Moskwanyň fiziki-tehniki institutyndan (MFTI) rus fizik-teoretikleri Älemimiziň geljegini çaklamak üçin täze matematiki gural döretdi. Ol kosmos masştabynda kwant meýdanlarynyň özüni nähili alyp barýandygyny beýan edýär we Äleme giňelmek şertlerinde nämäniň garaşýandygyna düşünmäge kömek eder.
“Biziň işimiziň esasy pursaty haýsy kwant prosesleriniň möhüm, haýsysynyň möhüm däldigine düşünmekdi” – diýip, MFTI-niň kiçi ylmy işgäri Damir Sadekow belledi.
Geçen asyryň ahyrynda astronomlar Älemiň diňe bir ulalman, eýsem barha çalt giňelýändigini anyklady. Munuň sebäbi tebigaty häzire çenli alymlar üçin syr bolup galýan garaňky energiýa hasaplanýar. Adatça, onuň aýratynlyklaryny kwant mehanikasynyň täsirini göz öňünde tutmaýan ýönekeý matematiki model bilen beýan edýärler.
Täze model giňelýän Älemde kwant meýdanlarynyň ykbalyny yzarlamaga mümkinçilik berýär. Alymlar Älemiň ýaşynyň ulalmagy bilen, kwant effektleriniň has güýçli ýüze çykýandygyny anyklady. Bu wakuumyň durnukly gurşaw däldigini, onuň aýratynlyklarynyň bolsa kwant täsirleriniň netijesinde üýtgeýändigini aňladýar. Şeýlelikde, garaňky energiýanyň syn edilen aýratynlyklary – bu hemişelik ululyk däl-de, wakuumyň uzak ewolýusiýasynyň netijesi bolsa gerek. Diýmek, kosmosyň geljegi hem “kesgitlenen parametre” däl-de, kwant wakuumyň ewolýusiýasyna bagly bolup biler.
