Gözüň torly perdesiniň barlagy Alsgeýmer keselini alamatlary ýüze çykmazdan on ýyl öň anyklap biler

  • 03.09.2025 12:21
  • 2.9k+

Jekson barlaghanasynyň alymlary retinanyň gan damarlarynyň üýtgemeginiň Alsgeýmer keseliniň irki alamaty bolup biljekdigini anykladylar.

Alymlar işiň dowamynda adamlaryň, takmynan, 40%-de duş gelýän we keseliň döremek howpuny ýokarlandyrýan MTHFR 677C> T genetiki mutasiýaly syçanlary öwrendiler. Eýýäm alty aýlyk bolýançalar bu haýwanlarda retinanyň damarlarynyň häsiýetli ösüş bozulmalary peýda boldy: şahalara bölünmesi azaldylandan soň, olar towlandy, inçeldi.
Bu barlaglara ýolbaşçylyk eden neýrobiolog Alaýna Regan retinanyň merkezi nerw ulgamynyň bir bölegidigini we beýni ikisiniň dokumasynyň birmeňzeşdigini düşündirdi. Şonuň üçin retinadaky üýtgeşmeler beýnide bolup geçýän prosesleri görkezip biler.
Barlagçylar syçanlaryň retinasyndaky näsazlyklar bilen syçanlaryň beýnisindäki üýtgeşmeleriň arasynda arabaglanyşyk tapdylar: beýni bardasyndaky damarlaryň sanynyň azalmagy we beýnide gan aýlanyşygynyň azalmagy meseläniň ulgamlaýyndygyny görkezýär.
Erkek syçanlar bilen ene syçanlaryň arasynda hem tapawutlar tapyldy: ene syçanlarda damar üýtgemeleri has aýdyň görünýär we 12 aýyň içinde gan damarlarynyň gürlügi we şahalanmasy azaldy. Bu BSGG-niň demensiýanyň, köplenç, aýal-gyzlarda ösýändigi baradaky maglumatlaryna gabat gelýär.
Häzir alymlar Men ştatyndaky Northern Light Acadia hassahanasynyň lukmanlary bilen şeýle üýtgeşmeleriň agzalan mutasiýaly adamlarda bolup geçýärmi-dälmi anyklamak üçin hyzmatdaşlyk edýärler. Eger baglanyşyk tassyk bolsa, oftalmologlar akyl bozulmalary ýüze çykmazdan on ýyl öň töwekgel toparlary kesgitläp bilerler.
Alaýna Reýganyň sözlerine görä, 50 ýaşdan geçen köp adam her ýyl gözüni barlagdan geçirýär. Eger damarlarynda üýtgeşme tapylsa, lukmanlar keseliň ilkinji alamatlary ýüze çykmazdan ozal beýnide bolup biljek netijeleri azaltmak üçin degişli çäreleri görüp bilerler.


şu gün 11:21
48

Aşgabatda saglygy goraýyş, bilim, sport ulgamlarynyň halkara sergisi geçiriler

Aşgabatda “Saglygy goraýyş, bilim we sport Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe” atly halkara sergisiniň we ylmy maslahatynyň çäklerinde 3 sany iri forumy geçirmek göz öňünde tutulýar. Olar - Türki dilli ýurtlaryň kardiologlarynyň XI kongresi, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň fiziologlarynyň halkara kongresi, Ýewraziýa döwletleriniň onkolog lukmanlarynyň halkara maslahaty...

düýn 20:32
1.5k+

Waksina derä sürtülende sanjymdan has täsirli bolýar: syçanlarda synag edildi

Barlagçylar deri çekilende ýerli ýagdaýda waksinanyň ulanmagyň adaty inýeksiýalardan has täsirli işländigini anykladylar. Synaglar syçanlarda geçirildi. Bu barada Londonyň King’s College uniwersitetiniň hem-de Fransiýanyň INSERM — Milli saglyk we lukmançylyk gözleg institutynyň hünärmenleri Cell Reports žurnalynyň sahypalarynda paýlaşdylar...

21.09.2025 20:36
2k+

IAEA-nyň we BSGG-niň bilermenleri Türkmenistana imPACT missiýasynyň saparyny amala aşyrdylar

8–13-nji sentýabr aralygynda Aşgabatda we Daşoguz welaýatynda Atom energiýasy boýunça halkara agentligi (MAGATE), Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy (BSGG) hem-de Rak kesellerini öwreniş halkara agentligi (MAIR) tarapyndan gurnalan imPACT syn missiýasy geçirildi...

20.09.2025 06:33
2.3k+

Mounjaro derman serişdesi 2-nji görnüşli süýji keseli bolan çagalary bejermekde netijeliligini görkezdi

Eli Lilly kompaniýasynyň Mounjaro derman serişdesi (tirzepatid) 2-nji görnüşli süýji keseli bolan çagalarda we ýetginjeklerde netijeliligini görkezdi. Ol synaga gatnaşanlara ganyň düzümindäki şekeriň gözegçiligini gowulaşdyrmaga we beden agramynyň indeksini (BAI) azaltmaga kömek etdi diýip, Reuters habar berýär...