Ýantar daşynda ýaşy 40 million ýyla golaý bolan gadymy tarakan tapyldy

  • 29.06.2025 13:27
  • 7k+

Kaliningraddaky “Ýantar kombinatynda” (RF-niň “Rosteh” döwlet korporasiýasyna degişli) 35–40 million ýyl mundan ozalky döwre degişli gadymy ýabany tarakan saklanýan täsin ýantar daşy tapyldy. Bu seýrek duş gelýän inklýuziýa 2-nji awgustda Moskwada geçiriljek AmberForum’25 halkara forumynyň çäklerinde guraljak täsin ýantarlar auksionynda esasy lotlaryň biri bolar.

7 gram agramy bolan ýantar bölegi 41x21 mm ölçegde bolup, onuň içinde taryhy ýabany tarakan ajaýyp ýagdaýda saklanan: onuň ganatlary, aýaklary we kelle bölegi dolulygyna görünýär. Bu gadymy mör-möjek häzirki tropik sebitlerde duş gelýän görnüşlere meňzeýär, ýöne häzirki zamandaky tarakanlar bilen deňeşdirilende düýpgöter başga görnüşdir diýip, alymlar belleýärler. Ol relikt agajynyň galyndysynda gatap galyňdyr.
Gemolog hünärmeni Anna Dugina şeýle diýýär:

“Bu soňky bäş ýylyň dowamynda tapylan iň uly ýabany tarakan bolup, onuň ýerleşişi hem örän üstünlikli. Inklýuziýa daşyň ýüzüne ýakyn ýerleşýär, ýöne ýeterlik çuňlukda. Bu bolsa daşy gaýtadan işläp, ýabany tarakana zeper ýetirmezden ony ýüze çykarmaga mümkinçilik berdi”.

Tapylan nusga diňe bir alymlaryň däl, eýsem seýrek taryhy tebigy serişdeleriň kolleksionerleriniň hem uly gyzyklanmasyny döredýär. Şeýle janly saklanyşy bolan mör-möjek inklýuziýasy dünýä derejesinde ylmy ähmiýete eýe bolup biler.


düýn 13:32
2.5k+

Emeli aňly robotlaryň ählisi adam üçin howpsuzlyk synagyndan geçip bilmediler

Uly dil modelleri (UDM) arkaly dolandyrylýan robotlar diskriminasiýa meýillidigini we adamlara fiziki zyýan ýetirip biljek hereketleri makullamaga çalşandygyny görkezdiler. London Korollyk kollejiniň we Karnegi-Mellon uniwersitetiniň alymlary bilelikdäki gözlegleriniň netijesinde şeýle netijä geldiler...

düýn 13:14
2.3k+

Russiýaly alymlar 60-dan gowrak näbelli wirusy ýüze çykardylar

Rospotrebnadzoryň "Wektor" atly ylmy merkeziniň alymlary Russiýada ozal öwrenilmedik 60-dan gowrak wirusy anykladylar. Bu barada RIA "Nowosti" habar berdi. Gözleg üçin nusgalar ýurduň 50 sebitinden gelip gowşupdyr...

18.11.2025 17:16
2.4k+

Alymlar kosmos şöhleleriniň gelip çykyşynyň 70 ýyllyk syryny açdy

LHAASO obserwatoriýasynda işleýän hytaý alymlary gara deşikden we hemra ýyldyzdan ybarat ulgamyň – mikrokwazarlaryň zarýadly bölejikleri tizleşdiriji hökmünde hereket edýändigini anyklady. Bu obýektler Akmaýanyň ýolunda ýokary energiýaly kosmos şöhleleriniň gelip çykyşynda möhüm rol oýnap biler...

18.11.2025 11:24
4.9k+

Alymlar itleriň ilkinji tohumlarynyň haçan peýda bolandygyny anyklady

Itleriň gelip çykyşy we eldekileşdirilmegi häli-häzire çenli ylymda iň köp öwrenilýän temalaryň biri bolmagynda galýar. Science žurnalynda neşir edilen täze gözleg itleriň arasyndaky tapawutlaryň häzirki tohum çykarmak usullaryndan has öň ýüze çykyp başlandygyny görkezýär...