Alymlar dem goýberiş boýunça öýkeniň rak keselini irki döwründe tapmagy öwrenýärler

  • 23.07.2025 07:19
  • 4.5k+

Kuban döwlet uniwersitetiniň we Krasnodardaky 1-nji ülke kliniki hassahanasynyň barlag institutynyň alymlary dem goýberilende çykýan howanyň düzümini seljermek arkaly öýkeniň rak keselini irki döwründe anyklamagyň usulynyň üstünde işleýärler. Tehnologiýada neýroset çemeleşmesi ulanylýar diýip, onkolog lukman Dmitriý Perunowa salgylanýan TASS habar berýär.

Onuň sözlerine görä, bu usul kliniki alamatlar ýüze çykmazdan ozal molekulýar derejede patologik üýtgemeleri ýüze çykarmaga mümkinçilik berýär. Işläp taýýarlama başlangyç barlag döwründe anyklaýşyň netijeliligini ýokarlandyrmak üçin, kompýuter tomografiýasyny ýaly adaty barlag usullaryna goşmaça hökmünde ulanylar diýlip çaklanylýar.

"Öýkeniň rak keselini ir anyklamak aýratyn möhümdir - keselleriň takmynan 70% -i bejerginiň kän peýda bermeýän giçki döwürlerinde ýüze çykarylýar. AI-niň we täze çemeleşmeleriň ulanylmagy bu statistikany üýtgedip biler" - diýip, Perunow belleýär.

Ol esasy töwekgelçilik faktorynyň öňküsi ýaly çilim çekmeklik bolup galýandygyny sözüniň üstüne goşdy. Bilermeniň pikirine görä, temmäkiden doly ýüz öwürmek  zyýanly çişleriň öňüni almakda möhüm düzüm bolup galýar.
Soňky 20 ýylda öýkeniň rak keselinden ölmekligiň derejesiniň 17% azalmagy bilen alymlar barlag programmalaryny kämilleşdirmegiň we täze anyklaýyş hem-de bejeriş tehnologiýalaryny ösdürmegiň zerurdygyny nygtaýarlar.


01.11.2025 12:15
2k+

Türkmenistan «Bitewi saglyk» taslamasynyň çäklerinde sebitleýin hyzmatdaşlygy güýçlendirýär

29–31-nji oktýabr aralygynda Täjigistanyň paýtagty Duşenbede «Pandemiýalaryň öňüni almak, azyk howpsuzlygyny hem-de ekoulgamlaryň sagdynlygyny üpjün etmek üçin Merkezi Aziýada “Bitewi saglyk”» atly taslamanyň ilkinji sebitleýin maslahaty we Sebitleýin utgaşdyryş geňeşiniň mejlisi geçirildi...

29.10.2025 10:48
1.8k+

Russiýada B gepatitini çalt anyklaýan dünýäde ilkinji ýokary duýgur test döredildi

Russiýada ilkinji gezek duýgurlygy boýunça PZR bilen deňeşdirip bolýan B gepatitini anyklaýan çalt test resmi taýdan hasaba alyndy. Bu barada Rospotrebnadzor (RF) habar berdi. Bu synag Rospotrebnadzoryň Merkezi epidemiologiýa ylmy-barlag institutynyň alymlary tarapyndan LAMP (Loop mediated isothermal amplification) tehnologiýasy esasynda işlendi...

29.10.2025 09:41
7k+

Rak keselini bejermegiň täze usuly ýarym sagatda rak öýjükleriniň 92%-ni ýok etdi

Rak häzirki wagtda dünýäde ölüme sebäp bolýan keselleriň arasynda ikinji ýerde durýar. Şonuň üçin alymlar has netijeli we howpsuz bejergi usullaryny gözlemegini dowam etdirýärler. Tehas uniwersitetiniň (Ostin) we Portu uniwersitetiniň alymlary täze tehnologiýany işläp düzdüler...

28.10.2025 10:35
3.5k+

Täze göz implanty görüş ukybyny ýitiren adamlara gaýtadan görmäge kömek etdi

Alymlar kiçi bir göz implantyny ulanyp, ýaş makulýar degenerasiýasy (ÝMD) sebäpli görüş ukybyny ýitiren adamlaryň görşüni dikeltdiler. Enjamyň ölçegi 2×2 mm we galyňlygy 30 mikrometr bolup, operatiw ýol bilen gözüň torly perdesiniň astyna ýerleşdirilýär we ýitirilýän ýagtylyk duýgur öýjükleriniň ornuny tutýar...