Ýantar daşynda ýaşy 40 million ýyla golaý bolan gadymy tarakan tapyldy

  • şu gün 13:27
  • 2.5k+

Kaliningraddaky “Ýantar kombinatynda” (RF-niň “Rosteh” döwlet korporasiýasyna degişli) 35–40 million ýyl mundan ozalky döwre degişli gadymy ýabany tarakan saklanýan täsin ýantar daşy tapyldy. Bu seýrek duş gelýän inklýuziýa 2-nji awgustda Moskwada geçiriljek AmberForum’25 halkara forumynyň çäklerinde guraljak täsin ýantarlar auksionynda esasy lotlaryň biri bolar.

7 gram agramy bolan ýantar bölegi 41x21 mm ölçegde bolup, onuň içinde taryhy ýabany tarakan ajaýyp ýagdaýda saklanan: onuň ganatlary, aýaklary we kelle bölegi dolulygyna görünýär. Bu gadymy mör-möjek häzirki tropik sebitlerde duş gelýän görnüşlere meňzeýär, ýöne häzirki zamandaky tarakanlar bilen deňeşdirilende düýpgöter başga görnüşdir diýip, alymlar belleýärler. Ol relikt agajynyň galyndysynda gatap galyňdyr.
Gemolog hünärmeni Anna Dugina şeýle diýýär:

“Bu soňky bäş ýylyň dowamynda tapylan iň uly ýabany tarakan bolup, onuň ýerleşişi hem örän üstünlikli. Inklýuziýa daşyň ýüzüne ýakyn ýerleşýär, ýöne ýeterlik çuňlukda. Bu bolsa daşy gaýtadan işläp, ýabany tarakana zeper ýetirmezden ony ýüze çykarmaga mümkinçilik berdi”.

Tapylan nusga diňe bir alymlaryň däl, eýsem seýrek taryhy tebigy serişdeleriň kolleksionerleriniň hem uly gyzyklanmasyny döredýär. Şeýle janly saklanyşy bolan mör-möjek inklýuziýasy dünýä derejesinde ylmy ähmiýete eýe bolup biler.


şu gün 13:10
2.4k+

Gaýtadan işlenen plastik gormonal ulgam üçin zyýanly bolup çykdy

Plastik çökgünligine çözgüt gözläp, köp ýurtlar soňky onlarça ýylyň dowamynda plastikleri gaýtadan işlemäge aýratyn üns berdiler. Emma täze barlaglar bu usulyň hem howpsuz däldigini görkezýär. Nemes alymlarynyň geçiren ylmy işi Journal of Hazardous Materials žurnalynda neşir edilip, gaýtadan işlenen plastigiň janly organizmlere ýaramaz täsir ýetirip bilýändigini görkezdi...

26.06.2025 14:32
6.6k+

Plastik galyndylardan parasetamol öndürmegiň usuly tapyldy

Edinburg uniwersitetinden professor Stiwen Uollesiň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary plastik galyndylarynyň derman öndürmek üçin ulanylyp bilinjekdigini kesgitlediler. Bu barada Nature žurnalyndaky barlaga salgylanýan The Guardian ýazýar...

24.06.2025 13:34
2.6k+

Awstraliýaly kebeleklerde ugruny ýyldyzlara görä kesgitlemek ukyby ýüze çykaryldy

Awstraliýaly bogong kebelekleri ( Agrotis infusa ) ýyldyzlardan we Ýeriň magnit meýdanyndan ugur alyp, müň kilometre çenli aralygy geçmäge ukyply. Bu Awstraliýanyň Milli uniwersitetiniň, Günorta Awstraliýa uniwersitetiniň we beýleki barlag merkezleriniň hünärmenleriniň gelen netijesidir...

24.06.2025 13:32
2.7k+

Aýnadan çap etmek üçin ilkinji 3D printeri döredildi

Massaçusets Tehnologiýa institutynyň Linkoln barlaghanasynyň barlagçylary aýna zatlary öndürmäge ukyply ilkinji 3D printeri çykardylar. Şu wagta çenli additiw önümçilik şokolad we plastmassa ýaly dürli materiallary öz içine alypdy, ýöne organiki däl aýna bu tehnologiýanyň çäginden daşarda galyp gelýärdi...