Gün ulgamynda dokuzynjy planeta göze ildi. Ol Neptunyň aňyrsynda gizlenýär

  • 28.05.2025 20:44
  • 4.3k+

Astronomlar baryp 2006-njy ýylda Plutonyň planetar statusyny karlik derejä çenli peseldýänçä, Gün ulgamynda dokuz sany planeta bar diýlip hasaplanýardy. Indi alymlar astronomiýa boýunça okuw kitaplaryny ýene täzeden ýazmak pikirine geldiler.

Earth.com-yň habar bermegine görä, Taýwan uniwersitetiniň barlagçylary uzakda Koýper guşagynda, Günden 74,85-104,986 milliard km uzaklykda gabarasy Neptundan kiçi bolmadyk äpet bir obýektiň bolup biljekdigini çaklaýarlar.
Barlag 20 ýyl töweregi aratapawut bilen - 1983 we 2006-njy ýyllarda geçirilen iki sany infragyzyl gözegçilikden alnan maglumatlara esaslanýar. Infragyzyl teleskoplar bardygy çak edilýän planetadan çykýan gowşak ýylpyldyny ýüze çykarmaga mümkinçilik berdi.
Hasaplamalar dogry çyksa, obýekt her 10 – 20 müň ýyldan Günüň töwereginden bir öwrüm edýär. Onuň massasy Ýeriňkiden 7–17 esse köp bolup, temperaturasy –187° C-a ýetip biler. Şeýle häsiýetnama ony Ýer ýa-da Mars ýaly daglyk-daşlyk planeta däl-de, Urana ýa-da Neptuna meňzeş buz ägirdine öwürýär.
Astronomlar jisimleriň hereketinde geň kanunalaýyklyklaryň tapylýan Koýper guşagyny köpden bäri synlaýarlar. Olaryň käbiri beýlekileriň ugruna garşy hereket edýär, bu bolsa ullakan bir zadyň täsiriniň bardygyny görkezip biler.
Barlagçylar asmanyň bu bölegini gaýtadan öwrenmegi meýilleşdirýärler. Eger hereket tassyk bolsa, bu täze planetanyň tapylandygyny we Gün ulgamynyň emele gelşi baradaky pikirleriň täzeden gözden geçirilmegini aňladyp biler.


şu gün 10:08
133

SpaceX köp gezeklik Falcon 9 raketasynyň 500-nji uçuşyny üstünlikli amala aşyrdy

17-nji noýabrda SpaceX köp gezeklik Falcon 9 raketasynyň 500-nji uçuşyny geçirdi. Uçuş Wandenberg kosmos bazasyndan amala aşyryldy. Raketa ummany kartalaşdyrmak üçin niýetlenen Sentinel-6B hemrasyny orbita çykardy...

düýn 17:29
1.8k+

SpaceX adamlary Aýa gondurmagyň möhletini yza süýşürdi

Politico neşiriniň alan resminamalaryna görä, SpaceX adamlary Aýa gondurmagyň möhletiniň azyndan 2028-nji ýylyň ahyryna çenli süýşürilýändigi barada NASA-ny habardar etmegi meýilleşdirýär. Bu Ak tamda göz öňünde tutulandan bir ýyldan gowrak wagt giçdir...

düýn 17:16
2k+

Alymlar kosmos şöhleleriniň gelip çykyşynyň 70 ýyllyk syryny açdy

LHAASO obserwatoriýasynda işleýän hytaý alymlary gara deşikden we hemra ýyldyzdan ybarat ulgamyň – mikrokwazarlaryň zarýadly bölejikleri tizleşdiriji hökmünde hereket edýändigini anyklady. Bu obýektler Akmaýanyň ýolunda ýokary energiýaly kosmos şöhleleriniň gelip çykyşynda möhüm rol oýnap biler...

düýn 11:24
4.4k+

Alymlar itleriň ilkinji tohumlarynyň haçan peýda bolandygyny anyklady

Itleriň gelip çykyşy we eldekileşdirilmegi häli-häzire çenli ylymda iň köp öwrenilýän temalaryň biri bolmagynda galýar. Science žurnalynda neşir edilen täze gözleg itleriň arasyndaky tapawutlaryň häzirki tohum çykarmak usullaryndan has öň ýüze çykyp başlandygyny görkezýär...