Arktikada gadymy guşlaryň höwürtgeländiginiň ilkinji subutnamasy tapyldy

  • 04.06.2025 15:29
  • 7.1k+

Amerikaly we kanadaly paleontologlar Alýaskanyň demirgazygynda Giçki hek döwrüniň guşlarynyň süňkleriniň böleklerini tapdylar. Olaryň içinde uly guşlara degişlisi-de, jüýje guşlara degişlisi-de bar. Bu guşlaryň polýar tegeleginiň daşynda, takmynan, 73 million ýyl ozal höwürtgeläp başlandyklary baradaky ilkinji subutnamasy boldy, bu bolsa öň pikir edilişinden 30 million ýyl öň boldugydyr. Bu barada Science žurnalyna salgylanýan New Scientist habar berdi.

Prinston uniwersitetinden Loren Wilsonyň ýolbaşçylygyndaky alymlar topary hek döwrüniň iň demirgazyk ýerüsti ekoulgamy bolan Prins-Krik formasiýasynda  gazuw-agtaryş işlerini geçirdiler. Şol döwürde häzirki Alýaskanyň çägi Demirgazyk polýusa has ýakyndy, howasy häzirkä garanda birneme maýyldy, ýöne ýowuz bolmagynda galýardy.
Barlagçylar -30° C temperaturada geçirilen gazuw-agtaryş işleri wagtynda toprak nusgalaryny çykaryp aldylar, soňra bolsa ony barlaghanada öwrendiler. Olar aglabasy jüýjelere ýa-da düwünçeklere degişli 50-den gowrak süňk böleklerini tapmagy başardylar. Süňkler çalt ösýän süňklere mahsus gubka görnüşindäki gurluşa eýediler.
Tapyndylarda gadymy guşlaryň üç toparynyň wekilleri: Ichthyornithes, Hesperornithes we häzirki Neornithes-iň ata-babalary bar. Galyndylaryň arasynda  hek döwründe giňden ýaýran topar bolan Enantiornis-iň süňkleri ýokdy. Alymlar bu guşlaryň Arktikadaky ýaşaýşa uýgunlaşyp bilmedik bolmaklarynyň mümkindigini  çaklaýarlar.
Bu guşlaryň ýylboýy Arktikada ýaşandyklaryny ýa-da däldigini anyk aýtmak mümkin däl hem bolsa-da, höwürtgeländikleri indi tassyk boldy. Bu guşlaryň polýar sebitlerine haçan göçüp barandygy baradaky pikiri üýtgedýär.


düýn 10:30
1k+

Russiýa Alsgeýmer keselini irki döwründe anyklamagyň täze usulyny patentledi

Permiň milli barlag politehniki uniwersitetiniň (PNIPU) barlagçylary Alsgeýmer keselini irki döwründe anyklamagyň täze usulyny patentlediler. Bu barada uniwersitetiň metbugat gullugyna salgylanýan TASS habar berdi...

16.06.2025 13:32
11k+

Ekspedisiýa Hazar deňzinde adanyň peýda bolandygyny tassyklady, ýöne oňa düşlemek başa barmady

Alymlar Hazar deňziniň demirgazygynda täze adanyň peýda bolandygyny öz gözleri bilen görüp tassykladylar, emma häzirlikçe ol ýere düşläp bolmady diýip, Live Science habar berýär. Hazar deňzi Ýewropa bilen Aziýanyň serhedinde ýerleşip, takmynan, 371 000 inedördül kilometr meýdany tutýan “dünýäniň iň uly ýapyk suw howdany”...

16.06.2025 13:14
4.8k+

Ýaponiýadaky iň gadymy «adam galyndylary» aslynda adama degişli däl eken

1950-nji ýyllarda Ýaponiýanyň merkezindäki Toýohasi şäheriniň golaýynda arheologlar birnäçe gadymy süňkleri – bir egin süňki bilen but süňküniň bir bölegini tapdylar. Şol wagt olar iň gadymy adam galyndylary hökmünde kesgitlenip, ýaşy 20 müň ýyl diýlip çaklanypdy...

15.06.2025 15:27
5.2k+

Kanadaly alymlar Gobi çölünde tirannozawryň täze görnüşini açdy

Kanadaly paleontologlar dinozawrlaryň Tyrannosaurus rex-e ýakyn bolan täze görnüşini açdy. ABC-niň alymlara salgylanyp habar bermegine görä, gürrüň 1970-nji ýyllarda Mongoliýadaky Gobi çölünde tapylan skeletler barada gidýär...