2 milliard ýyl ýaşy bolan daşdan taryhda iň köne mikroblar tapyldy

  • 10.10.2024 18:20
  • 4.5k+

Alymlar 2 milliard ýyl ýaşy bolan dag jynsyndan taryhda iň gadymy janly mikroorganizmleri tapdylar. Tokio uniwersitetiniň barlagçylary netijeleri Microbial Ecology žurnalynda çap etdiler.

Daş jynsynyň nusgasy 15 metr çuňlukdan tapyldy we Günorta Afrika Respublikasyndaky Buşweld toplumynda bolan çat açmadan galan eken. Platiniň we hromitiň bu ýatagy ozal ýaşamaga ýaramsyz hasaplanýardy.
Alymlar infragyzyl spektroskopiýa we mikroskopiki usullary ulanyp, dag jynsyndan  janly mikrob öýjüklerini tapdylar, olaryň pikirine görä, bu gurşawyň “ýerli” ýaşaýjylary bolmaly. Daşdaky jaýryklar palçykdan doly bolup, daşardan organizmleriň ol ýere girmek ýa-da çykmak mümkinçiligini aradan aýyrýardy.
Bu açyşdan ozal iň gadymy mikroorganizmler ummanyň düýbüniň 100 million ýyl ýaşly çökündilerinde ýaşaýar diýip hasaplanýardy. Täze tapyndy 20 esse köne we alymlaryň mikroorganizmleriň duşaýjak gurşawlary baradaky düşünjesini ep-esli giňeldýär.
Barlagçylar tapyndylary öwrenmegi dowam etdirmekçi bolýarlar. Bu açyş beýleki planetalardan ýaşaýyş gözlemekde möhüm bolup biler diýip hasaplaýarlar. Hususan-da, Tokio uniwersiteti şuňa meňzeş barlaglaryň Perseverance mars roweriniň Marsdan getirjek nusgalarynda geçiriljekdigini aýtdy.


29.10.2025 11:02
3.8k+

Alymlar birnäçe ösümlikleriň rak keseline garşy täsiriniň bardygyny tassykladylar

Yrakly, hindistanly we russiýaly alymlar Hytaýyň halk lukmançylygynda ulanylýan birnäçe ösümlikden alnan maddalary barladylar we olaryň iň azyndan sekizsinde rak keseline garşy täsirleriň bardygyny subut etdiler...

29.10.2025 10:52
1.5k+

Mýanmada molýuskalaryň iki täze görnüşi tapyldy

Halkara alymlar topary Mýanmada süýji suwda ýaşaýan korbikul (Corbicula) tohumyna degişli molýuskalaryň iki täze görnüşini we sferokorbikul (Sphaerocorbicula) atly täze kiçi tohumy ýüze çykardylar. Şeýlelikde, tohumyň doly klassifikasiýasy täzeden anyklandy...

27.10.2025 16:42
6.1k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

27.10.2025 00:07
4.1k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...