Alymlar Sibirde 184 million ýyllyk näbelli agaç görnüşleriniň galyndylaryny tapdylar

  • 25.09.2024 19:21
  • 13k+

Russiýanyň Irkutsk oblastynda Angara derýasynyň kenarynda ýaşy 184 million ýyl töweregi hasaplanýan gadymy ýaprakly agaçlaryň galyndylary tapyldy.

Tapyndy RYA-nyň SB-niň Ýer gabygy instituty bilen Tomsk döwlet uniwersitetiniň (TGU) alymlarynyň bilelikdäki ekspedisiýasy wagtynda ýüze çykaryldy. Gadymy ösümlik Ferganiella görnüşine degişlidir. Ösümligiň doly nusgasyny açan Tomsk döwlet uniwersitetiniň paleontology Stepan Iwansowyň hormatyna Ferganiella ivantsovii diýlip atlandyryldy.
RBK Irkutsk institutynyň wekilleriniň sözlerini getirýär: "Biz haýsydyr bir çylşyrymly latyn atlaryny gözlemän, görnüşe ony açan kärdeşimiziň hormatyna at bermegi karar etdik”.
Russiýanyň Ylymlar akademiýasynyň Sibir bölüminiň Ýer gabygy institutynyň uly ylmy işgäri Andreý Frolowyň sözlerine görä, bular uzyn, möwsümleýin ýapragy dökülýän agaçlardy.
Iwansowyň özüniň düşündirişine görä, bu ýylylygy söýýän agaç irki ýura döwründe sebitde agdyklyk edýän subtropiki howada ösüpdir. Alymlar bu görnüşiň ýüze çykmagyny takmynan 180 million ýyl ozal Afrikanyň günortasynda wulkanyň atylmagy netijesinde dörän global ýylylyk bilen baglanyşdyrýarlar. Ösümlikleriň göçmegi netijesinde Ferganiella görnüşine degişli ösümlikler häzirki Sibiriň çäginde peýda boldy.
Tapyndy ylym üçin uly gyzyklanma döredýär, sebäbi bu ösümlik görnüşleri şu wagta çenli öwrenilmedi.
Bu alym Iwansowyň ýeke-täk açyşy däl: onuň ady takmynan 100 million ýyl ozal Russiýanyň häzirki Kemerowo oblastynyň çäginde ýaşap geçen ot iýýän zawropod dinozawrlarynyň täze görnüşiniň tapylmagy bilen hem gönüden-göni baglanyşyklydyr. Bu dinozawrlaryň iň uly nusgalarynyň uzynlygy 35-40 metre, agramy 100 tonna çenli bolup biler. Tomskiniň alymlary tarapyndan tapylan görnüşlere sibirotitan diýilýär.


düýn 11:16
2k+

Astronomlar ilkinji gezek Günüň daşky serhediniň kartasyny çyzdylar

Astronomlar ilkinji gezek Günüň atmosferasynyň daşky serhediniň — Alwen üsti (Alfvén surface) hökmünde tanalýan zolagyň yzygiderli iki ölçegli kartasyny düzdüler. Bu serhet Gün şemalynyň magnit tolkunlarynyň tizliklerinden geçip, yzyna dolanmaz ýaly Günüň täsirinden çykýan we planetalarara giňişlige ýaýraýan sebitidir...

düýn 11:12
3.3k+

Türkmen alymlary çölleşmä garşy göreşmek üçin bionanokompozit material döretdiler

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologik parkynyň hünärmenleri gumuň göçmegi we çölleşmek meseleleri boýunça ylmy-barlag işlerini geçirdiler. Bu ylmy-barlag işleriniň çäklerinde sianobakteriýalaryň biomassasy esasynda dökülýän çägeleri berkitmek we olaryň göçmeginiň öňüni almak üçin bionanokompozit material (BNKM) döredildi...

16.12.2025 19:18
4.3k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...

15.12.2025 17:03
8k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...