Häkimiýet başynda bolmak bilen, ol kakasynyň täze düzgünini ýatyryp, köp hudaýlylyga gaýdyp gelipdir.
Bu sebitde gazuw-agtaryş işleri 2013-nji ýylda başlady. Ozal bu oturymly ýer ellinizm döwrüne degişli hasap edilýärdi, ýöne täze maglumatlar Täze şalygy (b.e. öň 1550-1069 ý.), aýratynam, XVIII nesilşalygy görkezýär.
Bu ýerde Tutanhamonyň aýal dogany Meritatonyň ady bilen amfora tapyldy. Bu ol ýerde onuň şanyna çakyr önümçiliginiň bolandygyny aňladyp biler.
Şeýle-de, rim döwründe sökülen Ramses II-niň ybadathanasynyň bloklary tapyldy. Arheologlar köçeleriň we zeýkeş ulgamynyň böleklerini, şeýle-de gorag desgalarynyň alamatlaryny tapdy. Bu bolsa şäheriň harby ähmiýeti barada aýdyp biler.
Fransiýanyň Milli ylmy gözleg merkezinden (CNRS) arheolog Silwen Denniniň aýtmagyna görä, bu tapylan şäheriň näderejede uludygy barada takyk zat aýtmak mümkin däl. Ýöne saklanyp galan binalardan onuň ýeterlik derejede uludygy görünýär.


23.10.2025 18:07
8.4k+

Tutanhamonyň aramgähine jaýryklar we çyglylyk sebäpli ýumrulmak howpy abanýar

Müsüriň Patyşalar jülgesindäki ýaşy 3,3 müň ýyldan geçýän Tutanhamonyň aramgähine weýran bolmak howpy abanýar. Kair uniwersitetiniň alymlarynyň gözlegi desganyň içinde uly jaýryklaryň emele gelendigini we çyglylygyň derejesiniň ýokarlanýandygyny görkezdi...

23.10.2025 09:57
6.7k+

Alymlar Sahara çölüniň häzirkisinden 75%-e çenli “ygally” bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar

XXI asyryň ikinji ýarymynda Sahara çölünde ýagşyň mukdary häzirki döwrüň görkezijileri bilen deňeşdirilende takmynan 75% ýokarlanyp biler diýip, ABŞ-nyň Illinoýs uniwersitetiniň klimatologlary çaklaýarlar. Barlaglaryň netijeleri npj Climate and Atmospheric Science žurnalynda çap edildi...

20.10.2025 10:52
11k+

Angliýada bitewi diýen ýaly “gylyç şekilli ażdarha” tapyldy

Beýik Britaniýanyň Ýura kenarynda alymlar öň belli bolmadyk, delfiniň ululygyndaky gadymy deňiz süýrenijisi — ihtiozawryň bitin diýen ýaly skeletini tapdylar. Britan paleontologlary Papers in Paleontology žurnalynda çap eden makalasynda bu tapyndynyň ihtiozawrlaryň ewolýusiýasynyň taryhyndaky boşlugy doldurmaga kömek edýändigini belleýärler...

16.10.2025 09:22
5.6k+

Alymlar: Ýer klimat çökgünliginde “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgidi” aşdy

Täze ylmy barlaglaryň maglumatlaryna görä, planeta klimat üýtgemeleriniň “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgitden” geçdi. Ummanlaryň gyzmagy tas milliard adamyň durmuşyny kesgitleýän merjen rifleriň köpçülikleýin ölmegine getirdi diýlip, Science News žurnalynda neşir edilen hasabatda aýdylýar...