Arheologlar Gruziýada ýüzi syrly nyşanly gadymy tagtajygy tapdylar

  • 24.12.2024 00:19
  • 3.7k+

Gürjüstanda arheologlar ýüzi näbelli hatly gadymy daş tagtajygyny tapdylar. Bazalt daşynyň ýüzüne haşamlanyp ýazylan nyşanlaryň aňladýan manysy häli-häzire çenli açylmady we gelip çykyşy syr bolmagynda galýar diýip, Science Alert habar berýär.

Aýpadyň ululygyndaky tagtajygy 2021-nji ýylda Başplemi kölüniň töwereklerinden Dmanisi munisipalitetiniň ýaşaýjylary tapdylar. Onda 60 sany haşamlanyp ýazylan nyşan bar.
Ýakynda Journal of Ancient History and Archaeology žurnalynda geçirilen barlag bularyň ozal resmi bellige alynmadyk ýazuwyň nusgalarydygyny tassyklady.
Nyşanlar artefakta konus şekilli buraw we tegelek gural bilen oýulyp geçirilipdir.
Arheologlar bu nyşanlary kimiň we haýsy maksat bilen döredendigini anyk kesgitläp bilmeýärler. Şeýle-de bolsa, barlagçylar ýazuwyň bürünç we irki demir asyrlarynda sebitde giňden ýaýran medeni däp-dessurlar bilen baglanyşykly bolup biljekdigini çaklaýarlar.
Nyşanlar Ýakyn Gündogaryň nyşanlaryna meňzeýär we Gruziýanyň häzirki dilleriniň esasyna öwrülen kartweli ýazuwy bilen baglanyşygy bolup biler.
Bu artefakt Ýewropa bilen Aziýanyň arasynda möhüm medeni çatryk bolan sebitde ýazuwyň köp taraply taryhyna ýene bir sahypa goşýar.


düýn 11:29
1.6k+

Smartfonlar çagalarda depressiýa we semizlik howpuny ýokarlandyrdy

Çaganyň smartfon bilen ir tanyşmagy alymlarda uly howatyrlanma döredýär: amerikaly hünärmenleriň täze barlaglary bu enjamy ele almak ýaşynyň we ýetginjeklerde depressiýa, semizlik we ýeterliksiz ukynyň artmak howpunyň arasynda aladalandyryjy baglanyşygy ýüze çykardy...

04.12.2025 13:32
2.9k+

Alymlar tüwiniň dykyz topragy “burawlamak” mehanizmini ulanýandygyny anyklady

Halkara biologlar topary tüwiniň köküniň hatda örän dykyz toprakdan nädip ösüp bilýändigini öwrendi. Nature žurnalyndaky ylmy makalada bellenilişi ýaly, ösümlik öz öýjükleriniň gurluşyny üýtgedip, köki özboluşly senagat turbasyna öwürýän aýratyn mehanizmi ulanýar eken...

01.12.2025 12:46
5.7k+

Adam beýnisi 5 ýaş tapgyryndan geçýär: jahyllyk 32 ýaşa çenli dowam edýär

Kembrij uniwersitetiniň neýrobiologlarynyň täze gözlegi adam beýnisiniň bäş tapgyrdan geçýändigini görkezdi. Bu tapgyrlarda neýron gurluşynyň düýpgöter üýtgemegine getirýän “özgeriş döwürleri” bolup geçýär. Şol bir wagtyň özünde, jahyllyk döwrüniň, adatça, hasap edilenden uzak dowam edýändigi bellenilýär...

01.12.2025 12:03
5k+

Alymlar Betmeniň golaýda bolmagynyň adamlary “mylakatly” edýändigini anyklady

Milandaky Mukaddes Ýürek katolik uniwersitetiniň alymlary psihologik tejribe geçirip, Betmeniň golaýda wagty adamlaryň has rehimli bolýandygyny anyklady. Bu barada ylmy iş Mental Health Research žurnalynda neşir edildi...