Alymlar: tebigat adam gatyşmazdan 215 mln gektar tokaýy dikeldip bilerdi

  • 09.11.2024 08:32
  • 8.7k+

Awstraliýadan we ABŞ-dan halkara alymlar topary tokaýlaryň tebigy taýdan dikelmeginiň global mümkinçiliklerine baha bermek üçin ylmy gözleg geçirdiler. Nature žurnalynda çap edilen netijeler adam gatyşmazdan tokaýlaryň meýdanynyň 215 mln gektar ulalyp biljekdigini görkezýär, bu hem Meksikanyň territoriýasyna barabardyr.

Tokaýlaryň gaýtadan dikelmegi üçin iň amatly sebitler Günorta-Gündogar Aziýa, Malaýziýa we Hindistan boldy, bu ýerlerde 90 mln gektar tokaý gaýtadan janlanyp biler. Afrikada bu görkeziji 25,5 mln gektara deň.
Alymlar potensial dikelişiň 52%-iniň bäş ýurtda: Braziliýada, Indoneziýada, Hytaýda, Kolumbiýada we Meksikada bolup biljekdigini bellediler. Şeýle-de, azyndan 1 mln gektar täze tokaýyň ösmegi üçin 29 amatly ýurt bar.
215 mln gektar tokaý geljek 30 ýylda, takmynan, 23,4 mlrd tonna uglerod zyňyndylaryny özüne siňdirip bilerdi. Şeýle görkeziji Awstraliýa tarapyndan 50 ýylda öndürilýän bug gazlarynyň mukdaryna barabardyr.


06.10.2025 10:59
4.4k+

Aşgabatda “Ýaş tebigatçy” jemgyýetçilik guramasynyň döredilmeginiň 3 ýyllygy bellenildi

3-nji oktýabrda Aşgabatda “Ýaş tebigatçy” jemgyýetçilik guramasynyň döredilmeginiň 3 ýyllygy bellendi. Dabara jemgyýetçilik guramalaryň, ýokary okuw mekdepleriň, ilçihanalaryň we köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdy diýip, guramada habar berdiler...

30.09.2025 18:01
2.5k+

Alymlar berk sosial baglanyşyklar biologiki taýdan garramagy haýalladýar diýip hasaplaýarlar

Amerikaly barlagçylar ömrüň dowamynda berk sosial baglanyşyklaryň biologiki taýdan haýal garramak bilen baglanyşyklydygyny anykladylar. Bu barada "Brain, Behavior & Immunity - Health” žurnalyndaky makala salgylanýan PsyPost ýazýar...

30.09.2025 10:22
4.1k+

Kofein çylşyrymly meseleleri çözmekde adamlaryň tutanýerliligini ýokarlandyrýar

Täze barlag kofeniň çylşyrymly ýa-da bölekleýin çözmek mümkin bolmadyk meseleleri çözmekde tutanýerliligi ýokarlandyryp biljekdigini görkezdi. Munuň täsiri dartgynly ýagdaýdaky adamlarda has hem göze ilýärdi. Synaglara ABŞ-nyň Massaçusets ştatynyň Amhýorst kollejiniň 329 talyby gatnaşdy...

29.09.2025 12:30
3.6k+

Ýaponiýada mör-möjekleri çekmek üçin "garynja aldawyny" ulanýan ösümlik tapyldy

Ýaponiýada duş gelýän Vincetoxicum nakaianum atly ösümlik tozanlanmak üçin adatdan daşary strategiýany ulanýar. Ol ýarym iýlen ýa-da ýaralanan garynjalaryň çykarýan ysyny gaýtalap, tohumly mör-möjekleri özüne çekýär...