Gadymy müsürlileriň metallurgiýasy piramidalaryň golaýyndaky topragy asyrlarboýy zäherläp gelipdir

  • 05.09.2024 14:37
  • 11k+

Alymlar gadymy müsürlileriň metallurgiýa işleri bilen baglanyşykly Giza piramidalarynyň golaýynda topragyň metallar bilen uly möçberlerde hapalanandygyny ýüze çykardylar diýip, Eos ýazýar.

Geology žurnalynda çap edilen barlag 4600 ýyl ozal piramidanyň golaýynda ýerleşýän Hufu gämi duralgasynyň çäginde mis gurallaryň önümçiliginiň işjeň alnyp barlandygyny görkezýär.
Nil derýasynyň ýitip giden şahasynyň boýunda ýerleşen bu gämi duralgasy piramidalaryň gurluşygy üçin materiallary getirmegiň we mis gurallary öndürmegiň esasy merkezi bolupdyr. Iş gurallaryny ýasamakda ulanylýan misiň düzümine onuň berkligini artdyrýan myşýak goşulypdyr. Çökündi dag jynslarynyň köpçülikleýin spektrometrik derňewi misiň, myşýagyň, alýuminiň, demriň we titanyň ýokary derejededigini görkezdi.
Netijelerden çen tutsaň, hapalanma takmynan b.e. öňki 3265-nji ýylda, ýagny çak edilişinden 200 ýyl gowrak öň başlanypdyr. Piramidalaryň gurluşygy gidýärkä  hapalanma iň ýokary derejä ýetipdir (takmynan b.e. öňki 2500-nji ýyl) we b.e. öňki 1000-nji ýyla çenli ýokary derejede bolmagynda galypdyr. Bu döwürde misiň derejesi tebigy ýagdaýdakydan 5-6 esse ýokary bolup, bu sebitde senagat işjeňliginiň gaty ýokary bolandygyny görkezýär.
Metal önümçiligi Nil derýasynyň derejesiniň üýtgemegi we jemgyýetçilik çökgünlikleri şertlerinde-de işjeňligini bes etmändir. Takmynan, b.e. öňki 2200-nji ýylda, pese gaçyşlyk we jemgyýetçilik tolgunyşyklary döwründe hapalanmanyň derejesi ýokarylygyna galypdyr, bu bolsa infrastrukturanyň durnuklylygyny saklandygyny görkezýär.
Wagtyň geçmegi bilen Niliň suw joşmalarynyň arnalary arçamagy netijesinde oba hojalygynyň işjeňligi artypdyr we metaldan ýasalan gurallar gerek bolup başlapdyr.


21.05.2025 15:07
11k+

Alymlar näme üçin barmaklaryň suwda mürşýändigini anykladylar

Barmaklar uzak wagtlap suwda saklansa, olaryň derisi ýygyrt-ýygyrt bolýar. Uzak wagtlap muny deriniň çişmegi bilen baglanyşdyryp geldiler, ýöne Bingemton uniwersitetiniň (ABŞ) barlagçylary başga netijä geldiler...

19.05.2025 22:31
6.2k+

Arheologlar Goňurdepäniň Oks siwilizasiýasyndaky möhüm ornuny açyp görkezdi

Russiýanyň Ylymlar akademiýasynyň alymlary Goňurdepedäki guburlaryň jaýlanyş dessurlary, planigrafiýasy we hronologiýasy boýunça giňişleýin barlag geçirdiler. Alnan netijeler Goňurdepäniň bürünç eýýamynda Merkezi Aziýada gülläp ösen we soňra ýitip giden Oks siwilizasiýasynyň (Baktriýa-Margian arheologik toplumynyň) administratiw hem-de dini merkezi bolandygyny subut etdi...

19.05.2025 17:17
2k+

Garwardda demokratiýanyň düýbüni tutan ilkinji resminamalaryň biri ýüze çykaryldy

Amerikanyň Birleşen Ştatlarynda Garwardyň hukuk mekdebiniň kitaphanasynda 80 ýyl saklanan we Azatlyklaryň beýik hartiýasynyň nusgasy hasaplanyp gelen golýazmanyň asyl nusgadygy kesgitlenildi. Bu barada The Guardian neşiri habar berýär...

14.05.2025 16:11
2.6k+

Gaty batareýalaryň zarýad alşyny rekord derejä çenli tizleşdirýän material döredildi

Mýunheniň tehniki uniwersitetiniň (TUM) alymlary batareýalara çalt zarýad almaga we howpsuz işlemäge mümkinçilik berýän täze materialy döretdi. Ol geljekki akkumulýatorlar, aýratynam, elektromobiller we ykjam gurluşlar üçin esas bolup biler...