Fiziologiýa we lukmançylyk boýunça Nobel baýragy immun ulgamynyň öwrenilendigi üçin berildi

  • 06.10.2025 17:39
  • 3.2k+

Stokgolmda fiziologiýa we lukmançylyk boýunça Nobel baýragynyň eýeleri yglan edildi. Baýrak “periferik immunologik tolerantlyk” diýlip atlandyrylýan ugurdaky açyş üçin amerikalylar Meri E.Brankowa, Fred Ramsdella we ýaponiýaly Şimon Sakaguçä berildi.

“Tolerantlyk” bu ýagdaýda immun ulgamynyň howp salmaýan gyjyndyryjylara, mysal üçin, organizmiň öz antigenlerine jogap bermezlik ukybyny aňladýar. Ozal bu proses, esasan, timusda – T-limfositleriniň ýetişýän organynda emele gelýär diýlip hasaplanýardy. Laureatlar immun tolerantlygynyň kadalaşdyrylmagynyň timusdan daşary, uly ýaşda-da dowam edýändigini görkezdi. Bu açyşlar autoimmun we onkologik kesellere düşünmek üçin möhümdir.
2024-nji ýylda bu ugurda Nobel baýragyny mikroRNK-ny öwrenendikleri üçin Wiktor Embros we Geri Rawkun aldy.
Belli bolşy ýaly, lukmançylyk boýunça baýragyň eýeleriniň yglan edilmegi Nobel hepdeligini açýar. 7-nji oktýabrda fizika, 8-nji oktýabrda himiýa, 9-njy oktýabrda edebiýat, 10-njy oktýabrda parahatçylyk boýunça baýraklaryň eýeleri belli bolar. Alfred Nobeliň hatyrasyna ykdysadyýet boýunça baýrak 13-nji oktýabrda yglan ediler.
Her baýragyň pul sylagy 11 mln şwed kronyna (takmynan, 1,17 mln dollar) barabar. Ähli baýraklaryň gowşurylyş dabarasy 10-njy dekabrda, Alfred Nobeliň aradan çykan güni geçiriler. 


şu gün 19:18
604

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...

düýn 17:03
6.6k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...

düýn 15:06
3.7k+

400 müň ýyllyk oduň yzy tapyldy: neandertallar Homo sapiens-den has öň ot ýakypdyr

Arheologlar Suffolk graflygyndaky arheologik ýadygärligiň çäginde adamlaryň 400 müň ýyl mundan ozal – öňki hasap edilenden tas 350 müň ýyl ir ot ýakmagy öwrenendigine subutnama tapdy. Ylmy gözleg Nature žurnalynda neşir edildi...

14.12.2025 23:36
5.1k+

Geň soňlama: Hytaýda daşdan düwnüp heläk bolan gadymy guş tapyldy

Paleontologlar Hytaýyň Týanýu Tebigy Taryh Muzeýiniň zat saklanýan ýerlerinde adaty bolmadyk açyş etdiler. Geçirilen barlagda öň mälim bolmadyk guş görnüşiniň köp sanly ýuwdulan daşlardan düwnüp ölendigini görkezýän galyndy tapyldy...