Alymlar Sibirde 184 million ýyllyk näbelli agaç görnüşleriniň galyndylaryny tapdylar

  • 25.09.2024 19:21
  • 13k+

Russiýanyň Irkutsk oblastynda Angara derýasynyň kenarynda ýaşy 184 million ýyl töweregi hasaplanýan gadymy ýaprakly agaçlaryň galyndylary tapyldy.

Tapyndy RYA-nyň SB-niň Ýer gabygy instituty bilen Tomsk döwlet uniwersitetiniň (TGU) alymlarynyň bilelikdäki ekspedisiýasy wagtynda ýüze çykaryldy. Gadymy ösümlik Ferganiella görnüşine degişlidir. Ösümligiň doly nusgasyny açan Tomsk döwlet uniwersitetiniň paleontology Stepan Iwansowyň hormatyna Ferganiella ivantsovii diýlip atlandyryldy.
RBK Irkutsk institutynyň wekilleriniň sözlerini getirýär: "Biz haýsydyr bir çylşyrymly latyn atlaryny gözlemän, görnüşe ony açan kärdeşimiziň hormatyna at bermegi karar etdik”.
Russiýanyň Ylymlar akademiýasynyň Sibir bölüminiň Ýer gabygy institutynyň uly ylmy işgäri Andreý Frolowyň sözlerine görä, bular uzyn, möwsümleýin ýapragy dökülýän agaçlardy.
Iwansowyň özüniň düşündirişine görä, bu ýylylygy söýýän agaç irki ýura döwründe sebitde agdyklyk edýän subtropiki howada ösüpdir. Alymlar bu görnüşiň ýüze çykmagyny takmynan 180 million ýyl ozal Afrikanyň günortasynda wulkanyň atylmagy netijesinde dörän global ýylylyk bilen baglanyşdyrýarlar. Ösümlikleriň göçmegi netijesinde Ferganiella görnüşine degişli ösümlikler häzirki Sibiriň çäginde peýda boldy.
Tapyndy ylym üçin uly gyzyklanma döredýär, sebäbi bu ösümlik görnüşleri şu wagta çenli öwrenilmedi.
Bu alym Iwansowyň ýeke-täk açyşy däl: onuň ady takmynan 100 million ýyl ozal Russiýanyň häzirki Kemerowo oblastynyň çäginde ýaşap geçen ot iýýän zawropod dinozawrlarynyň täze görnüşiniň tapylmagy bilen hem gönüden-göni baglanyşyklydyr. Bu dinozawrlaryň iň uly nusgalarynyň uzynlygy 35-40 metre, agramy 100 tonna çenli bolup biler. Tomskiniň alymlary tarapyndan tapylan görnüşlere sibirotitan diýilýär.


14.02.2025 05:48
3k+

«Rosteh» özbaşdak ýangyn söndürýän roboty hödürledi

Russiýanyň «Rosteh» döwlet korporasiýasy iň täze işläp düzen enjamyny – «ANT 1000PM» atly robotyny tanyşdyrdy. Bu täsin robot ýangyn söndürijileriň janyna howp salýan aşa kyn şertlerde ýangyna garşy göreşmek üçin...

13.02.2025 13:31
2k+

Alymlar merjen gaýalaryny halas etmek üçin suwasty «çyrany» döretdiler

Alymlar «Underwater Zooplankton Enhancement Light Array» (UZELA) atly enjamy – ýagny deňizleriň astyndaky merjen gaýalarynyň iýmitlenmegine ýardam berýän awtonom suwasty yşyklandyryş ulgamyny döretdiler. Bu enjam...

13.02.2025 13:29
2.2k+

Hytaýda elektrik energiýasyny öndürmäge ukyply emeli ýaprak döredildi

Hytaýly alymlaryň topary hakyky ösümligiň wezipelerini ýerine ýetirip bilýän emeli ýapragy döretdi. Ol Gün şöhlesini elektrik toguna öwürýär diýip, Interesting Engineering habar berýär. Ýapraklar tebigy elektrik...

12.02.2025 23:53
4.1k+

Alymlar ultrases arkaly elektrik energiýasyny howa boýunça gönükdirmegi öwrendiler

Ispaniýaly, finlýandiýaly we kanadaly alymlar topary ilkinji gezek ultrases tolkunlaryny ulanyp, elektrik uçgunlaryny nädip gönükdirmelidigini görkezdiler. Açyş atmosfera ylmyndan başlap, biolukmançylyga çenli...