Gün ulgamynda dokuzynjy planeta göze ildi. Ol Neptunyň aňyrsynda gizlenýär

  • 28.05.2025 20:44
  • 4.2k+

Astronomlar baryp 2006-njy ýylda Plutonyň planetar statusyny karlik derejä çenli peseldýänçä, Gün ulgamynda dokuz sany planeta bar diýlip hasaplanýardy. Indi alymlar astronomiýa boýunça okuw kitaplaryny ýene täzeden ýazmak pikirine geldiler.

Earth.com-yň habar bermegine görä, Taýwan uniwersitetiniň barlagçylary uzakda Koýper guşagynda, Günden 74,85-104,986 milliard km uzaklykda gabarasy Neptundan kiçi bolmadyk äpet bir obýektiň bolup biljekdigini çaklaýarlar.
Barlag 20 ýyl töweregi aratapawut bilen - 1983 we 2006-njy ýyllarda geçirilen iki sany infragyzyl gözegçilikden alnan maglumatlara esaslanýar. Infragyzyl teleskoplar bardygy çak edilýän planetadan çykýan gowşak ýylpyldyny ýüze çykarmaga mümkinçilik berdi.
Hasaplamalar dogry çyksa, obýekt her 10 – 20 müň ýyldan Günüň töwereginden bir öwrüm edýär. Onuň massasy Ýeriňkiden 7–17 esse köp bolup, temperaturasy –187° C-a ýetip biler. Şeýle häsiýetnama ony Ýer ýa-da Mars ýaly daglyk-daşlyk planeta däl-de, Urana ýa-da Neptuna meňzeş buz ägirdine öwürýär.
Astronomlar jisimleriň hereketinde geň kanunalaýyklyklaryň tapylýan Koýper guşagyny köpden bäri synlaýarlar. Olaryň käbiri beýlekileriň ugruna garşy hereket edýär, bu bolsa ullakan bir zadyň täsiriniň bardygyny görkezip biler.
Barlagçylar asmanyň bu bölegini gaýtadan öwrenmegi meýilleşdirýärler. Eger hereket tassyk bolsa, bu täze planetanyň tapylandygyny we Gün ulgamynyň emele gelşi baradaky pikirleriň täzeden gözden geçirilmegini aňladyp biler.


şu gün 15:42
2.1k+

Gara tomzaklar maslyk bilen iýmitlenmekligi 37 million ýyl ozal özleşdiripdir

Takmynan, 37 million ýyl ozal Argentinanyň Patagon peslikleri giň otluklar bilen örtülen bolup, bu ýer gylyç dişli torbalylaryň, äpet guşlaryň hem-de tapirlere we atlara meňzeş uly ot iýiji haýwanlaryň ýaşaýan mekany bolupdyr...

şu gün 14:32
986

«Sanly çözgüt–2025» bäsleşiginiň saýlama tapgyry başlandy

Türkmenistanyň Aragatnaşyk ministrliginde IT-tehnologiýalaryny, emeli aňy we robot tehnikasyny ösdürmäge gönükdirilen innowasion bäsleşik — «Sanly çözgüt–2025» boýunça saýlama tapgyry geçirilýär. Bäsleşik ýedi ugurda geçiriler: emeli aň robot tehnika we awtomatlaşdyrma «akylly» oba hojalyk tehnologiýalary akylly şäher konsepsiýalary sanly lukmançylyk elektron bilim hyzmatlar ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy ...

düýn 12:26
3.3k+

Ýaş alymlar rak keseline garşy "Troýan şekeri" bolan dermany döretdiler

Russiýanyň MIREA tehnologik uniwersitetiniň hünärmenleri rak keseline garşy täze fotodinamik bejergi usulynda şekeri peýdalandylar. Täze taýýarlanan derman serişdesindäki glýukoza molekulalary rak öýjüklerini aldap, olary derman serişdelerini has işjeň siňdirmäge mejbur edýär diýip, uniwersitetiň metbugat gullugy TASS-a habar berdi...

düýn 12:21
3.3k+

Alymlaryň aýtmagyna görä, adam aňy 55–60 ýaş aralygynda öz iň ýokary derejesine ýetýär

Awstraliýaly psiholog Žil E. Žinýak we polşaly alym Marçin Zaýenkowski adam aňynyň ösüş tapgyrlary boýunça barlag geçirdiler. Netijeler Intelligence žurnalynda çap edilip, olaryň esasy pikirleri Metro neşiri tarapyndan giňden beýan edildi...