Antarktidada 120 million ýyl ozal ýaşan gadymy megaraptorlar tapyldy

  • 26.02.2025 00:15
  • 10k+

Paleontologlar mel döwrüniň syryny açdyrlar: 120 million ýyl mundan ozal ýyrtyjy dinozawrlar Antarktidanyň üsti bilen Günorta Amerikadan Awstraliýa syýahat edipdirler. Journal of Vertebrate Paleontology žurnalynda beýan edilen tapyndylaryň arasynda dünýäniň iň gadymy megaraptor galyndylary we Awstraliýadaky karharodontozawrlaryň ilkinji subutnamalary bar.


Wiktoriýa muzeýiniň we Monaş uniwersitetiniň gözlegçileri Wiktoriýa ştatynyň kenarynda Streletski (121,4-118 million ýyl ozal) we Eumeralla (113-108 million ýyl ozal) formasiýalarynda bäş sany galyndy tapdylar. Galyndylaryň arasynda uly megaraptoridleriň (6-7 m), ownuk karharodontozawrlaryň (2–4 m) we ýyndam unenlagiýalaryň (1 m töweregi) süňkleri bardyr.

Taslamanyň aspiranty Jeýk Kotewski karharodontozawrlary "üstünlik" diýip atlandyrdy.
Ol: "Günorta Amerikada olaryň boýy 13 metre ýetip, agdyklyk edýärdiler, ýöne Wiktoriýada megaraptorlar öňe geçýärdi" -diýdi.


Bu açyşlar, Wiktoriýanyň ekosistemasynyň özboluşlylygyny görkezýän Gondwana teropodlarynyň ewolýusiýasyny täzeden ýazýarlar. Şeýle hem materikleriň arasynda fauna alyş-çalşygyny tassyklaýarlar.
2022-2023-nji ýyllarda meýletinçi Melissa Louriniň tapan üç sany galyndysy dinozawrlar, guşlar we pterozawrlar ýaly müňlerçe galyndylary ylma bagyş eden “Dinozawrlar hakda arzuwlar” taslamasynyň bir bölegi boldy.


29.12.2025 12:40
2.2k+

Şweýsariýaly inženerler jansyz langustinleriň gabyklaryndan robot ýasadylar

Lozanna Federal Politehniki mekdebiniň (EPFL) ýanyndaky CREATE laboratoriýasynyň inženerleri öli langustinleriň ekzoskeletlerini esas hökmünde ulanyp, biogibrid robotlaryny işläp düzdüler. Berk hitinden ybarat bolan bu organiki gurluşlar biologik berkligi we bogun membranalarynyň çeýeligini özünde jemleýän täsin gurluşlary döretmäge mümkinçilik berdi...

29.12.2025 11:56
2.7k+

Britaniýaly alymlar elektromagnit päsgelçilikleriniň 99,97%-ini bökdeýän dury plýonkany oýlap tapdylar

Glazgo uniwersitetiniň alymlary elektromagnit şöhlelenmesiniň 99,97%-den gowragyny yzyna serpikdirip bilýän örän inçe, çeýe we dury nanoplýonkany oýlap tapdylar. Bu material Wi-Fi we 5G signallarynyň täsir edýän şertlerinde geýilýän sensorlaryň, lukmançylyk enjamlarynyň we çeýe displeýleriň bökdençsiz işlemegini üpjün etmek üçin niýetlenendir...

29.12.2025 11:06
2.3k+

Alymlar ýaldyrawuk tomzaklaryň aragatnaşyk ýörelgesinden peýdalanyp, ýerden daşardaky aňy gözlemegi teklip etdiler

Arizona ştatynyň uniwersitetiniň alymlary ýerden daşary aňy gözlemek üçin täze strategiýany hödürlediler. Ol biologik aragatnaşyk ýörelgelerine we pulsarlary (neýtron ýyldyzlaryny) fon hökmünde ulanmaga esaslanýar...

29.12.2025 11:00
1.8k+

Alymlar beýnä ünsüni jemlemäge kömek edýän gen tapdylar

Rokfeller institutynyň alymlary Nature Neuroscience žurnalynda ünsüň tebigatyna bagyşlanan ylmy işlerini çap etdiler. Gözlegler ünsi jemlemek ukybynyň diňe bir beýnidäki peýdaly signallaryň güýçlenmegine däl, eýsem "fon" işjeňliginiň (beýnidäki artykmaç sesleriň) peselmegine-de baglydygyny görkezýär...