Alymlar dem goýberiş boýunça öýkeniň rak keselini irki döwründe tapmagy öwrenýärler

  • 23.07.2025 07:19
  • 4.4k+

Kuban döwlet uniwersitetiniň we Krasnodardaky 1-nji ülke kliniki hassahanasynyň barlag institutynyň alymlary dem goýberilende çykýan howanyň düzümini seljermek arkaly öýkeniň rak keselini irki döwründe anyklamagyň usulynyň üstünde işleýärler. Tehnologiýada neýroset çemeleşmesi ulanylýar diýip, onkolog lukman Dmitriý Perunowa salgylanýan TASS habar berýär.

Onuň sözlerine görä, bu usul kliniki alamatlar ýüze çykmazdan ozal molekulýar derejede patologik üýtgemeleri ýüze çykarmaga mümkinçilik berýär. Işläp taýýarlama başlangyç barlag döwründe anyklaýşyň netijeliligini ýokarlandyrmak üçin, kompýuter tomografiýasyny ýaly adaty barlag usullaryna goşmaça hökmünde ulanylar diýlip çaklanylýar.

"Öýkeniň rak keselini ir anyklamak aýratyn möhümdir - keselleriň takmynan 70% -i bejerginiň kän peýda bermeýän giçki döwürlerinde ýüze çykarylýar. AI-niň we täze çemeleşmeleriň ulanylmagy bu statistikany üýtgedip biler" - diýip, Perunow belleýär.

Ol esasy töwekgelçilik faktorynyň öňküsi ýaly çilim çekmeklik bolup galýandygyny sözüniň üstüne goşdy. Bilermeniň pikirine görä, temmäkiden doly ýüz öwürmek  zyýanly çişleriň öňüni almakda möhüm düzüm bolup galýar.
Soňky 20 ýylda öýkeniň rak keselinden ölmekligiň derejesiniň 17% azalmagy bilen alymlar barlag programmalaryny kämilleşdirmegiň we täze anyklaýyş hem-de bejeriş tehnologiýalaryny ösdürmegiň zerurdygyny nygtaýarlar.


düýn 14:47
3.3k+

Türkmen alymlary arça ýagynyň esasynda şypaly melhem taýýarladylar

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Himiýa institutynyň ýaş hünärmenleri S.Lisowenko we D.Arazow arçanyň dürli böleklerinden efir ýaglaryny almak we olaryň esasynda üç görnüşli şypaly melhem taýýarlamak boýunça gözleg işlerini geçirdiler...

28.08.2025 06:44
7.6k+

Hytaýda ilkinji gezek adama doňzuň öýkeni oturdyldy

Hytaýda alymlar topary ilkinji gezek genetiki taýdan üýtgedilen doňuzdan alnan öýkeni ölüm halyndaky hassa oturtdy. Organ şol bada bitişmezlik ýagdaýyny görkezmedi. Bu hem ylmy gözlegçileriň pikiriçe, haýwan organlaryny ksenotransplantasiýa üçin ulanyp boljakdygyny tassyklaýar diýip, Nature Medicine habar berýär...

22.08.2025 15:19
5.4k+

Dişleriň sagdyn bolmagy üçin: Russiýada düzüminde probiotikler bolan sakgyç döredildi

Seçenow uniwersitetiniň hünärmenleri probiotiklerden we prebiotiklerden düzülen çeýnelýän sakgyç döretdiler. Uniwersitetiň metbugat gullugynyň habaryna görä, täze önüme «Reteriks» diýlip at berildi. Onuň maksady – kariýesiň, gingiwitiň we beýleki stomatologik keselleriň töwekgelçiligini azaltmakdyr...

22.08.2025 08:21
4.8k+

Russiýaly alymlar pnewmoniýany we meningiti oýaryjyny dargadýan wirusy tapdylar

Sibir Ylymlar akademiýasynyň (SO RAN) Himiýa-biologiýa we fundamental lukmançylyk institutynyň hünärmenleri pnewmoniýa, meningit, sepsis döredýän we köplenç hassahanalarda giňden duş gelýän howply bakteriýany ýok edip bilýän täze wirus-bakteriofagy açdylar diýip, «Nauka v Sibiri» neşiri habar berýär...