Gün ulgamynda dokuzynjy planeta göze ildi. Ol Neptunyň aňyrsynda gizlenýär

  • 28.05.2025 20:44
  • 4.1k+

Astronomlar baryp 2006-njy ýylda Plutonyň planetar statusyny karlik derejä çenli peseldýänçä, Gün ulgamynda dokuz sany planeta bar diýlip hasaplanýardy. Indi alymlar astronomiýa boýunça okuw kitaplaryny ýene täzeden ýazmak pikirine geldiler.

Earth.com-yň habar bermegine görä, Taýwan uniwersitetiniň barlagçylary uzakda Koýper guşagynda, Günden 74,85-104,986 milliard km uzaklykda gabarasy Neptundan kiçi bolmadyk äpet bir obýektiň bolup biljekdigini çaklaýarlar.
Barlag 20 ýyl töweregi aratapawut bilen - 1983 we 2006-njy ýyllarda geçirilen iki sany infragyzyl gözegçilikden alnan maglumatlara esaslanýar. Infragyzyl teleskoplar bardygy çak edilýän planetadan çykýan gowşak ýylpyldyny ýüze çykarmaga mümkinçilik berdi.
Hasaplamalar dogry çyksa, obýekt her 10 – 20 müň ýyldan Günüň töwereginden bir öwrüm edýär. Onuň massasy Ýeriňkiden 7–17 esse köp bolup, temperaturasy –187° C-a ýetip biler. Şeýle häsiýetnama ony Ýer ýa-da Mars ýaly daglyk-daşlyk planeta däl-de, Urana ýa-da Neptuna meňzeş buz ägirdine öwürýär.
Astronomlar jisimleriň hereketinde geň kanunalaýyklyklaryň tapylýan Koýper guşagyny köpden bäri synlaýarlar. Olaryň käbiri beýlekileriň ugruna garşy hereket edýär, bu bolsa ullakan bir zadyň täsiriniň bardygyny görkezip biler.
Barlagçylar asmanyň bu bölegini gaýtadan öwrenmegi meýilleşdirýärler. Eger hereket tassyk bolsa, bu täze planetanyň tapylandygyny we Gün ulgamynyň emele gelşi baradaky pikirleriň täzeden gözden geçirilmegini aňladyp biler.


düýn 22:48
889

Türkmen alymlary ýyladyşhanalar üçin uniwersal suwuk dökün işläp taýýarlaýarlar

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Himiýa institutynda ýyladyşhanalar üçin KAS-28, -30 we -32 suwuk dökünleriniň döredilmegi boýunça işler tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýar. «Türkmenistan: Altyn asyr» elektron neşiriniň habar bermegine görä, täze önümiň düzüminde kaliý, azot, ammiak selitrasy we beýleki peýdaly goşundylary bar...

düýn 21:09
1.9k+

Milliardlarça deňiz ýyldyzyny ýok eden bakteriýa ýüze çykaryldy

Kanadaly we amerikaly biologlar dünýä ummanynda deňiz ýyldyzlarynyň milliardlarçasyny ýok eden, olary iglediji keseli (SSWD) döredijiniň Vibrio pectenicida atly bakteriýalaryň ştammydygyny anykladylar. Bu barada Hakaý institutynyň (Kanada) metbugat gullugy habar berdi...

09.08.2025 18:21
2.2k+

SpaceX Starship-iň Marsa uçmagy barada ilkinji şertnamasyny baglaşdy, müşderi Italiýa boldy

SpaceX öz Starship kosmos gämisini Mars missiýalary üçin hödürläp başlady we eýýäm ilkinji şertnamasyny baglaşdy. Ilkinji müşderi Italiýanyň kosmos agentligi (ASI) boldy. ASI-niň prezidenti Teodoro Walenteniň aýtmagyna görä, agentlik Gyzyl planetanyň üstünden maglumat ýygnamak üçin ylmy enjamlary ibermegi meýilleşdirýär...

09.08.2025 18:20
2.4k+

NASA we Google Cloud kosmosda astronawtlara kömek etmek üçin EA lukmanyny döredýär

NASA we Google Cloud uzak dowam edýän kosmos missiýalarynda astronawtlara diagnoz goýmakda we bejermekde kömek edip biljek emeli aň ulgamyny synagdan geçirýär. Ulgam “Ekipaž lukmanynyň sanly kömekçisi” (CMO-DA) adyny aldy we Aýa gaýdyp barmak boýunça “Artemid” missiýasyndan başlap, ekipažly uçuşlara taýýarlygyň çäklerinde döredildi...