Alymlar Sibirde 184 million ýyllyk näbelli agaç görnüşleriniň galyndylaryny tapdylar

  • 25.09.2024 19:21
  • 13k+

Russiýanyň Irkutsk oblastynda Angara derýasynyň kenarynda ýaşy 184 million ýyl töweregi hasaplanýan gadymy ýaprakly agaçlaryň galyndylary tapyldy.

Tapyndy RYA-nyň SB-niň Ýer gabygy instituty bilen Tomsk döwlet uniwersitetiniň (TGU) alymlarynyň bilelikdäki ekspedisiýasy wagtynda ýüze çykaryldy. Gadymy ösümlik Ferganiella görnüşine degişlidir. Ösümligiň doly nusgasyny açan Tomsk döwlet uniwersitetiniň paleontology Stepan Iwansowyň hormatyna Ferganiella ivantsovii diýlip atlandyryldy.
RBK Irkutsk institutynyň wekilleriniň sözlerini getirýär: "Biz haýsydyr bir çylşyrymly latyn atlaryny gözlemän, görnüşe ony açan kärdeşimiziň hormatyna at bermegi karar etdik”.
Russiýanyň Ylymlar akademiýasynyň Sibir bölüminiň Ýer gabygy institutynyň uly ylmy işgäri Andreý Frolowyň sözlerine görä, bular uzyn, möwsümleýin ýapragy dökülýän agaçlardy.
Iwansowyň özüniň düşündirişine görä, bu ýylylygy söýýän agaç irki ýura döwründe sebitde agdyklyk edýän subtropiki howada ösüpdir. Alymlar bu görnüşiň ýüze çykmagyny takmynan 180 million ýyl ozal Afrikanyň günortasynda wulkanyň atylmagy netijesinde dörän global ýylylyk bilen baglanyşdyrýarlar. Ösümlikleriň göçmegi netijesinde Ferganiella görnüşine degişli ösümlikler häzirki Sibiriň çäginde peýda boldy.
Tapyndy ylym üçin uly gyzyklanma döredýär, sebäbi bu ösümlik görnüşleri şu wagta çenli öwrenilmedi.
Bu alym Iwansowyň ýeke-täk açyşy däl: onuň ady takmynan 100 million ýyl ozal Russiýanyň häzirki Kemerowo oblastynyň çäginde ýaşap geçen ot iýýän zawropod dinozawrlarynyň täze görnüşiniň tapylmagy bilen hem gönüden-göni baglanyşyklydyr. Bu dinozawrlaryň iň uly nusgalarynyň uzynlygy 35-40 metre, agramy 100 tonna çenli bolup biler. Tomskiniň alymlary tarapyndan tapylan görnüşlere sibirotitan diýilýär.


şu gün 16:25
137

Himiýa boýunça Nobel baýragy “metal-organiki karkas gurluşlaryň döredilendigi” üçin berildi

Şwesiýada himiýa boýunça Nobel baýragynyň laureatlary yglan edildi – olar Susumu Kitagawa, Riçard Robson we Omar Ýagi boldy. Olara baýrak “metal-organiki karkas gurluşlary işläp taýýarlandygy üçin” berildi diýlip, Nobel komitetiniň habarynda aýdylýar...

şu gün 07:29
5k+

Hytaýly alymlar ilkinji gezek Arktikanyň buzunyň aşagyna adam tarapyndan dolandyrylýan çümmek işini geçirdiler

Hytaýly ummany öwrenijiler Arktikanyň buzunyň aşagynda ilkinji adam tarapyndan dolandyrylýan çuňluga çümmek işini geçirdiler. Geçen hepde tamamlanan ekspedisiýa polýar ekoulgamynyň ýagdaýy barada täze maglumatlary berdi diýip, Interesting Engineering ýazýar...

düýn 17:45
3k+

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi

Nobel komiteti 2025-nji ýylyň fizika boýunça baýragynyň eýelerini yglan etdi – olar üç amerikaly alym Jon Klark, Mişel Dewore we Jon Martinis boldy. Olara baýrak “makro derejesinde kwant tunneliniň açyşy we elektrik zynjyrynda energiýanyň kwantlaşmagyny görkezendigi üçin” berildi...

düýn 13:08
4.4k+

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi...