2 milliard ýyl ýaşy bolan daşdan taryhda iň köne mikroblar tapyldy

  • 10.10.2024 18:20
  • 4.5k+

Alymlar 2 milliard ýyl ýaşy bolan dag jynsyndan taryhda iň gadymy janly mikroorganizmleri tapdylar. Tokio uniwersitetiniň barlagçylary netijeleri Microbial Ecology žurnalynda çap etdiler.

Daş jynsynyň nusgasy 15 metr çuňlukdan tapyldy we Günorta Afrika Respublikasyndaky Buşweld toplumynda bolan çat açmadan galan eken. Platiniň we hromitiň bu ýatagy ozal ýaşamaga ýaramsyz hasaplanýardy.
Alymlar infragyzyl spektroskopiýa we mikroskopiki usullary ulanyp, dag jynsyndan  janly mikrob öýjüklerini tapdylar, olaryň pikirine görä, bu gurşawyň “ýerli” ýaşaýjylary bolmaly. Daşdaky jaýryklar palçykdan doly bolup, daşardan organizmleriň ol ýere girmek ýa-da çykmak mümkinçiligini aradan aýyrýardy.
Bu açyşdan ozal iň gadymy mikroorganizmler ummanyň düýbüniň 100 million ýyl ýaşly çökündilerinde ýaşaýar diýip hasaplanýardy. Täze tapyndy 20 esse köne we alymlaryň mikroorganizmleriň duşaýjak gurşawlary baradaky düşünjesini ep-esli giňeldýär.
Barlagçylar tapyndylary öwrenmegi dowam etdirmekçi bolýarlar. Bu açyş beýleki planetalardan ýaşaýyş gözlemekde möhüm bolup biler diýip hasaplaýarlar. Hususan-da, Tokio uniwersiteti şuňa meňzeş barlaglaryň Perseverance mars roweriniň Marsdan getirjek nusgalarynda geçiriljekdigini aýtdy.


şu gün 00:46
139

Çaga heniz ene göwresindekä daşary ýurt dillerini özleşdirip başlaýar - alymlaryň barlagy

  Monreal uniwersitetiniň alymlary çaga heniz ene göwresindekä daşary ýurt dilini eşiden bolsa, onuň beýnisiniň bu dili tapawutlandyryp we bölekleýin özleşdirip bilýändigini anykladylar. Göwrelilik döwründe birnäçe hepdäniň dowamynda başga dilde gürrüňleri diňlemek, çaganyň sözleýşi kabul etmegine jogap berýän nerw ulgamlarynyň işjeňligini üýtgedip biler...

düýn 16:25
1.3k+

Himiýa boýunça Nobel baýragy “metal-organiki karkas gurluşlaryň döredilendigi” üçin berildi

Şwesiýada himiýa boýunça Nobel baýragynyň laureatlary yglan edildi – olar Susumu Kitagawa, Riçard Robson we Omar Ýagi boldy. Olara baýrak “metal-organiki karkas gurluşlary işläp taýýarlandygy üçin” berildi diýlip, Nobel komitetiniň habarynda aýdylýar...

düýn 07:29
7k+

Hytaýly alymlar ilkinji gezek Arktikanyň buzunyň aşagyna adam tarapyndan dolandyrylýan çümmek işini geçirdiler

Hytaýly ummany öwrenijiler Arktikanyň buzunyň aşagynda ilkinji adam tarapyndan dolandyrylýan çuňluga çümmek işini geçirdiler. Geçen hepde tamamlanan ekspedisiýa polýar ekoulgamynyň ýagdaýy barada täze maglumatlary berdi diýip, Interesting Engineering ýazýar...

07.10.2025 17:45
3.2k+

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi

Nobel komiteti 2025-nji ýylyň fizika boýunça baýragynyň eýelerini yglan etdi – olar üç amerikaly alym Jon Klark, Mişel Dewore we Jon Martinis boldy. Olara baýrak “makro derejesinde kwant tunneliniň açyşy we elektrik zynjyrynda energiýanyň kwantlaşmagyny görkezendigi üçin” berildi...