Awstraliýanyň gowaklaryndan ilkinji gözsüz ary we geň mumiýalanan möýler tapyldy

  • 01.07.2025 14:03
  • 10k+

Alymlar Awstraliýanyň Nallarbor düzlüginden içinde ozal görülmedik jandarlaryň mumiýalanan galyndylary bolan täsin gowaklary tapdylar. Tapyndylaryň arasynda  gadymy möýler, saçakçylar, kyrkaýaklar we arylaryň dünýäde ilkinji asla gözsüz görnüşi bar.

Ary Pompilidae maşgalasynyň agzasy hökmünde klassifikasiýa edildi. Gözsüz arynyň doly ösmedik ganatlary, uzyn aýaklary we antenleri bar. Barlagçylaryň bellemegine görä, bu garaňkylykda ýaşamaga doly uýgunlaşan dünýäde ilkinji mör-möjek görnüşidir. Onuň gurluşyndaky üýtgeşiklik millionlarça ýyllap ýagtylygyň ýok şertlerinde ýaşandygy bilen düşündirilýär.
Hünärmenler golaýdaky gowaklardan Troglodiplura we, ähtimal, Tartarus görnüşindäki diri, gözsüz möýleri tapdylar. Juda uzyn aýakly bu solgun reňkli jandarlar gaýalaryň arasynda inçe torlar dokaýarlar. Troglodipluranyň her görnüşi diňe bir gowakda ýaşaýar, bu bolsa olary daşky gurşawyň üýtgemegine durnuksyz edýär.
Tapyndylar alymlara hemişe garaňkylyk we pes temperatura şertlerinde organizmleriň doly izolýasiýada nähili ösýändigine has gowy düşünmäge kömek edýär. Barlagçylar şeýle ekoulgamlaryň örän seýrek bolýandygyny hem-de ünsli öwrenilmegini we goralmagyny talap edýändigini bellediler.


şu gün 13:08
1.3k+

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi...

şu gün 13:02
1.2k+

Alymlar ebedi doňaklykdaky ýaşy, takmynan, 40 müň ýyl bolan mikrob­lary oýartdylar

Kolorado uniwersitetiniň (Boulder şäheri, ABŞ) alymlary on müňlerçe ýyl mundan ozal ebedi doňaklykda doňup galan gadymy mikroblary janlandyrdylar. Käbir nusgalardaky mikroorganizmler, takmynan, 40 müň ýyl bäri «uklapdyr»...

şu gün 06:35
3.4k+

Türkmen talyplary Malaýziýada WSDG 2025 bäsleşiginde baş baýraga we taslamany ösdürmek üçin pul baýragyna mynasyp boldular

24 — 28-nji sent­ýabr ara­ly­gyn­da Ma­laý­zi­ýa­nyň Saý­ber­ja­ýa şä­he­rin­de Bü­tin­dün­ýä Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry bäs­le­şi­gi (World Sus­tai­nab­le Develop­ment Goals Chal­len­ge — WSDG 2025) ge­çi­ril­di...

düýn 17:39
2.5k+

Fiziologiýa we lukmançylyk boýunça Nobel baýragy immun ulgamynyň öwrenilendigi üçin berildi

Stokgolmda fiziologiýa we lukmançylyk boýunça Nobel baýragynyň eýeleri yglan edildi. Baýrak “periferik immunologik tolerantlyk” diýlip atlandyrylýan ugurdaky açyş üçin amerikalylar Meri E.Brankowa, Fred Ramsdella we ýaponiýaly Şimon Sakaguçä berildi...