Äpet ýyrtyjy ihtiozawryň keşbi dikeldildi. Onuň sesi basýan ýüzgüçleri bolupdyr

  • 21.07.2025 13:51
  • 7.7k+

Paleontologlaryň halkara topary ýura döwrüniň äpet ihtiozawry bolan temnodontozawryň keşbini dikeldip, onuň özboluşly aýratynlygyny ýüze çykardylar. Onuň suwda ýüzýärkä sesi basmaga ukyply ýüzgüçleri bolupdyr diýip, Nature žurnalynda çap edilen barlagyň netijesinde aýdylýar.

Alymlar gadymy deňiz süýrenijileriniň arasynda hakyky ägirdi bolan temnodontozawryň gowy saklanan galyndylaryny öwrenmek üçin alty ýyl sarp etdiler. Süňküň bölekleri Germaniýanyň günorta-günbataryndan tapyldy we birnäçe ýyldan soň olar Şwesiýanyň Lund uniwersitetiniň taslama ýolbaşçysy doktor Ýohan Lindgreniň laboratoriýasyna düşdi.
Paleontologlaryňky şowuna düşdi – olaryň eline diňe bir süňkleriň däl, eýsem ýumşak dokumalaryň hem galyndylary bardy. Bu jandaryň ganata meňzeş ýüzgüji has hem gowy saklanypdyr.
Temnodontozawr 183 million ýyl töweregi ozal deňizlerde ýaşapdyr. Seljermäniň netijesine görä, onuň öň ýüzgüjiniň uzynlygy bir metr töweregi bolup, albatrosyň ganatyna meňzäpdir we soňky çärýek böleginde tutuşlygyna kekirdewükden durupdyr. Kelte aýaklarynyň arka gyralary egrem-bugram şekilli bolup, kekirdewük ösüntgiler bilen örtülipdir, olara "hondrodermler" diýilýär.
Alymlaryň aýtmagyna görä, temnodontozawryň uzynlygy 9-10 metr bolup, oňurgaly haýwanlaryň içinde iň uly gözlüsi hasaplanýar. Gözi futbol topunyň ululygynda bolupdyr. Ýiti gözleri garaňkyda aw etmäge mümkinçilik beripdir.
Bu gözleglere gatnaşan paleontolog Dean Lomaks "Men müňlerçe ihtiozawry gördüm, ýöne muňa meňzeşi hiç duşmady. Bu açyş gadymy haýwanlary dikeltmäge çemeleşmämizi üýtgeder" - diýip, barlaga gatnaşan paleontolog Din Lomaks gürrüň berdi.


şu gün 15:56
1.2k+

Dag howasynyň öýkünmesi syçanlarda Parkinson keseliniň ösüşini haýallatdy

ABŞ-nyň Garward uniwersitetiniň ýanyndaky Broda institutynyň alymlary Parkinson keselli syçanlarda dag howasyna meňzeýän, kislorody az bolan howanyň keseliň alamatlarynyň ösmegini haýalladýandygyny ýüze çykardylar diýip, institutyň metbugat gullugy habar berdi...

düýn 23:00
5.4k+

Arheologlar 6 müň ýyllyk täsin agaç eli tapdylar

Arheologlar Serteý jülgesiniň (Russiýanyň Smolensk oblasty) torfly oturymly ýerlerinde geçirilen gazuw-agtaryş işleri mahalynda agaçdan ýonulyp ýasalan antropomorf eli tapdylar. Tapyndy Döwlet Ermitažynyň Demirgazyk-Günbatar ekspedisiýasynyň hünärmenleri tarapyndan ýüze çykaryldy...

düýn 22:48
2.1k+

Türkmen alymlary ýyladyşhanalar üçin uniwersal suwuk dökün işläp taýýarlaýarlar

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Himiýa institutynda ýyladyşhanalar üçin KAS-28, -30 we -32 suwuk dökünleriniň döredilmegi boýunça işler tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýar. «Türkmenistan: Altyn asyr» elektron neşiriniň habar bermegine görä, täze önümiň düzüminde kaliý, azot, ammiak selitrasy we beýleki peýdaly goşundylary bar...

düýn 21:09
3.1k+

Milliardlarça deňiz ýyldyzyny ýok eden bakteriýa ýüze çykaryldy

Kanadaly we amerikaly biologlar dünýä ummanynda deňiz ýyldyzlarynyň milliardlarçasyny ýok eden, olary iglediji keseli (SSWD) döredijiniň Vibrio pectenicida atly bakteriýalaryň ştammydygyny anykladylar. Bu barada Hakaý institutynyň (Kanada) metbugat gullugy habar berdi...