Lazerler arheologlara gadymy Irunýa-Weleýa şäheriniň kartasyny döretmäge kömek etdi

  • 03.08.2024 11:45
  • 3.3k+

Arheologlar häzirki Ispaniýanyň çäginde ýerleşýän gadymy Rim Irunýa-Weleýanyň doly kartasyny gözkezdiler. Hünärmenler innowasion lazer tehnologiýasyny ulanyp, takmynan, bir inedördül kilometre barabar harabalygyň jikme-jik wirtual görnüşini döretdiler.

Netijede, uzynlygy 280 metr, ini 72 metr we 5000 tomaşaçy sygýan gadymy rim sirk arenasyny hem öz içine alýan, 620 gektara ýaýylyp  gidýän wirtual harabaçylyk emele geldi. Bu Pireneý ýarym adasynda ýüze çykarylan üçünji şeýle obýektdir, bu şeýle güýmenjäniň gadymy Rimde meşhur bolandygyny görkezýär.
Miladydan öňki 1000-nji we 500-nji ýyllar aralygyna degişli bolan Irunýa-Weleýa ilkinji gezek XVI asyrda agzalyp geçilýär, ýöne yzygiderli gazuw-agtaryş işleri diňe XX asyryň başynda başlandy. Ispaniýanyň Medeniýet we sport ministriniň orunbasary Ana del Wal bu açyşyň Irunýa-Weleýanyň arheologiýa we taryh üçin ähmiýetini görkezýändigini aýtdy we mundan beýläk hem ony öwrenmäge, goramaga çagyrdy.


düýn 17:55
3.1k+

Ýerdäki çöllerden alnan bakteriýalaryň Aý we Mars topragynda ýaşap biljekdigi anyklanyldy

Ýerdäki çöllerde tapylan Chroococcidiopsis görnüşli sianobakteriýalar Aý we Mars topragynda ýaşamaga ukyplydygyny görkezdiler. Italiýanyň kosmos gullugynyň (ASI) barlagçylary ReBUS taslamasynyň çäklerinde şeýle netijä geldiler...

düýn 09:54
3.8k+

Hytaý alymlary ilkinji gezek dinozawr ýumurtgalarynyň takyk ýaşyny kesgitledi

Hytaý alymlary ilkinji gezek ýurduň merkezi böleginde tapylan dinozawrlaryň ýumurtgalarynyň ýaşyny takyk kesgitlemegi başardy. Science XXI neşiriniň maglumatlaryna görä, täze çemeleşme hek döwrüniň klimatyny has çuň öwrenmäge mümkinçilik berer...

düýn 09:48
1.1k+

Hytaý alymlary sütün öýjükleriniň kömegi bilen maýmynlaryň garramagyny haýallatdy

Hytaýyň ylymlar akademiýasynyň alymlarynyň geçiren ylmy gözlegleri adamyň genetiki taýdan güýçlendirilen sütün öýjükleriniň maýmynlarda garrama alamatlaryny haýalladyp biljekdigini görkezdi. Netijeler Cell žurnalynda neşir edildi...

14.09.2025 23:25
3.1k+

Hytaýly biologlar 36 petabaýtlyk maglumaty saklamak üçin “DNK- kassetany” döredýärler

Guandunyň Günorta ylym we tehnologiýa uniwersitetiniň alymlary sanly maglumatlary saklamagyň täze usulyny oýlap tapdylar. Olar 1980-nji ýylyň äheňindäki ýüzüne dezoksiribonuklein kislotasynyň sintetiki molekulalary çap edilen plastik lentany öz içine alýan "DNK-kassetany" işläp taýýarladylar...