Ýupiterdäki Gyzyl tegmiliň hereketi alymlary geň galdyrýar. Ol giňelip-gysylýar

  • 15.10.2024 13:09
  • 6.4k+

Astronomlar Ýupiteriň Uly gyzyl tegmiliniň (UGT) adaty bolmadyk hereketini - Gün ulgamyndaky iň uly harasaty hasaba aldylar. Goddard kosmos uçuşlary merkeziniň 2023-2024-nji ýyllarda “Hubble” teleskopyny ulanyp geçiren barlaglary tegmiliň, takmynan, her  90 günden giňäp-gysylýandygyny görkezýär.

Alymlar Ýupiterde 22 gradus günorta giňişlikde ýerleşýän tüweleýiň her 88,5 Ýer gününde özüniň uly ýarym okunyň ugry boýunça gysylyp-giňeýändigini gördüler. Tegmiliň bu häsiýetiniň näbelli bolmagynda galýandygy üçin, gyzyklanma we sorag döretdi.
Alymlar UGT-niň sagatda 430 km tizlik bilen hereket edýän iki sany güýçli atmosfera akymynyň arasynda “gysylandygyny” düşündirýärler. Bu akymlar tüweleýi durnuklaşdyrýar we giňişlikde ýerini üýtgemeginiň öňüni alýar. Şeýle-de bolsa, gözegçilikler tüweleýiň atmosferanyň galan bölegine garanyňda günbatara tarap süýşýändigini görkezdi. Aslynda, bu hereket yzygiderli impulslary kesgitlemäge kömek etdi.
Tüweleýiň ululygy 14 000 kilometrden gowrak, hatda giňişlikde ugrunyň sähelçe üýtgemegi hem möhüm üýtgeşmeleri görkezýär. Şeýle hem barlagçylar süýşmäniň tizligi bilen tüweleýiň ultramelewşe ýagtylygynyň arasyndaky baglanyşygy bellediler. Süýşme haýallan wagty tüweleýiň ýadrosy giňeýär we has ýagty bolýar, bu bolsa onuň üstündäki atmosfera ümrüniň azalandygyny görkezýär. Süýşmäniň çaltlaşan döwründe ýadro, tersine, gysylýar.
Barlagçylar bu hadysanyň tebigatyna düşünmek üçin maglumatlary derňemegi dowam etdirýärler.


düýn 11:02
3.6k+

Alymlar birnäçe ösümlikleriň rak keseline garşy täsiriniň bardygyny tassykladylar

Yrakly, hindistanly we russiýaly alymlar Hytaýyň halk lukmançylygynda ulanylýan birnäçe ösümlikden alnan maddalary barladylar we olaryň iň azyndan sekizsinde rak keseline garşy täsirleriň bardygyny subut etdiler...

düýn 10:52
1.4k+

Mýanmada molýuskalaryň iki täze görnüşi tapyldy

Halkara alymlar topary Mýanmada süýji suwda ýaşaýan korbikul (Corbicula) tohumyna degişli molýuskalaryň iki täze görnüşini we sferokorbikul (Sphaerocorbicula) atly täze kiçi tohumy ýüze çykardylar. Şeýlelikde, tohumyň doly klassifikasiýasy täzeden anyklandy...

27.10.2025 16:42
6k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

27.10.2025 00:07
4.1k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...