Gözüň torly perdesiniň barlagy Alsgeýmer keselini alamatlary ýüze çykmazdan on ýyl öň anyklap biler

  • şu gün 12:21
  • 782

Jekson barlaghanasynyň alymlary retinanyň gan damarlarynyň üýtgemeginiň Alsgeýmer keseliniň irki alamaty bolup biljekdigini anykladylar.

Alymlar işiň dowamynda adamlaryň, takmynan, 40%-de duş gelýän we keseliň döremek howpuny ýokarlandyrýan MTHFR 677C> T genetiki mutasiýaly syçanlary öwrendiler. Eýýäm alty aýlyk bolýançalar bu haýwanlarda retinanyň damarlarynyň häsiýetli ösüş bozulmalary peýda boldy: şahalara bölünmesi azaldylandan soň, olar towlandy, inçeldi.
Bu barlaglara ýolbaşçylyk eden neýrobiolog Alaýna Regan retinanyň merkezi nerw ulgamynyň bir bölegidigini we beýni ikisiniň dokumasynyň birmeňzeşdigini düşündirdi. Şonuň üçin retinadaky üýtgeşmeler beýnide bolup geçýän prosesleri görkezip biler.
Barlagçylar syçanlaryň retinasyndaky näsazlyklar bilen syçanlaryň beýnisindäki üýtgeşmeleriň arasynda arabaglanyşyk tapdylar: beýni bardasyndaky damarlaryň sanynyň azalmagy we beýnide gan aýlanyşygynyň azalmagy meseläniň ulgamlaýyndygyny görkezýär.
Erkek syçanlar bilen ene syçanlaryň arasynda hem tapawutlar tapyldy: ene syçanlarda damar üýtgemeleri has aýdyň görünýär we 12 aýyň içinde gan damarlarynyň gürlügi we şahalanmasy azaldy. Bu BSGG-niň demensiýanyň, köplenç, aýal-gyzlarda ösýändigi baradaky maglumatlaryna gabat gelýär.
Häzir alymlar Men ştatyndaky Northern Light Acadia hassahanasynyň lukmanlary bilen şeýle üýtgeşmeleriň agzalan mutasiýaly adamlarda bolup geçýärmi-dälmi anyklamak üçin hyzmatdaşlyk edýärler. Eger baglanyşyk tassyk bolsa, oftalmologlar akyl bozulmalary ýüze çykmazdan on ýyl öň töwekgel toparlary kesgitläp bilerler.
Alaýna Reýganyň sözlerine görä, 50 ýaşdan geçen köp adam her ýyl gözüni barlagdan geçirýär. Eger damarlarynda üýtgeşme tapylsa, lukmanlar keseliň ilkinji alamatlary ýüze çykmazdan ozal beýnide bolup biljek netijeleri azaltmak üçin degişli çäreleri görüp bilerler.


düýn 14:47
4k+

Türkmen alymlary arça ýagynyň esasynda şypaly melhem taýýarladylar

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Himiýa institutynyň ýaş hünärmenleri S.Lisowenko we D.Arazow arçanyň dürli böleklerinden efir ýaglaryny almak we olaryň esasynda üç görnüşli şypaly melhem taýýarlamak boýunça gözleg işlerini geçirdiler...

28.08.2025 06:44
7.6k+

Hytaýda ilkinji gezek adama doňzuň öýkeni oturdyldy

Hytaýda alymlar topary ilkinji gezek genetiki taýdan üýtgedilen doňuzdan alnan öýkeni ölüm halyndaky hassa oturtdy. Organ şol bada bitişmezlik ýagdaýyny görkezmedi. Bu hem ylmy gözlegçileriň pikiriçe, haýwan organlaryny ksenotransplantasiýa üçin ulanyp boljakdygyny tassyklaýar diýip, Nature Medicine habar berýär...

22.08.2025 15:19
5.4k+

Dişleriň sagdyn bolmagy üçin: Russiýada düzüminde probiotikler bolan sakgyç döredildi

Seçenow uniwersitetiniň hünärmenleri probiotiklerden we prebiotiklerden düzülen çeýnelýän sakgyç döretdiler. Uniwersitetiň metbugat gullugynyň habaryna görä, täze önüme «Reteriks» diýlip at berildi. Onuň maksady – kariýesiň, gingiwitiň we beýleki stomatologik keselleriň töwekgelçiligini azaltmakdyr...

22.08.2025 08:21
4.8k+

Russiýaly alymlar pnewmoniýany we meningiti oýaryjyny dargadýan wirusy tapdylar

Sibir Ylymlar akademiýasynyň (SO RAN) Himiýa-biologiýa we fundamental lukmançylyk institutynyň hünärmenleri pnewmoniýa, meningit, sepsis döredýän we köplenç hassahanalarda giňden duş gelýän howply bakteriýany ýok edip bilýän täze wirus-bakteriofagy açdylar diýip, «Nauka v Sibiri» neşiri habar berýär...