30 million ýyl ýaşy bolan ýantardan kebelek çykmaly ýumurtga tapyldy

  • 11.03.2025 13:43
  • 7.6k+

Ýantara, köplenç, "wagtyň kapsulasy" diýilýär. Sebäbi olardan ýygy-ýygydan millionlarça ýyllap şepbige ýelmeşip galan, taryhdan öňki mör-möjekler tapylýarlar. Nemes biologlary Baltika ýantarynyň içinden ýene bir täsin nusgany - 30 million ýyl mundan ozal kebelegiň çykmaly ýumurtgasyny tapdylar.

Palaeontologia Electronica žurnalynda çap edilen barlagda kebelek täze nesil we görnüş hökmünde nimfalid maşgalasyndan bolan Eolimenitis baltica toparyna degişli edildi.
Çybynlaryň we garynjalaryň şeýle tapyndylarda ýygy-ýygydan duş gelýändigini, ýöne ganatlarynyň näzikligi sebäpli kebelekleriň seýrek gabat gelýändigini bellemelidiris. Dünýädäki ätiýaçlyklaryň 90% -ini emele getirýän Baltika ýantaryndan häli-häzire çenli teňňeganatlylar tapylmady.  
Eolimenitis baltica Russiýanyň Kaliningrad oblastynyň Ýantarnyý şäheriniň karýerinden gazylyp alnan Baltika ýantarynyň bir böleginde saklanyp galypdyr. Altyburçly nagyşly we teňňeli (beýikligi 130 mikrometr), 2 mm ölçegdäki ýumurtga "ynamdar satyjydan" satyn alyndy. Hakykylygy “gök toprak” gatlagyna mahsus, ultramelewşe şöhläniň astynda mawy öwşün atýandygy bilen tassyklanýar.   
Derňew onuň Adelpha urugynyň häzirki kebelekleriniň ýumurtgalaryna meňzeşdigini görkezdi. Täze görnüşiň iň ýakyn garyndaşlary Aziýanyň subtropiklerinde ýaşaýan lenta görnüşli mör-möjekler bolup çykdy. Barlagyň awtorlary Tilo Fişeriň we Aksel Hausmanyň sözlerine görä, ýumurtganyň “dykylyp galan” paleogen tokaýlygy pürli we ýaprakly agaçly çygly subtropiklere meňzeýärdi.


14.09.2025 19:24
2.3k+

Sisiliýanyň kenarlarynda Birinji Puni urşy döwrüniň gadymy rim tuwulgasy tapyldy

Sisiliýanyň suwlarynda b.e.öň 241-nji ýylda Egad adalaryndaky söweş wagty ýitirilip bilnen gadymy rim bürünç tuwulgasy tapyldy diýip, Live Science habar berýär. Tuwulgany we ýene 30 töweregi predmeti Suwa giden ýerleri resminamalaşdyrmak boýunça jemgyýetiň (Society for the Documentation of Submerged Sites, SDSS) daýwerleri tapdy...

13.09.2025 15:41
4.7k+

Kalimantan adasynda meteoritden galan gadymy palta tapyldy

Kalimantan adasynyň Indoneziýa böleginde ýerleşýän Paau obasynda çen bilen bürünç eýýamyna degişli seýrek guýguç şekilli palta tapyldy. Onuň ýaşy takmynan 3000 ýyl töweregi. Radar Banjarmasin gazetiniň habaryna görä, bu artefakt 1983-nji ýylda ýerli ýaşaýjy tarapyndan altyn gözleýän mahaly tötänleýin tapyldy we  jemgyýetçilige indi mälim boldy...

09.09.2025 16:11
8.7k+

Marokkoda dinozawrlar eýýamynyň "janly tanky" tapyldy: olaryň güýçli sowudy bolupdyr

Marokkoda paleontologlar özboluşly gorag uýgunlaşmaly dinozawr bolan Spicomellus aferi ankilozawryny tapdylar. Alymlar bu üýtgeşik ýyrtyjynyň daşky keşbini döretdiler. Nature žurnalynda çap edilen barlagda ankilozawrlaryň esasy goraglarynyň köpüsiniň ozal pikir edilişinden has ir peýda bolandygy ýüze çykaryldy...

04.09.2025 19:24
10k+

Argentinada gadymy krokodile meňzeş ýyrtyjy tapyldy. Ol dinozawrlary awlapdyr

Paleontologlar Patagoniýanyň günortasynda häzirki krokodilleriň ýok bolup giden garyndaşlaryny - öň belli bolmadyk peýrozawrlaryň galyndylaryny tapdylar. Tapyndylaryň arasynda gowy saklanyp galan kelleçanak, äň we skeletiň bir bölegi bar...