Gwatemalada ýaşy tas 3 müň ýyl bolan gadymy maýýa şäheriniň harabalygy tapyldy

  • 03.06.2025 17:00
  • 5.5k+

Arheologlar Gwatemalada ýaşy tas üç müň ýyl bolan gadymy maýýa şäheri Los-Abuelosyň harabalygyny tapdy. Bu barada ýurduň Medeniýet ministrligine salgylanyp, The Guardian habar berýär.

Şäher ýurduň demirgazygyndaky El-Peten departamentinde, meşhur binagärlik toplumy Uahaktundan 21 km uzaklykda ýerleşýär. Onuň meýdany, takmynan, 16 inedördül kilometre barabar. Los-Abuelos, takmynan, b.e.öň 800-500-nji ýyllarda gurlupdyr.
Los-Abuelos ady ispan dilinden “Ene we ata” diýlip terjime edilýär. Şäher öz adyny bu ýerde b.e.öňki 500-300-nji ýyllara degişli bolan antropomorf heýkelleriň tapylmagy netijesinde aldy. Maýýada öz ata-babalaryna hormat goýmak örän möhüm bolupdyr.
Maýýa medeniýet hökmünde, takmynan, b.e.öňki 2000-nji ýylda ýüze çykyp, b.e. IV-X asyrlarynda häzirki Meksikanyň, Gwatemalanyň, Beliziň, Salwadoryň we Gondurasyň çäklerinde gülläp ösüpdir.
Gwatemalanyň Medeniýet ministrligi Los-Abuelosyň maýýanyň iň gadymy dini we däp-dessur merkezleriniň biridigini habar berdi.
Şeýle-de, arheologlar nagyşlar bilen bezelen 33 metrlik piramidany we suw üçin ulanylan kanallar ulgamyny tapdy. Bu elementler maýýa inženerliginiň ösendigini görkezýär.

“Bu üç obýekt ozal näbelli şäher üçburçlygyny emele getirýär. Bu tapyndylar ispanlar gelmezden öňki El-Peteniň däp-dessur we sosial-syýasy guramasyna täzeçe garamaga mümkinçilik berýär” – diýip, ministrlik belledi.


13.06.2025 10:27
7.3k+

Türkiýede patyşa Midas bilen baglanyşykly 2800 ýyllyk mazar tapyldy

Ankaranyň günorta-günbatarynda ýerleşýän gadymy Gordion şäherinde arheologlar, takmynan, 2800 ýyl mundan ozalky döwre degişli mazar tapdylar. Hünärmenleriň pikirine görä, bu mazar ady rowaýata öwrülen patyşa Midasyň garyndaşlaryna degişli bolup biler diýip, Live Science ýazýar...

11.06.2025 13:31
3.7k+

Nematod gurçuklarynyň syýahat etmek üçin “janly diň” guruşlary ilkinji gezek wideo alyndy

Maks Plank Jemgyýetiniň Haýwanlaryň özüni alyp barşy institutynyň we Konstans uniwersitetiniň alymlary ýabany tebigatda ilkinji gezek nematodlaryň adaty bolmadyk hereketini hasaba aldylar. Bu gurçuklar wertikal “janly diňler” görnüşinde düzülip, golaýyndan geçýän mör-möjekleriň bedeninde “ýapyşyp” ondan-oňa geçýärler...

07.06.2025 18:54
3.9k+

Öli deňziň golýazmalary alymlaryň pikir edişinden has gadymy bolup çykdy

Niderlandlardan, Daniýadan, Italiýadan we Belgiýadan alymlar topary emeli aňyň kömegi bilen Öli deňziň gadymy golýazmalarynyň ýaşyny has takyk kesgitlemegi başardy. Netijede, olar öň çak edilenden ep-esli gadymy bolup çykdy...

07.06.2025 11:25
6.3k+

Müsürde ýaşy 3500 ýyl töweregi bolan ozal näbelli üç sany gadymy mazar tapyldy

Müsürde ozal näbelli üç mazar tapyldy. Açyş Patyşalar jülgesiniň golaýynda, Nil derýasynyň günbatar kenarynda ýerleşen Luksordaky arheologik gazuw-agtaryş işlerinde mahalynda edildi diýip, Müsüriň Syýahatçylyk we gadymyýet ministrligine salgylanýan Daily Mail habar berýär...