Howanyň üýtgemegi sebäpli balyklaryň göwrümi kiçelip başlady

  • 12.09.2023 13:31
  • 12k+

Howanyň üýtgemegi ýabany haýwanlaryň we ösümlikleriň göwrümine täsir edýär. Bu aýratyn hem deňiz balyklaryna has güýçli täsir edýär, soňky döwürde olar görnetin kiçeldiler we «horlandylar». Muny Şotlandiýanyň Sent-Endrýus uniwersitetiniň alymlary we olaryň germaniýaly, kanadaly, şwesiýaly hem-de ABŞ-ly kärdeşleri belleýärler.

Hünärmenler 1960-njy ýyldan bäri ösümlikleriň we haýwanlaryň göwrüminiň üýtgemeginiň esasy tendensiýalaryny kesgitlemek üçin dürli görnüşleriň sany barada maglumat binýadyny seljerdiler. Jemi dört müňden gowrak süýdemdirijiler, oňurgasyzlar, ýerde-suwda ýaşaýanlar, süýrenijiler, balyklar we ösümlikler gözden geçirildi.
Gözlegiň netijeleri iň köp üýtgeşmä deňiz balyklarynyň bedenleriniň sezewar bolandygyny görkezdi. Käbir ýagdaýlarda olaryň göwrümi 10% kiçelipdir. Hususan-da, ýyldyzly skatyň ortaça ululygy görnetin kiçelipdir. Şol bir wagtyň özünde, şeýle üýtgeşmeleriň bellenen ýerlerinde skrumbriýa ýaly ownuk balyklaryň sany köpelipdir. Şol sebäpli deňiz ekoulgamlarynyň düzümi we işleýşi üýtgedi.
Şuňa meňzeş tendensiýa ösümlikleriň we oňurgasyzlaryň käbir görnüşlerinde-de hasaba alyndy. Alymlaryň pikiriçe, ownuk organizmleriň sanynyň köpelmegi ekoulgamlara üýtgeşmeleriň öwezini dolmaga we biomassanyň umumy mukdaryny saklamaga mümkinçilik berýär. Uly organizmleriň doly ýitip gitmegi bilen kiçijikler olaryň ýerlerini eýeleýärler we elýeterli bolan serişdeleri sarp edýärler diýip, «Science» žurnaly ýazýar.


29.07.2025 14:09
38

Alymlar derisi ýelekpisint bolan gadymy süýrenijiniň galyndylaryny tapdylar

Fransiýada arka tarapy ýelekpisint gurluşly gadymy süýrenijileriň galyndylary tapyldy. Tapyndynyň ýaşy 247 million ýyl diýip, Ştutgartdaky (Germaniýa) Döwlet tebigat ylymlary muzeýiniň metbugat gullugy habar berdi...

29.07.2025 11:54
61

Gaýtadan işlenen çilim naýçalaryndan berk, arzan asfalt döretdiler

Granada we Bolonýa uniwersitetleriniň alymlary gaýtadan işlenen çilim naýçalaryndan ekologiýa taýdan arassa asfalt öndürmegiň tehnologiýasyny işläp düzdüler. Oýlap tapyş ScienceDirect žurnalynyň makalasynda beýan edildi...

28.07.2025 17:38
12

Geljekki Mars missiýasy üçin iň uly paraşýut stratosferada synag edildi

Thales Alenia Space-iň we Ýewropa kosmos agentliginiň (ESA) işgärleri ExoMars-yň geljekki missiýasy üçin paraşýut ulgamyny synagdan geçirdiler. Uçurylýan modulyň geliý şary bilen Polýar tegeleginden 30 km belentlige galdyrylan maketi iki paraşýutyny açandan soň ýere üstünlikli gondy...

26.07.2025 18:29
11

Alymlar Stounhenj daşlaryny adamlaryň daşandygyny tassykladylar

Aberistuit uniwersitetiniň ylmy gözlegçileri Stounhenji emele getirýän daşlaryň bäş müň ýyldan gowrak ozal adamlar tarapyndan daşalandygyny subut etdi. Bu barada geçirilen ylmy barlaga salgylanyp, Daily Mail habar berýär...