Beýni bejergisiniň täze mümkinçilikleri: alymlar parazitleri ulanýarlar

  • 01.08.2024 12:00
  • 4.1k+

Massaçusets Tehnologiýa Institutynyň alymlary gan-beýni barýerine girip, beýnini ýokuşdyryp bilýän Toxoplazma gondii parazitiniň täze ulanylyşyny tapdylar. Geljekde bu parazit derman serişdelerini näsaglaryň beýnisine eltmek üçin gymmatly gural bolup biler diýip, Science Alert ylmy neşiri ýazýar.

Gan-beýni barýeriniň köp molekulalary we beloklary böwetlemegi, beýni keselleriniň bejerilmegini kynlaşdyrýar. Alymlar parazitiň bejeriş beloklaryny göni beýnä geçirip bilmegi üçin T. gondii-niň sekretor ulgamyny üýtgetdiler.
Beýni öýjükleriniň we syçanlaryň üstünde geçirilen ilkinji synaglar bu usulyň işleýändigini görkezdi. T. gondii-niň gan-beýni barýerinden geçmekde özboluşly ukyby bardyr. Adaty parazit simptomsyz geçip, çynlakaý kynçylyklar döredip bilýän toksoplazmozyň döremegine sebäp bolýar. Alymlar T. gondii-niň organellerini, Rett sindromy ýaly newrologiki keselleri bejermekde peýdaly beloklary öndürmek üçin üýtgetdiler.
Beýni dokumalarynda we syçanlarda geçirilen synag, üýtgedilen parazitiň bejeriş beloklarynyň üstünlikli gowşurylmagyny we aralaşmagyny tassyklady. Geljekde üýtgedilen T. gondii çylşyrymly beýni keselleriniň täsirli bejergisine öwrülip biler.


26.11.2025 11:15
1.8k+

Türkmen alymlary alunitiň, tozganyň we rozmariniň binýadynda fitomineral bejeriş gelini işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy «Alunitiň, tozganyň (Taraxacum officinale) we rozmariniň (Rosmarinus officinalis) fitomineral bejeriş geli» atly işläp taýýarlamak tehnologiýasyna awtorlyk hukugyny bellige aldy...

26.11.2025 10:04
1.7k+

Garaharsaň hatda adatdan daşary kosmos şertlerinde-de ýaşaýşa ukyply bolup çykdy

Physcomitrium patens garaharsaň (moh) görnüşiniň sporalary Halkara kosmos stansiýasynyň daşynda dokuz aý bolandan soň hem ýaşaýşa ukyply bolup galdy. Kosmosda wagty olar wakuuma, temperatura üýtgemelerine, mikrograwitasiýa, ultrabenewşe şöhlelerine we kosmos radiasiýasyna sezewar boldy diýlip, iScience žurnalyndaky täze makalada aýdylýar...

24.11.2025 13:51
6.4k+

Alymlar Santorinidäki 25 müňden gowrak ýertitremäniň sebäbini anyklady

Şu ýylyň başynda Santorini grek adasynda köpüsiniň ululygy 5 baldan geçýän onlarça müň ýertitreme bolup geçdi. Indi birnäçe aýdan soň alymlar bu hadysanyň sebäbini anyklady – ol magmanyň, ýagny erän dag jynsynyň ýerasty hereketi boldy diýip, Bi-bi-si habar berýär...

24.11.2025 13:43
3.6k+

Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi

21-22-nji noýabrda Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi. Bilim ministrligi tarapynda guralan bu bäsleşige Türkmenistanyň dürli künjeginden ýaşlaryň 300-e golaýy öz taýýarlan robotlary bilen gatnaşdy...