Suwuk "terminatoryň" nusgasy: Alymlar durkuny üýtgedip bilýän mikrorobotlary döretdiler

  • 05.03.2025 11:13
  • 5.7k+

Santa-Barbaradaky Kaliforniýa uniwersitetiniň (UCSB) we Drezden Tehniki uniwersitetiniň (TU Dresden) alymlary suwuklykdan gaty hala geçip bilýän mikrorobotlary döretdiler.

Bu düşünje “Terminator 2: Kyýamat güni” filmindäki suwuk T-1000 terminatoryny ýada salýar. Şeýle-de bolsa, gözlegçiler taslamanyň üstünde işlänlerinde tebigy proseslerden ylham aldylar diýip, Science žurnalynda aýdylýar. Mysal hökmünde biologiýa - düwünçek morfogenezi görkezilýär. Bu döwürde öýjükler bedeniň dürli dokumalaryna öwrülip, görnüşini üýtgedýärler.

“Janly düwünçek dokumalary ideal “akylly material” görnüşinde bolýar. Olar öz-özüni kemala getirýärler, bejerip dikeldýärler we gatylyk bilen suwuk halyň arasynda gezekleşýärler" – diýip, UCSB-niň professory Otger Kampas SciTechDaily-a beren interwýusynda belledi.

Alymlaryň öňünde garynja koloniýasy ýaly bilelikde işleýän gaty ýönekeý awtonom modullary döretmek meselesi durýardy. Aýlanma režimine baglylykda olar “suwuklandyrylan” ýagdaýdan dykyz gurluşa üýtgeýärler.
Tehnologiýa robototehnikada öwrülişik etmegi wada berýär. Indiki ädim robotlary kiçeltmekden we olaryň toparda sanyny köpeltmekden ybarat. Maşyn öwrenmek algoritmlerini ulanyp, müňlerçe şeýle modul islendik gurluşy takyk emele getirip biler. Täze synaglaryň geçiriljek senesi entek yglan edilmese-de, alymlar geljegiň şeýle “akylly” ulgamlara degişlidigine ynanýarlar.


düýn 11:16
1.7k+

Astronomlar ilkinji gezek Günüň daşky serhediniň kartasyny çyzdylar

Astronomlar ilkinji gezek Günüň atmosferasynyň daşky serhediniň — Alwen üsti (Alfvén surface) hökmünde tanalýan zolagyň yzygiderli iki ölçegli kartasyny düzdüler. Bu serhet Gün şemalynyň magnit tolkunlarynyň tizliklerinden geçip, yzyna dolanmaz ýaly Günüň täsirinden çykýan we planetalarara giňişlige ýaýraýan sebitidir...

düýn 11:12
3k+

Türkmen alymlary çölleşmä garşy göreşmek üçin bionanokompozit material döretdiler

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologik parkynyň hünärmenleri gumuň göçmegi we çölleşmek meseleleri boýunça ylmy-barlag işlerini geçirdiler. Bu ylmy-barlag işleriniň çäklerinde sianobakteriýalaryň biomassasy esasynda dökülýän çägeleri berkitmek we olaryň göçmeginiň öňüni almak üçin bionanokompozit material (BNKM) döredildi...

16.12.2025 19:18
4.2k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...

15.12.2025 17:03
7.9k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...