Ýok bolmakdan halas etmäge tarap ädim: alymlar adam genomyny 5D kristala ýazdylar

  • 22.09.2024 23:16
  • 8.6k+

Beýik Britaniýadaky Sautgempton uniwersitetiniň alymlary maglumatlary milliardlarça ýylyň dowamynda saklap bilýän 5D kristala adam genomyny üstünlikli ýazdylar. Nazaryýetde bu innowasion tehnologiýa geljekde adamlary ýok bolmakdan halas etmekde möhüm rol oýnap biler diýip, TASS habar berýär.

Professor Piter Kazanskiniň ýolbaşçylygyndaky ylmy gözlegçiler 5D ýat kristalynda genetiki materialy, şol sanda DNK gurluşyny ýazga almak üçin lazerleri ulandylar. Wagtyň geçmegi bilen peýdasyz bolýan maglumatlary saklmagyň adaty tehnologiýalaryndan tapawutlylykda, täze göteriji hatda adatdan daşary şertlerde-de ýitmek töwekgelçiligi bolmazdan 360 terabaýta çenli maglumaty saklap bilýär.
Kristal Selsiý boýunça 1,000 gradusa çenli temperatura, göni täsire we kosmos radiasiýasyna çydap bilýär.
Alymlar bu tehnologiýa diňe bir adamlaryň däl, eýsem ýitip gitmek howpy abanýan ösümlik we haýwan görnüşleriniň genomyny saklap galmak boýunça taslama üçin esas döreder diýip umyt edýärler.
5D maglumaty saklaýyş boýunça ylmy gözlegler 1996-njy ýylda başlady, 2010-njy ýylda bolsa ilkinji görkeziş nusgasy hödürlendi. Ýat kristaly maglumatlaryň üç giňişlik koordinatlar parametriniň we iki optiki parametriň ulanylmagy bilen kodlanýandygy üçin 5D diýlip atlandyrylýar.
2014-nji ýylda kristal maglumatlary saklamak üçin iň berk material hökmünde Ginnesiň rekordlar kitabynda hasaba alyndy.


düýn 11:16
2k+

Astronomlar ilkinji gezek Günüň daşky serhediniň kartasyny çyzdylar

Astronomlar ilkinji gezek Günüň atmosferasynyň daşky serhediniň — Alwen üsti (Alfvén surface) hökmünde tanalýan zolagyň yzygiderli iki ölçegli kartasyny düzdüler. Bu serhet Gün şemalynyň magnit tolkunlarynyň tizliklerinden geçip, yzyna dolanmaz ýaly Günüň täsirinden çykýan we planetalarara giňişlige ýaýraýan sebitidir...

düýn 11:12
3.3k+

Türkmen alymlary çölleşmä garşy göreşmek üçin bionanokompozit material döretdiler

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologik parkynyň hünärmenleri gumuň göçmegi we çölleşmek meseleleri boýunça ylmy-barlag işlerini geçirdiler. Bu ylmy-barlag işleriniň çäklerinde sianobakteriýalaryň biomassasy esasynda dökülýän çägeleri berkitmek we olaryň göçmeginiň öňüni almak üçin bionanokompozit material (BNKM) döredildi...

16.12.2025 19:18
4.3k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...

15.12.2025 17:03
8k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...