Alymlar marmozet maýmynlarynyň biri-birine at dakýandyklaryny anykladylar

  • 05.09.2024 14:35
  • 8.7k+

Alymlar adaty marmozetleriň (Callithrix Jacchus) - günorta amerikaly ownuk maýmynlaryň biri-birini tanamak üçin özboluşly sesleri ulanýandyklaryny, ýagny biri-biriniň adyny tutup gygyrýandyklaryny anykladylar. Bu barada Edmond we Lili Safra adyndaky Neýroylymlar merkeziniň we Iýerusalimdäki Ýewreý uniwersitetiniň ýanyndaky Benin kompýuter ylymlary we inženerçilik mekdebiniň hünärmenleri tarapyndan geçirilen barlagda aýdylýar.

Science žurnalynda çap edilen makalada synaglaryň dowamynda primatlaryň kesekileriň bardygyny bildirmek üçin häsiýetli gykylyklary çykarandygy aýdylýar.
Üç dürli maşgala toparyndan 10 sany marmozeti öz içine alan barlag toparyň her agzasynyň kowumdaşlaryna ýüzlenmek üçin ýörite sesler toplumyny ulanýandygyny görkezdi. Bu marmozetlere gür tropiki tokaýlarda aragatnaşygy we toparyň jebislini saklamaga mümkinçilik berýär. Alymlar şeýle signallaryň 50 müňden gowragyny ýazgy etdiler.
Sesleriň maşyn öwreniş usullaryny ulanyp geçirilen seljermesi kime ýüzlenilýändigine baglylykda tapawutlanýandygyny tassyklady. Bu sesleriň adam atlaryna meňzeş özboluşly patternleri bar.
Birek-birege at dakmak - öz görnüşiniň beýleki wekillerine ses bilen “bellik etmek” we olary şoňa görä tanamak ukyby adamlara mahsus iň ýokary kognitiw funksiýalaryň biridir. Şeýle hereket ozal diňe delfinlerde we pillerde duşdy.
Täze açyş primatlarda çylşyrymly aragatnaşyk ukyplarynyň bardygyny we olaryň jemgyýetçilik gurluşynyň özboluşlylygyny görkezýär.


26.11.2025 11:15
1.8k+

Türkmen alymlary alunitiň, tozganyň we rozmariniň binýadynda fitomineral bejeriş gelini işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy «Alunitiň, tozganyň (Taraxacum officinale) we rozmariniň (Rosmarinus officinalis) fitomineral bejeriş geli» atly işläp taýýarlamak tehnologiýasyna awtorlyk hukugyny bellige aldy...

26.11.2025 10:04
1.7k+

Garaharsaň hatda adatdan daşary kosmos şertlerinde-de ýaşaýşa ukyply bolup çykdy

Physcomitrium patens garaharsaň (moh) görnüşiniň sporalary Halkara kosmos stansiýasynyň daşynda dokuz aý bolandan soň hem ýaşaýşa ukyply bolup galdy. Kosmosda wagty olar wakuuma, temperatura üýtgemelerine, mikrograwitasiýa, ultrabenewşe şöhlelerine we kosmos radiasiýasyna sezewar boldy diýlip, iScience žurnalyndaky täze makalada aýdylýar...

24.11.2025 13:51
6.4k+

Alymlar Santorinidäki 25 müňden gowrak ýertitremäniň sebäbini anyklady

Şu ýylyň başynda Santorini grek adasynda köpüsiniň ululygy 5 baldan geçýän onlarça müň ýertitreme bolup geçdi. Indi birnäçe aýdan soň alymlar bu hadysanyň sebäbini anyklady – ol magmanyň, ýagny erän dag jynsynyň ýerasty hereketi boldy diýip, Bi-bi-si habar berýär...

24.11.2025 13:43
3.6k+

Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi

21-22-nji noýabrda Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi. Bilim ministrligi tarapynda guralan bu bäsleşige Türkmenistanyň dürli künjeginden ýaşlaryň 300-e golaýy öz taýýarlan robotlary bilen gatnaşdy...