Alymlara ilkinji gezek ösümlikleriň özara aragatnaşyk saklaýandyklaryny hasaba almak başartdy

  • 20.10.2023 09:53
  • 10k+

Saýtama uniwersitetiniň ýapon alymlary ilkinji gezek uçujy organiki birleşmeleriň (UOB) zyňyndylary arkaly ösümlikleriň arasyndaky aragatnaşygy wizuallaşdyrdylar. Bu gözleg «Nature Communications» (NatComms) ylmy žurnalynda çap edildi.

UOB arkaly ösümlikleriň arasynda howa aragatnaşygy hadysasy ilkinji gezek 1983-nji ýylda hasaba alnypdy. Zyýan berijiler hüjüm edende, ösümlik käbir maddalary howa arkaly geçirmek bilen, beýleki ösümliklere howp abanýandygyny habar berýär. Şeýle-de bolsa, soňky 40 ýylda biologlar ösümlikleriň bu signallara molekulýar derejede nähili jogap berýändigini anyklap bilmediler.
Professor Masasugu Toýotanyň ýolbaşçylygyndaky gözleg topary ösümlikleriň UOB-lary nädip bölüp çykarýandygyny we kabul edýändigini hakyky wagtda wizuallaşdyrmagy başardylar.
Alymlar sagdyn ösümlikleriň zeper ýeten goňşularyndan ýörite belok sensorlaryny ulanyp duýduryş signallaryny kabul edýändigini anykladylar. «Biziň görüşimiz üçin gizlin bolan bu aragatnaşyk ulgamy goňşy ösümlikleriň howp abanmagyndan öz wagtynda goralmagynda möhüm rol oýnaýar» diýip, professor Toýota belleýär.


26.11.2025 11:15
1.8k+

Türkmen alymlary alunitiň, tozganyň we rozmariniň binýadynda fitomineral bejeriş gelini işläp taýýarladylar

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy «Alunitiň, tozganyň (Taraxacum officinale) we rozmariniň (Rosmarinus officinalis) fitomineral bejeriş geli» atly işläp taýýarlamak tehnologiýasyna awtorlyk hukugyny bellige aldy...

26.11.2025 10:04
1.8k+

Garaharsaň hatda adatdan daşary kosmos şertlerinde-de ýaşaýşa ukyply bolup çykdy

Physcomitrium patens garaharsaň (moh) görnüşiniň sporalary Halkara kosmos stansiýasynyň daşynda dokuz aý bolandan soň hem ýaşaýşa ukyply bolup galdy. Kosmosda wagty olar wakuuma, temperatura üýtgemelerine, mikrograwitasiýa, ultrabenewşe şöhlelerine we kosmos radiasiýasyna sezewar boldy diýlip, iScience žurnalyndaky täze makalada aýdylýar...

24.11.2025 13:51
6.4k+

Alymlar Santorinidäki 25 müňden gowrak ýertitremäniň sebäbini anyklady

Şu ýylyň başynda Santorini grek adasynda köpüsiniň ululygy 5 baldan geçýän onlarça müň ýertitreme bolup geçdi. Indi birnäçe aýdan soň alymlar bu hadysanyň sebäbini anyklady – ol magmanyň, ýagny erän dag jynsynyň ýerasty hereketi boldy diýip, Bi-bi-si habar berýär...

24.11.2025 13:43
3.6k+

Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi

21-22-nji noýabrda Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi. Bilim ministrligi tarapynda guralan bu bäsleşige Türkmenistanyň dürli künjeginden ýaşlaryň 300-e golaýy öz taýýarlan robotlary bilen gatnaşdy...