Gwatemalada ýaşy tas 3 müň ýyl bolan gadymy maýýa şäheriniň harabalygy tapyldy

  • 03.06.2025 17:00
  • 5.2k+

Arheologlar Gwatemalada ýaşy tas üç müň ýyl bolan gadymy maýýa şäheri Los-Abuelosyň harabalygyny tapdy. Bu barada ýurduň Medeniýet ministrligine salgylanyp, The Guardian habar berýär.

Şäher ýurduň demirgazygyndaky El-Peten departamentinde, meşhur binagärlik toplumy Uahaktundan 21 km uzaklykda ýerleşýär. Onuň meýdany, takmynan, 16 inedördül kilometre barabar. Los-Abuelos, takmynan, b.e.öň 800-500-nji ýyllarda gurlupdyr.
Los-Abuelos ady ispan dilinden “Ene we ata” diýlip terjime edilýär. Şäher öz adyny bu ýerde b.e.öňki 500-300-nji ýyllara degişli bolan antropomorf heýkelleriň tapylmagy netijesinde aldy. Maýýada öz ata-babalaryna hormat goýmak örän möhüm bolupdyr.
Maýýa medeniýet hökmünde, takmynan, b.e.öňki 2000-nji ýylda ýüze çykyp, b.e. IV-X asyrlarynda häzirki Meksikanyň, Gwatemalanyň, Beliziň, Salwadoryň we Gondurasyň çäklerinde gülläp ösüpdir.
Gwatemalanyň Medeniýet ministrligi Los-Abuelosyň maýýanyň iň gadymy dini we däp-dessur merkezleriniň biridigini habar berdi.
Şeýle-de, arheologlar nagyşlar bilen bezelen 33 metrlik piramidany we suw üçin ulanylan kanallar ulgamyny tapdy. Bu elementler maýýa inženerliginiň ösendigini görkezýär.

“Bu üç obýekt ozal näbelli şäher üçburçlygyny emele getirýär. Bu tapyndylar ispanlar gelmezden öňki El-Peteniň däp-dessur we sosial-syýasy guramasyna täzeçe garamaga mümkinçilik berýär” – diýip, ministrlik belledi.


04.06.2025 15:21
1.2k+

Barlaglar döredijilik sapaklarynyň çagalaryň sözleýiş ukybyny gowulandyrýandygyny görkezdi

Russiýanyň Witus Bering adyndaky Kamçatka döwlet uniwersitetiniň barlagçylary döredijilik taslamalarynyň sözleýişinde bozulmalary bolan mekdebe çenli ýaşly çagalaryň bu ukybyny gowulandyrmaga kömek edýändigini subut etdiler...

03.06.2025 21:02
9.8k+

Argentinadaky gazuw-agtaryş işlerinde «garynja adamyň» galyndylary tapyldy

Argentinanyň Katamarka prowinsiýasynyň San-Fernando şäherinde gurluşyk işleri alnyp barylýan wagty, işçiler içinde adam galyndylary bolan iki sany jaýlama urnasyny tapdylar. Olaryň birinde şekili örän uzyn bolan kelleçanak hem bardy...

03.06.2025 21:00
3.8k+

Siriýada 4500 ýyllyk gadymy çaga oýnawaçlary tapyldy

Daniýanyň Milli muzeýinden arheologlar 1930-njy ýyllarda Siriýanyň Hama şäherinden tapylan käbir keramika bölekleriniň, aslynda, çagalaryň şaňňyrdy oýnawaçlary bolandygyny ýüze çykardy. 4500 ýyl ozal bäbekler bu şakyrdawuklar bilen oýnapdyr...

02.06.2025 13:51
10k+

Tagtabitler şäherleriň peýda bolmagy bilen 8000 ýyl ozal ýaýrapdyr

Düşek tagtabitleri 100 million ýyl mundan ozal, adamlar peýda bolmanka ýüze çykypdyr. Olar dinozawrlary ýok eden betbagtçylykdan aman galypdyrlar we uzak wagtlap näbelli haýwanlaryň gany bilen iýmitlenipdirler...