Gözüň torly perdesiniň barlagy Alsgeýmer keselini alamatlary ýüze çykmazdan on ýyl öň anyklap biler

  • 03.09.2025 12:21
  • 3k+

Jekson barlaghanasynyň alymlary retinanyň gan damarlarynyň üýtgemeginiň Alsgeýmer keseliniň irki alamaty bolup biljekdigini anykladylar.

Alymlar işiň dowamynda adamlaryň, takmynan, 40%-de duş gelýän we keseliň döremek howpuny ýokarlandyrýan MTHFR 677C> T genetiki mutasiýaly syçanlary öwrendiler. Eýýäm alty aýlyk bolýançalar bu haýwanlarda retinanyň damarlarynyň häsiýetli ösüş bozulmalary peýda boldy: şahalara bölünmesi azaldylandan soň, olar towlandy, inçeldi.
Bu barlaglara ýolbaşçylyk eden neýrobiolog Alaýna Regan retinanyň merkezi nerw ulgamynyň bir bölegidigini we beýni ikisiniň dokumasynyň birmeňzeşdigini düşündirdi. Şonuň üçin retinadaky üýtgeşmeler beýnide bolup geçýän prosesleri görkezip biler.
Barlagçylar syçanlaryň retinasyndaky näsazlyklar bilen syçanlaryň beýnisindäki üýtgeşmeleriň arasynda arabaglanyşyk tapdylar: beýni bardasyndaky damarlaryň sanynyň azalmagy we beýnide gan aýlanyşygynyň azalmagy meseläniň ulgamlaýyndygyny görkezýär.
Erkek syçanlar bilen ene syçanlaryň arasynda hem tapawutlar tapyldy: ene syçanlarda damar üýtgemeleri has aýdyň görünýär we 12 aýyň içinde gan damarlarynyň gürlügi we şahalanmasy azaldy. Bu BSGG-niň demensiýanyň, köplenç, aýal-gyzlarda ösýändigi baradaky maglumatlaryna gabat gelýär.
Häzir alymlar Men ştatyndaky Northern Light Acadia hassahanasynyň lukmanlary bilen şeýle üýtgeşmeleriň agzalan mutasiýaly adamlarda bolup geçýärmi-dälmi anyklamak üçin hyzmatdaşlyk edýärler. Eger baglanyşyk tassyk bolsa, oftalmologlar akyl bozulmalary ýüze çykmazdan on ýyl öň töwekgel toparlary kesgitläp bilerler.
Alaýna Reýganyň sözlerine görä, 50 ýaşdan geçen köp adam her ýyl gözüni barlagdan geçirýär. Eger damarlarynda üýtgeşme tapylsa, lukmanlar keseliň ilkinji alamatlary ýüze çykmazdan ozal beýnide bolup biljek netijeleri azaltmak üçin degişli çäreleri görüp bilerler.


19.11.2025 13:53
3.6k+

Ýaponiýaly lukmanlar türkmen kärdeşleri bilen tejribe alyşýarlar

Ýaponiýanyň Halkara hyzmatdaşlyk agentliginiň (JICA) ýörite maksatnamasynyň çäklerinde Fukuoka şäheriniň Kýuşu milli uniwersitetiniň klinikasynyň lukmanlary Türkmenistanda saparda bolup, ýerli hünärmenler bilen tejribelerini paýlaşýarlar...

19.11.2025 13:43
5.2k+

Derman serişdeleri gana goýberilen mikro-robotlar arkaly bellenilen ýere eltilip başlanar

Alymlar çäge däneleriniň ululygyndaky kiçijik robotlary döretdiler — olar gan damarlary arkaly hereket edip, derman serişdelerini zerur ýerine takyk eltip, soňra bedende ýaýrap (ereýär) ýok bolup bilýär. Bu mikro-robotlary dolandyrmak magnit meýdanlarynyň kömegi bilen amala aşyrylýar, bu bolsa kapsulany bedeniň zerur böleklerine gönükdirmäge mümkinçilik berýär...

19.11.2025 11:12
6.2k+

Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky haýyr-sahawat gaznasy mätäç çagalara kömek bermegini dowam edýär

Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy çagalaryň durmuşynyň abadançylygy ugrunda milli we halkara derejede giň gerimli işlerini dowam edýär....

16.11.2025 16:20
1.9k+

iOS 27-de ulanyjylaryň saglygyna gözegçilik etjek EA-lukman peýda bolar

Apple indiki ýyl çykarylmagyna garaşylýan täze iOS 27 operasion ulgamynyň üstünde işleýär. Bloomberg-iň wekili Mark Gurmanyň sözlerine görä, kompaniýa emeli aňy ösdürmek bilen baglanyşykly üç ugra ünsüni jemleýär...