Süýji suwly derýada ýaşan mozazawryň galyndylary tapyldy

  • şu gün 10:31
  • 1.2k+

Paleontologlar ABŞ-nyň demirgazygynda deňiz mozazawrynyň galyndylaryny tapdylar. Onuň dişleriniň himiki düzümi bu ýyrtyjynyň süýji suwly derýada ýaşandygyny görkezýär. Bu ilkinji şeýle açyş bolup, öň diňe deňiz süýrenijileri hasaplanýan mozazawrlaryň mümkin bolan görnüşleri baradaky düşünjämizi ep-esli giňeldýär diýip, Upsala uniwersitetiniň metbugat gullugy habar berýär.

Bu açyş Demirgazyk Dakotanyň merkezi böleginden tapylan mozazawryň dişleri öwrenilýän mahalynda edildi. Galyndylar takmynan 66–72 million ýyl mundan ozal, Bor döwrüniň ahyrynda ölen köp sanly haýwanlaryň umumy "köpçülikleýin mazaryndan" tapyldy. Krokodiller, tirannozawrlar we ördek tumşukly dinozawr-edmontozawr ýaly gury ýerde we süýji suwly ýerde ýaşan haýwanlaryň galyndylarynyň arasynda mozazawryň dişleriniň bolmagy barlagçylar üçin garaşylmadyk ýagdaý boldy.

Hažžygyň gelip çykyşyny kesgitlemek üçin alymlar onuň dişiniň emalyndaky stronsiýiň, kislorodyň we uglerodyň izotopiki seljermesini geçirdiler. Deňizde we gury ýerde ýaşaýan haýwanlaryň arasynda düýpli tapawutlanýan izotop gatnaşygy mozazawryň beýleki hažžyklaryň tapylan sebiti bilen bir sebitde doglup, ösüp ýetişendigini görkezdi.

"Bu mozazawryň dişleriniň izotopiki seljermesi onuň süýji suwly derýanyň gurşawynda ýaşandygyny we wagtal-wagtal derýa düşüp duran dinozawr galyndylary bilen iýmitlenendigini görkezýär. <...> Bu mozazawrlaryň ýok bolmazdan birnäçe million ýyl öň süýji suwly gurşawda ýaşandygyny görkezýär" diýip, Upsala uniwersitetiniň paleontology Melaniýa Dýuring aýtdy.

Alymlar awtobusyň ululygyna ýetip bilýän bu gadymy ýyrtyjynyň derýada gark bolan dinozawrlar bilen iýmitlenip, saý suwlarda iýmit gözländigini çaklaýarlar.

Bilermenler bu hažžyklaryň nähili iýmit iýendigi we mozazawryň dürli görnüşleriniň arasyndaky bäsdeşligiň näderejede ýiti bolandygy bilen köpden bäri gyzyklanyp gelýärler.


şu gün 10:02
2k+

Hytaýly alymlar Ýeriň aşaky mantiýasynda "superummanyň" bardygy baradaky çaklamany öňe sürdüler

Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň (CAS) Guançžou Geohimiýa institutynyň professory Du Çžisýueniň ýolbaşçylyk edýän ylmy-barlag topary Ýeriň aşaky mantiýasynyň içinde ägirt uly ilkinji suw howdanynyň ýerleşip biljekdigini tejribe arkaly tassyklady...

15.12.2025 11:29
2.4k+

Smartfonlar çagalarda depressiýa we semizlik howpuny ýokarlandyrdy

Çaganyň smartfon bilen ir tanyşmagy alymlarda uly howatyrlanma döredýär: amerikaly hünärmenleriň täze barlaglary bu enjamy ele almak ýaşynyň we ýetginjeklerde depressiýa, semizlik we ýeterliksiz ukynyň artmak howpunyň arasynda aladalandyryjy baglanyşygy ýüze çykardy...

04.12.2025 13:32
2.9k+

Alymlar tüwiniň dykyz topragy “burawlamak” mehanizmini ulanýandygyny anyklady

Halkara biologlar topary tüwiniň köküniň hatda örän dykyz toprakdan nädip ösüp bilýändigini öwrendi. Nature žurnalyndaky ylmy makalada bellenilişi ýaly, ösümlik öz öýjükleriniň gurluşyny üýtgedip, köki özboluşly senagat turbasyna öwürýän aýratyn mehanizmi ulanýar eken...

01.12.2025 12:46
5.7k+

Adam beýnisi 5 ýaş tapgyryndan geçýär: jahyllyk 32 ýaşa çenli dowam edýär

Kembrij uniwersitetiniň neýrobiologlarynyň täze gözlegi adam beýnisiniň bäş tapgyrdan geçýändigini görkezdi. Bu tapgyrlarda neýron gurluşynyň düýpgöter üýtgemegine getirýän “özgeriş döwürleri” bolup geçýär. Şol bir wagtyň özünde, jahyllyk döwrüniň, adatça, hasap edilenden uzak dowam edýändigi bellenilýär...