ChatGPT-ä baglylyk beýniniň işjeňligini we döredijilik ukybyny peseldýär - barlaglar

  • 23.06.2025 12:49
  • 3.8k+

Massaçusets tehnologiýa institutynyň (MIT) alymlary tekstler bilen işleşende ChatGPT - ä aşa bil baglamagyň öwreniş ukybyňy we tankydy pikirlenmäňi peseldip biljekdigini anykladylar. Bu barada täze barlaga salgylanýan Time žurnaly habar berýär.

Synaga 18 ýaşdan 39 ýaş aralygyndaky 54 adam gatnaşdy we olary üç topara böldüler. Birinji topar ChatGPT ulanyp, SAT derejeli düzme ýazdy, ikinjisi – Google ulandy, üçünjisi - hiç hili tehnologiýa ulanman ýazdy. Düzmäniň temalary hökmünde, mysal üçin, haýyr-sahawat etikasy ýa-da saýlamagyň kynçylygy  baradaky temalar hödürlendi. Düzme ýazylýarka barlagçylar elektroensefalografiýa arkaly beýniniň işjeňligini ölçediler.
ChatGPT-ni ulananlar, esasanam üns we gözegçilik bilen baglanyşykly ýerlerde neýron işjeňliginiň iň pes derejesini görkezdiler. Olaryň ýazan tekstleri birmeňzeş sözlerden, jümlelerden we pikirlerden ybaratdy. Mugallymlar işleri “bary birmeňzeş” diýip häsiýetlendirdiler. Üçünji düzmäni ýazmaga gatnaşyjylar şeýle bir ýaltandylar welin, teksti redaktirlemegi bes etdiler, ähli işi neýroulgama ynanyp, taýýar teksti göçürdiler.
AI-niň kömegini ulanmazdan işleýänler beýniniň iň ýokary işjeňligini görkezdiler, esasanam ýadyň, döredijiligiň we maglumatlaryň manyly işlenmegine jogapkär alfa-, teta- we delta-diapazonlarynda hasam işjeň boldy. Google bilen işlän topar hem gowy netijeleri görkezdi.
Synag gutarandan soň, gatnaşyjylardan düzmeleriň haýsy-da bolsa birini täzeden ýazmagy haýyş etdiler. Ilki ChatGPT ulanmadyklara onuň kömegini berdiler, AI ulanan topar bolsa bu gezek hemme zady özbaşdak etmeli boldy. Şeýle-de bolsa, birinji topar ähli EEG ýygylyklarynda işjeňligiň artandygyny görkezdi. Emma ikinji topardaky adamlar ýazan zatlaryny doly ýatlaryna salyp bilmediler we teta we alfa diapazonlarynda gowşak işjeňligi görkezdiler, bu uzak möhletli ýadyň ýeterlik işlemeýändigini görkezýär.
Synag dil modelleriniň ulanylmagynyň, esasanam, ýaşlara zyýanly bolup biljekdigini görkezdi. Makalanyň awtory Natalýa Kosmina, barlagyň netijelerini hünärmenleriň gözden geçirmegine garaşmazdan, çap etmek kararyna geldi. Ol AI çat-botlaryny ulanmagyň çagalykdan öwredilip başlanmagyndan gorkýar we gyssagly karara gelmekden saklanmagy duýdurmak isleýär.
Kosminanyň işi toparyň uly däldigi, diňe ChatGPT-e we diňe synag gönükmelerine ünsi jemländigi, şeýle-de baha berilýän meseleleriň funksiýa taýdan ýeterlik bölünmändigi sebäpli akademiki toparlaryň tankydyndan sowa geçip bilmedi.


şu gün 07:29
319

Hytaýly alymlar ilkinji gezek Arktikanyň buzunyň aşagyna adam tarapyndan dolandyrylýan çümmek işini geçirdiler

Hytaýly ummany öwrenijiler Arktikanyň buzunyň aşagynda ilkinji adam tarapyndan dolandyrylýan çuňluga çümmek işini geçirdiler. Geçen hepde tamamlanan ekspedisiýa polýar ekoulgamynyň ýagdaýy barada täze maglumatlary berdi diýip, Interesting Engineering ýazýar...

düýn 17:45
2.5k+

Fizika boýunça Nobel baýragy kwant tehnologiýalary ulgamynda açyş üçin berildi

Nobel komiteti 2025-nji ýylyň fizika boýunça baýragynyň eýelerini yglan etdi – olar üç amerikaly alym Jon Klark, Mişel Dewore we Jon Martinis boldy. Olara baýrak “makro derejesinde kwant tunneliniň açyşy we elektrik zynjyrynda energiýanyň kwantlaşmagyny görkezendigi üçin” berildi...

düýn 15:59
2.6k+

Meta ABŞ-da 70 futbol meýdançasynyň ululygyndaky maglumat merkezini gurýar

Meta kompaniýasy Luiziana ştatynda (ABŞ) 4 million inedördül fut (371 600 inedördül metr töweregi) meýdany bolan emeli aň maglumat merkezini gurýar, bu takmynan 70 futbol meýdançasyna deňdir. Reuters-iň habar bermegine görä, desganyň umumy çykdajysy takmynan 10 milliard dollar bolar...

düýn 13:08
3.8k+

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi...