Singapurda gajetleriň kognitiw ukyplaryna ýetirýän täsiri öwrenildi

  • 04.02.2023 23:23
  • 9.8k+

Singapurly alymlar çagalykda gajetleriň ulanylmagy bilen beýniniň ösüşiniň arasyndaky baglanyşygy ýüze çykardylar. Irki çagalykda gajetleriň aşa köp ulanylmagy kämillik döwründe kognitiw ukyplarynyň ýaramazlaşmagyna getirip biler. Bu barada singapurly alymlaryň barlaglaryna salgylanyp, “Streýts taýms” gazeti habar berdi diýip, bigasia.ru belleýär.

Birnäçe ýylyň dowamynda geçirilen tejribede alymlar 506 çagany synladylar. Olar çagalaryň ene-atalaryndan olaryň bir günüň dowamynda dürli gajetleriň ekranynyň öňünde ortaça näçe wagt sarp edýändigi barada maglumat ýygnadylar. Soňra barlagdan geçirilýänleri ekranyň öňünde sarp edýän wagtlaryna görä toparlara böldüler we bir ýaşdaky, bir ýarym ýaşdaky we dokuz ýaşdaky çagalary synagdan geçirdiler.
Irki çagalyk döwründe çaga gajetlere näçe köp wagt sarp etse, alymlar beýni işjeňliginde şonça-da düýpli gyşarmalary we akyl ýetiriş ukyplarynyň bozulmalaryny ýüze çykardylar. Aýratynam, gözlegçiler gajetleriň aşa köp ulanylmagy bilen impulslary we duýgulary dolandyrmaga, köp basgançakly görkezmeleriň ýerine ýetirilmegine, ünsüň jemlenmegine we çylşyrymly meseleleriň çözülmegine jogap berýän beýniniň ýerine ýetiriji funksiýalarynyň bozulmalarynyň arasyndaky baglanyşygy ýüze çykardylar.
Alymlar gajetleriň ýerine ýetiriji funksiýalaryň ýerine ýetirilmegine jogap berýän kelle beýnisiniň prefrontal bardasynyň ösüş prosesine ýaramaz täsir edýändigini öňe sürýärler. Beýniniň bu bölegi ömrüň uniwersitet ýaşyna çenli ösýär, şonuň üçin ol daşarky faktorlaryň täsir etmek howpuna ýykgyn bolýar. “Haçan-da çaga ekrana seredende, ony ýokary dinamiki üýtgeşmeler, ýagtylyk çeşmesiniň hemişe ýanyp sönmesi we işlenmegi üçin ep-esli kognitiw serişdelerini talap edýän sahna üýtgemeleri gurşap alýar. Beýni aşa ýüklenýär we ýerine ýetiriji funksiýalary özleşdirmek üçin ýeterlik derejede serişdeleri bölüp bilmeýär” – diýlip, alymlaryň bilelikdäki beýanynda aýdylýar.
Singapuryň Milli uniwersitetinden we Singapuryň Kliniki medisina institutyndan başga-da, barlaglara Milli Bilim institutynyň, “Keý-Keý” zenanlar we çagalar hassahanasynyň, Makgill uniwersitetiniň hem-de Garward lukmançylyk mekdebiniň işgärleri gatnaşdy.


düýn 15:42
4.3k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

düýn 14:32
1.6k+

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...

24.10.2025 12:26
3.6k+

Ýaş alymlar rak keseline garşy "Troýan şekeri" bolan dermany döretdiler

Russiýanyň MIREA tehnologik uniwersitetiniň hünärmenleri rak keseline garşy täze fotodinamik bejergi usulynda şekeri peýdalandylar. Täze taýýarlanan derman serişdesindäki glýukoza molekulalary rak öýjüklerini aldap, olary derman serişdelerini has işjeň siňdirmäge mejbur edýär diýip, uniwersitetiň metbugat gullugy TASS-a habar berdi...

24.10.2025 12:21
3.6k+

Alymlaryň aýtmagyna görä, adam aňy 55–60 ýaş aralygynda öz iň ýokary derejesine ýetýär

Awstraliýaly psiholog Žil E. Žinýak we polşaly alym Marçin Zaýenkowski adam aňynyň ösüş tapgyrlary boýunça barlag geçirdiler. Netijeler Intelligence žurnalynda çap edilip, olaryň esasy pikirleri Metro neşiri tarapyndan giňden beýan edildi...