Hytaýly alymlar Aýyň birwagtlar magma ummany bilen örtülendigini tassyklaýar

  • 05.03.2025 16:10
  • 3.7k+

Geohimiýa institutynyň hytaýly alymlary Aý nusgalarynyň seljermesiniň netijelerini hödürledi. Olar Aýyň emele gelmeginiň irki döwürlerinde Aýda global magma ummanynyň bolandygy baradaky çaklamany tassyklady. Maglumatlar “Çane-6” missiýasy bilen getirilen Aý topragynyň seljermesiniň dowamynda alyndy.

Aýyň görünýän we arka taraplaryndaky bazaltlaryň düzüminiň seljermesi olaryň himiki düzüminiň meňzeşligini görkezdi, bu bolsa Aýyň irki tapgyrlarynda onuň bir umumy magmatik barlygynyň bolandygyny görkezýär. Gurşun izotoplarynyň derňewi magma ummanynyň gatamagyndan soň Aýyň dürli ýerleriniň ewolýusiýasyndaky tapawutlary ýüze çykardy.
Nazaryýete görä, Aýda magma ummany Aýyň doly erän döwründe bolupdyr. Sowamadan we kristallaşmadan soň, agyr elementler aşak çöküp, mantiýany emele getiripdir, ýeňil minerallar bolsa, ýokary çykyp, gabygy emele getiripdir. Bu gatlaklaryň araçäginde kripto diýlip atlandyrylýan elementlere baý gatlak peýda bolupdyr.
Şeýle-de, ylmy gözlegçiler uly göwrümli çaknyşmalaryň Aýyň fiziki-himiki düzümine täsir edendigini belledi. Şeýle wakalaryň biri Günorta polýus basseýniniň – Eýtkeniň döremegi boldy, onuň ýaşy 4,2 milliard ýyldan gowrak.
Bu maglumatlar Aýyň irki taryhy we onuň ewolýusiýasy baradaky bilimleri gaýtadan gözden geçirmäge çagyrýar.


düýn 18:29
7.6k+

Alymlar Stounhenj daşlaryny adamlaryň daşandygyny tassykladylar

Aberistuit uniwersitetiniň ylmy gözlegçileri Stounhenji emele getirýän daşlaryň bäş müň ýyldan gowrak ozal adamlar tarapyndan daşalandygyny subut etdi. Bu barada geçirilen ylmy barlaga salgylanyp, Daily Mail habar berýär...

düýn 11:59
2.2k+

NASA we Hindistan Ýere syn ediş hemralaryndan iň gymmatlarynyň birini uçurmaga taýynlanýar

30-njy iýulda ABŞ-nyň Milli aeronawtika we kosmos giňişliginiň barlaglary dolandyryş gullugy (NASA) we Hindi kosmos barlaglary guramasy (ISRO) tarapyndan işlenip düzülen NISAR Ýere gözegçilik hemrasyny (NASA-ISRO Synthetic Aperture Radar) uçurmak meýilleşdirilýär...

düýn 11:55
3.4k+

Günorta Koreýa 2045-nji ýyla çenli Aýda öz bazasyny gurar

Günorta Koreýa 2045-nji ýyla çenli  Aýda öz bazasynyň gurluşygyny tamamlamagy meýilleşdirýär. Aeroskosmos tehnikasy boýunça Döwlet koreý edarasy (KASA) degişli meýilnamany Tejondaky Koreýanyň Milli gözleg gaznasynda geçirilen ýygnakda hödürledi diýip, The Korea Times habar berýär...

24.07.2025 10:31
3.1k+

Perm ülkesinde Ýerdäki iň gadymylara degişli jandarlaryň yzlary tapyldy

Russiýanyň Perm ülkesinde suwuň yza çekilmegi üýtgeşik paleontologiki açyşlara getirdi. Şirokowskiý suw howdanynyň kenarynda Ýeriň ýüzünde 550 mln ýyldan gowrak ozal ýaşap geçen gadymy köp öýjükli organizmleriň yzlary tapyldy...