2 milliard ýyl ýaşy bolan daşdan taryhda iň köne mikroblar tapyldy

  • 10.10.2024 18:20
  • 4.5k+

Alymlar 2 milliard ýyl ýaşy bolan dag jynsyndan taryhda iň gadymy janly mikroorganizmleri tapdylar. Tokio uniwersitetiniň barlagçylary netijeleri Microbial Ecology žurnalynda çap etdiler.

Daş jynsynyň nusgasy 15 metr çuňlukdan tapyldy we Günorta Afrika Respublikasyndaky Buşweld toplumynda bolan çat açmadan galan eken. Platiniň we hromitiň bu ýatagy ozal ýaşamaga ýaramsyz hasaplanýardy.
Alymlar infragyzyl spektroskopiýa we mikroskopiki usullary ulanyp, dag jynsyndan  janly mikrob öýjüklerini tapdylar, olaryň pikirine görä, bu gurşawyň “ýerli” ýaşaýjylary bolmaly. Daşdaky jaýryklar palçykdan doly bolup, daşardan organizmleriň ol ýere girmek ýa-da çykmak mümkinçiligini aradan aýyrýardy.
Bu açyşdan ozal iň gadymy mikroorganizmler ummanyň düýbüniň 100 million ýyl ýaşly çökündilerinde ýaşaýar diýip hasaplanýardy. Täze tapyndy 20 esse köne we alymlaryň mikroorganizmleriň duşaýjak gurşawlary baradaky düşünjesini ep-esli giňeldýär.
Barlagçylar tapyndylary öwrenmegi dowam etdirmekçi bolýarlar. Bu açyş beýleki planetalardan ýaşaýyş gözlemekde möhüm bolup biler diýip hasaplaýarlar. Hususan-da, Tokio uniwersiteti şuňa meňzeş barlaglaryň Perseverance mars roweriniň Marsdan getirjek nusgalarynda geçiriljekdigini aýtdy.


26.11.2025 11:15
1.8k+

Türkmen alymlary alunitiň, tozganyň we rozmariniň binýadynda fitomineral bejeriş gelini işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy «Alunitiň, tozganyň (Taraxacum officinale) we rozmariniň (Rosmarinus officinalis) fitomineral bejeriş geli» atly işläp taýýarlamak tehnologiýasyna awtorlyk hukugyny bellige aldy...

26.11.2025 10:04
1.7k+

Garaharsaň hatda adatdan daşary kosmos şertlerinde-de ýaşaýşa ukyply bolup çykdy

Physcomitrium patens garaharsaň (moh) görnüşiniň sporalary Halkara kosmos stansiýasynyň daşynda dokuz aý bolandan soň hem ýaşaýşa ukyply bolup galdy. Kosmosda wagty olar wakuuma, temperatura üýtgemelerine, mikrograwitasiýa, ultrabenewşe şöhlelerine we kosmos radiasiýasyna sezewar boldy diýlip, iScience žurnalyndaky täze makalada aýdylýar...

24.11.2025 13:51
6.4k+

Alymlar Santorinidäki 25 müňden gowrak ýertitremäniň sebäbini anyklady

Şu ýylyň başynda Santorini grek adasynda köpüsiniň ululygy 5 baldan geçýän onlarça müň ýertitreme bolup geçdi. Indi birnäçe aýdan soň alymlar bu hadysanyň sebäbini anyklady – ol magmanyň, ýagny erän dag jynsynyň ýerasty hereketi boldy diýip, Bi-bi-si habar berýär...

24.11.2025 13:43
3.6k+

Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi

21-22-nji noýabrda Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi. Bilim ministrligi tarapynda guralan bu bäsleşige Türkmenistanyň dürli künjeginden ýaşlaryň 300-e golaýy öz taýýarlan robotlary bilen gatnaşdy...