Gözüň torly perdesiniň barlagy Alsgeýmer keselini alamatlary ýüze çykmazdan on ýyl öň anyklap biler

  • 03.09.2025 12:21
  • 3k+

Jekson barlaghanasynyň alymlary retinanyň gan damarlarynyň üýtgemeginiň Alsgeýmer keseliniň irki alamaty bolup biljekdigini anykladylar.

Alymlar işiň dowamynda adamlaryň, takmynan, 40%-de duş gelýän we keseliň döremek howpuny ýokarlandyrýan MTHFR 677C> T genetiki mutasiýaly syçanlary öwrendiler. Eýýäm alty aýlyk bolýançalar bu haýwanlarda retinanyň damarlarynyň häsiýetli ösüş bozulmalary peýda boldy: şahalara bölünmesi azaldylandan soň, olar towlandy, inçeldi.
Bu barlaglara ýolbaşçylyk eden neýrobiolog Alaýna Regan retinanyň merkezi nerw ulgamynyň bir bölegidigini we beýni ikisiniň dokumasynyň birmeňzeşdigini düşündirdi. Şonuň üçin retinadaky üýtgeşmeler beýnide bolup geçýän prosesleri görkezip biler.
Barlagçylar syçanlaryň retinasyndaky näsazlyklar bilen syçanlaryň beýnisindäki üýtgeşmeleriň arasynda arabaglanyşyk tapdylar: beýni bardasyndaky damarlaryň sanynyň azalmagy we beýnide gan aýlanyşygynyň azalmagy meseläniň ulgamlaýyndygyny görkezýär.
Erkek syçanlar bilen ene syçanlaryň arasynda hem tapawutlar tapyldy: ene syçanlarda damar üýtgemeleri has aýdyň görünýär we 12 aýyň içinde gan damarlarynyň gürlügi we şahalanmasy azaldy. Bu BSGG-niň demensiýanyň, köplenç, aýal-gyzlarda ösýändigi baradaky maglumatlaryna gabat gelýär.
Häzir alymlar Men ştatyndaky Northern Light Acadia hassahanasynyň lukmanlary bilen şeýle üýtgeşmeleriň agzalan mutasiýaly adamlarda bolup geçýärmi-dälmi anyklamak üçin hyzmatdaşlyk edýärler. Eger baglanyşyk tassyk bolsa, oftalmologlar akyl bozulmalary ýüze çykmazdan on ýyl öň töwekgel toparlary kesgitläp bilerler.
Alaýna Reýganyň sözlerine görä, 50 ýaşdan geçen köp adam her ýyl gözüni barlagdan geçirýär. Eger damarlarynda üýtgeşme tapylsa, lukmanlar keseliň ilkinji alamatlary ýüze çykmazdan ozal beýnide bolup biljek netijeleri azaltmak üçin degişli çäreleri görüp bilerler.


20.10.2025 11:21
12k+

Adamyň garramagy jyns taýdan ýetişenden soň başlanýar — nemes alymlarynyň täze açyşy

Nemes alymlary adam bedeniniň garrymagynyň ribosom DNK (rDNT) bilen baglydygyny ýüze çykardylar. Bu DNK bölegi öýjükleriň ýaşamagy üçin zerur bolup, olaryň işjeňligini üpjün edýär. Barlagyň netijeleri Aging-US žurnalynyň sahypasynda çap edildi...

20.10.2025 11:16
2.6k+

Täze doglan çagalarda diabetiň täze görnüşi anyklandy

Alymlar täze doglan çagalarda diabetiň öň mälim bolmadyk görnüşini ýüze çykardylar. Ol TMEM167A atly geniň mutasiýasy bilen baglydyr. Journal of Clinical Investigation (JCI) žurnalynyň habaryna görä, bu mutasiýa insulin öndürýän aşgazanasty mäziniň β- öýjükleriniň işini bozýar we olaryň heläk bolmagyna getirýär...

12.10.2025 22:39
2k+

AstraZeneca-nyň taýýarlan täze derman serişdesi durnukly gipertoniýaly näsaglarda gan basyşy peseltdi

AstraZeneca farmasewtika kompaniýasy täze taýýarlan baxdrostat atly eksperimental serişdesiniň soňky kliniki synaglardan üstünlikli geçendigini we bejermesi kyn gipertoniýaly näsaglarda gan basyşy peseltmäge kömek edendigini mälim etdi...

11.10.2025 18:25
12k+

Aşgabatda, Tejende we Daşoguzda täze saglygy goraýyş desgalarynyň düýbi tutuldy

Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni mynasybetli Türkmenistanda saglygy goraýyş ulgamynyň köpugurly düzüminiň üstüni ýetirjek döwrebap lukmançylyk desgalarynyň düýbüni tutmak dabaralary boldy. Aşgabadyň günorta künjeginde baýramçylyk ýagdaýy emele geldi...