Fiziologiýa we lukmançylyk boýunça Nobel baýragy immun ulgamynyň öwrenilendigi üçin berildi

  • 06.10.2025 17:39
  • 3.1k+

Stokgolmda fiziologiýa we lukmançylyk boýunça Nobel baýragynyň eýeleri yglan edildi. Baýrak “periferik immunologik tolerantlyk” diýlip atlandyrylýan ugurdaky açyş üçin amerikalylar Meri E.Brankowa, Fred Ramsdella we ýaponiýaly Şimon Sakaguçä berildi.

“Tolerantlyk” bu ýagdaýda immun ulgamynyň howp salmaýan gyjyndyryjylara, mysal üçin, organizmiň öz antigenlerine jogap bermezlik ukybyny aňladýar. Ozal bu proses, esasan, timusda – T-limfositleriniň ýetişýän organynda emele gelýär diýlip hasaplanýardy. Laureatlar immun tolerantlygynyň kadalaşdyrylmagynyň timusdan daşary, uly ýaşda-da dowam edýändigini görkezdi. Bu açyşlar autoimmun we onkologik kesellere düşünmek üçin möhümdir.
2024-nji ýylda bu ugurda Nobel baýragyny mikroRNK-ny öwrenendikleri üçin Wiktor Embros we Geri Rawkun aldy.
Belli bolşy ýaly, lukmançylyk boýunça baýragyň eýeleriniň yglan edilmegi Nobel hepdeligini açýar. 7-nji oktýabrda fizika, 8-nji oktýabrda himiýa, 9-njy oktýabrda edebiýat, 10-njy oktýabrda parahatçylyk boýunça baýraklaryň eýeleri belli bolar. Alfred Nobeliň hatyrasyna ykdysadyýet boýunça baýrak 13-nji oktýabrda yglan ediler.
Her baýragyň pul sylagy 11 mln şwed kronyna (takmynan, 1,17 mln dollar) barabar. Ähli baýraklaryň gowşurylyş dabarasy 10-njy dekabrda, Alfred Nobeliň aradan çykan güni geçiriler. 


düýn 16:42
4.1k+

Türkmenistanly okuwçylar Panamada geçiriljek «Robotlaryň olimpiadasyna» ugradylar

Türkmen mekdep okuwçylary robototehnika boýunça halkara derejeli abraýly bäsleşik hasaplanýan "First Global Challenge 2025" ýaryşyna gatnaşarlar. «Robotlaryň Olimpiadasy» diýlip hem atlandyrylýan bu ýaryş 29-njy oktýabrdan 1-nji noýabra çenli Panamada geçirilip, dünýäniň 190 döwletinden gatnaşyjylary bir ýere jemlär...

düýn 00:07
3.5k+

Ylmy barlaglaryñ netijesi: Tokaýlar bagtly bolmaga we durmuşdan kanagatlanmaga täsir edýär

Soňky ýyllarda dünýäniň iň bagtly ýurtlarynyň sanawynda Finlýandiýa yzygiderli birinji orunda durýar. Şol bir wagtda ol Ýewropanyň iň tokaýly ýurtlarynyň biridir. Bu ýagdaý halkara alymlaryň ünsüni özüne çekdi — olar finleriň gündelik durmuşynda tokaýlaryň bagt duýgusyna gönüden-göni täsir edýändigini anykladylar...

25.10.2025 15:42
5.6k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

25.10.2025 14:32
2.1k+

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...