Alymlar: tebigat adam gatyşmazdan 215 mln gektar tokaýy dikeldip bilerdi

  • 09.11.2024 08:32
  • 8.6k+

Awstraliýadan we ABŞ-dan halkara alymlar topary tokaýlaryň tebigy taýdan dikelmeginiň global mümkinçiliklerine baha bermek üçin ylmy gözleg geçirdiler. Nature žurnalynda çap edilen netijeler adam gatyşmazdan tokaýlaryň meýdanynyň 215 mln gektar ulalyp biljekdigini görkezýär, bu hem Meksikanyň territoriýasyna barabardyr.

Tokaýlaryň gaýtadan dikelmegi üçin iň amatly sebitler Günorta-Gündogar Aziýa, Malaýziýa we Hindistan boldy, bu ýerlerde 90 mln gektar tokaý gaýtadan janlanyp biler. Afrikada bu görkeziji 25,5 mln gektara deň.
Alymlar potensial dikelişiň 52%-iniň bäş ýurtda: Braziliýada, Indoneziýada, Hytaýda, Kolumbiýada we Meksikada bolup biljekdigini bellediler. Şeýle-de, azyndan 1 mln gektar täze tokaýyň ösmegi üçin 29 amatly ýurt bar.
215 mln gektar tokaý geljek 30 ýylda, takmynan, 23,4 mlrd tonna uglerod zyňyndylaryny özüne siňdirip bilerdi. Şeýle görkeziji Awstraliýa tarapyndan 50 ýylda öndürilýän bug gazlarynyň mukdaryna barabardyr.


22.06.2025 11:53
10k+

Ueddell düwlenleriniň populýasiýasy deňiz buzunyň eremegi sebäpli iki esseden gowrak azaldy

Antarktikadaky Ueddell düwlenleriniň populýasiýasy 1977-nji ýyldan bäri 54% azaldy. Bu barada Global Change Biology žurnalyndaky gözlege salgylanyp, The Guardian habar berýär. Gözegçilik 1970-nji ýyllardan bäri subantarktika sebitinde, aýratynam, Signýu adasynda deňiz süýdemdirijileriniň sanyny öwrenýän Britaniýanyň antarktika gullugynyň (BAS) hünärmenleri tarapyndan geçirildi...

22.06.2025 11:49
6.8k+

Hytaýda seýilgähdäki abatlaýyş işleri wagtynda hazynadan doly gadymy aramgähler tapyldy

Žiçžao şäher okrugynda (Şandun welaýaty, Hytaý) seýilgähdäki abatlaýyş işleri wagtynda arheologlar üç gadymy aramgähiň üstünden bardy. Bu barada Hytaýyň jemgyýetçilik ylymlary akademiýasynyň Arheologiýa institutyna salgylanyp, Independent habar berýär...

17.06.2025 13:47
6.9k+

BMG-niň Bütindünýä ummanlar güni mynasybetli geçiren surat bäsleşiginiň ýeňijileri yglan edildi

BMG-niň Bütindünýä ummanlar güni (8-nji iýun) mynasybetli geçiren 12-nji «UNWOD» (United Nations World Oceans Day) surat bäsleşiginiň ýeňijileri yglan edildi. Bäsleşigiň emin agzalary dört nominasiýa boýunça iň gowy işleri saýladylar...

17.06.2025 13:01
9.5k+

Ortaýer deňzinde 2570 m çuňlukdan XVI asyra degişli adaty bolmadyk ýükli gämi tapyldy

Fransuz arheologlary Ortaýer deňzinde 2570 metr çuňlukdan XVI asyrda gark bolan söwda gämisini tapdylar. Medeniýet ministrliginiň Suwasty arheologiýa bölüminiň müdiri Arno Şomas bu Fransiýanyň territorial suwlarynda gämi heläkçiligi hasaba alnan iň çuň ýerdir diýip, habar berdi...