Agaçlar global ýylamany saklap biler. Alymlar ABŞ-nyň gündogaryndaky täsin hadysany gürrüň berdiler

  • 21.02.2024 06:19
  • 5.7k+

Alymlar ABŞ-nyň gündogar böleginiň beýleki ýerlerden tapawutlylykda global ýylama hadysasyna sezewar bolmandygyny anykladylar. Gözleglere görä, bu täsin hadysanyň sebäbi bu ýerde tokaýlaryň giň gerimde dikeldilmegi boldy diýip, gazeta.ru habar berýär.

ABŞ-da kolonial döwri başlanaly bäri tokaýlar oba hojalygy we gurluşyk işleri üçin işjeň çapyldy. Ýöne 1920-nji ýyllardan ýagdaý üýtgedi: şäherleşme ilatyň oba ýerlerinden gitmegine getirdi, ABŞ-nyň hökümeti bolsa tokaýlary dikeldiş maksatnamasyny işe girizdi. Netijede, geçen asyrda ýurduň gündogarynda 15 mln gektar töweregi tokaý massiwleri ekildi. Dikeldilen tokaýlar sebitiň klimatyna sowadyjy täsiri ýetirdi. 
Ýagny, agaçlaryň ýapraklary tarapyndan suwuň bug görnüşinde howa zyňylma hadysasy (transpirasiýa) howanyň temperaturasynyň peselmegine sebäp boldy.
Alymlar 1900-nji ýyldan 2000-nji ýyl aralygyndaky döwür üçin hemralardan we meteostansiýalardan alnan maglumatlary öwrenip, dikeldilen tokaýlardan sowadyjy täsiriň 400 metre çenli aralyga ýaýraýandygyny anykladylar.


düýn 19:18
2.4k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...

15.12.2025 17:03
7.2k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...

15.12.2025 15:06
3.9k+

400 müň ýyllyk oduň yzy tapyldy: neandertallar Homo sapiens-den has öň ot ýakypdyr

Arheologlar Suffolk graflygyndaky arheologik ýadygärligiň çäginde adamlaryň 400 müň ýyl mundan ozal – öňki hasap edilenden tas 350 müň ýyl ir ot ýakmagy öwrenendigine subutnama tapdy. Ylmy gözleg Nature žurnalynda neşir edildi...

14.12.2025 23:36
5.2k+

Geň soňlama: Hytaýda daşdan düwnüp heläk bolan gadymy guş tapyldy

Paleontologlar Hytaýyň Týanýu Tebigy Taryh Muzeýiniň zat saklanýan ýerlerinde adaty bolmadyk açyş etdiler. Geçirilen barlagda öň mälim bolmadyk guş görnüşiniň köp sanly ýuwdulan daşlardan düwnüp ölendigini görkezýän galyndy tapyldy...