Arheologlar balyk tutmagyň gadymy syrlaryny açýan daş plitalary tapdylar

  • 11.11.2024 20:58
  • 7.6k+

Nemes arheologlary Gönnersdorfdaky paleolit döwrüne degişli şäherçede birnäçe açyşlaryň edilendigini habar berdiler. Olar ýüzünde tora düşen balyklary şekillendirýän daş plitalary tapdylar. Bu suratlar, takmynan, 15 müň 800 ýaşly bolup, gadymy adamlaryň eýýäm şol wagtlar balyk tutmak tehnologiýasyna eýe bolandygyny görkezýär. Bu barada Science News habar berýär.

Gözlegleriň dowamynda alymlar üsti açylan 406 daş plitanyň sekiz sanysynda balyklaryň we torlaryň nagyşlaryny kesgitlediler. Arheologlar «Reflectance Transform Imaging» (RTI) ýaly ösen şekillendiriş tehnologiýalaryny ulanyp, bu tapyndylary jikme-jik öwrenip bildiler.
Bu açyş Magdaleniýa medeniýeti döwründe, takmynan, 17,000–12,000 ýyl ozal balyk torlarynyň bardygyna ilkinji subutnama boldy.
Alymlaryň pikiriçe, plitalaryň ýüzündäki suratlar diňe bir keşbi däl, eýsem balyk tutmagyň ýagdaýyny hem tutulan balygyň tordaky şekilini görkezýär. Bu şekilleriň minimalistik stili olary beýleki ýabany tebigat sahnalaryndan tapawutlandyrýar. Şeýle-de ol şäherçäniň ýaşaýjylary üçin balyk tutmagyň aýratyn ähmiýetini alamatlandyrýar.
Bu ýerde tapylan balyk galyndylary, balyk tutmagyň ýerli jemgyýetleriň iýmitlenişiniň möhüm bir bölegidigini we torlaryň köpçülikleýin balyk göçýän döwürlerinde torlaryň işjeň ulanylyp bilinjekdigini tassyklaýar.
Arheologlar balyklaryň we torlaryň şekillerinden başga-da, geýnen adamlaryň oýulan şekillerini hem tapdylar. Bu bolsa öz gezeginde şol gadymy döwürde dokma tehnologiýalarynyň bardygyny görkezýär. Şol wagt torlar seudek ýa çitçiti ýaly ösümlik materiallaryndan ýasalan bolmagy mümkin diýip, phys.org ýazýar.


düýn 10:22
1.5k+

Adamlarda garaşlylygyň döremegine täsir edýän täze genler açyldy

Halkara alymlar topary Indiana uniwersitetiniň Lukmançylyk mekdebiniň alymlarynyň ýolbaşçylygynda alkogol, temmäki, opioidler we gadagan maddalara garaşlylygy döremek howpy bilen baglanyşykly DNK-nyň 220 bölümçesini anykladylar...

31.10.2025 22:25
5k+

Alymlar Antarktidada ýaşy 6 mln ýyl bolan iň gadymy buz nusgalaryny tapdylar

Antarktidada ýaşy, takmynan, 6 mln ýyla barabar bolan Ýerde iň gadymy buz nusgalary tapyldy. Bu barada Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) žurnaly habar berýär. Dürli ýurtlardan ylmy gözlegçiler Gündogar Antarktidadaky Allan baýyrlarynyň töwereginde gözleg işlerini geçirdi...

31.10.2025 12:44
5.6k+

Polşadaky “Takyr Dagynda” kelleçanak kesmek üçin ulanylan gadymy kelt guraly tapyldy

Polşaly arheologlar kelleçanagyň töweregini kesip ýa-da deşip bejermekde ulanylýan seýrek duş gelýän kelt guralyny tapdylar. Tapyndy b.e. öňki IV–III asyrlara degişli. Bu bolsa Merkezi Ýewropada ýaşan keltleriň lukmançylyk endiklerine eýe bolandygyny görkezýär diýip, Nauka w Polsce neşiri habar berýär...

31.10.2025 12:29
4.7k+

Hytaý “emeli Günüň” gurluşygyny 2027-nji ýyla çenli tamamlar

Hytaýly alymlar “emeli Gün” diýip hem atlandyrylýan BEST (Burning Plasma Experimental Superconducting Tokamak) atly termoýadro enjamynyň gurluşygyny 2027-nji ýyla çenli tamamlamagy meýilleşdirýärler. Bu barada Hytaýyň Daşary işler ministrliginiň resmi wekili Mao Nin aýtdy...