Awstraliýaly alymlar adamyň gözüne meňzeş kompýuter gözüni döretdi

  • 19.05.2025 19:03
  • 4.7k+

Awstraliýadaky RMIT (Royal Melbourne Institute of Technology) uniwersitetiniň alymlary adamyň gözi ýaly işleýän elektron gözüň prototipini döretdi.

Adamyň gözi we beýnisi her bir kadry dolulygyna işlemeýär: olar herekete tiz reaksiýa bildirip, ilkinji nobatda, obýektleriň konturlaryny görýär we beýnä derrew signal iberýär. Täze çip hem bu prosesi gaýtalaýar: ol uzak hasaplamazdan ýagtylygyň üýtgemegini we obýektleriň formasyny derrew “duýýar”.
Kompýuter görüş ulgamlarynyň aglabasy ilki kartinany düşürýär, ony sanly görnüşe geçirýär we soňra çylşyrymly algoritmleri ulanyp, gaýtadan işleýär. Bu hem köp energiýa talap edýär.
RMIT-iň prototipinde tehnologiýa molibden disulfidi (MoS2) materialyna esaslanýar: ýagtylyk bu materialyň inçe gatlagyna düşýär we material gözüň içki bardasy ýaly derrew elektrik signalyny döredýär. Ilkinji gaýtadan işleýiş üçin hiç hili daşarky elektronika talap edilmeýär.
Molibden disulfidi ultra-inçe plýonka bolup, onda ýagtylyga reaksiýa berýän atom derejesinde defektler bar. Bu defektler neýronlar ýaly hereket edýär: olar zarýady toplap, ýeterlik derejede köp bolan ýagdaýynda impuls görnüşinde goýberýär. Şeýle ýörelge LIF modeli diýlip atlandyrylýar.
Synaglar çibiň eliň hereketine adamyň göz-beýni ulgamy ýaly derrew täsirlenýändigini görkezdi. Şeýle-de, ol şekil sanly görnüşe geçip, daşarky prosessorda işlenýänçä garaşmaýandygy üçin elektrik energiýasyny tygşytlaýar.
Alymlar çibiň durulygyny ýokarlandyrmagy meýilleşdirýär. Geljekde şeýle “göz” robotlara we dronlara çalt we az energiýa bilen reaksiýa bermäge mümkinçilik berer diýlip hasaplanýar.  


düýn 11:16
1.7k+

Astronomlar ilkinji gezek Günüň daşky serhediniň kartasyny çyzdylar

Astronomlar ilkinji gezek Günüň atmosferasynyň daşky serhediniň — Alwen üsti (Alfvén surface) hökmünde tanalýan zolagyň yzygiderli iki ölçegli kartasyny düzdüler. Bu serhet Gün şemalynyň magnit tolkunlarynyň tizliklerinden geçip, yzyna dolanmaz ýaly Günüň täsirinden çykýan we planetalarara giňişlige ýaýraýan sebitidir...

düýn 11:12
3k+

Türkmen alymlary çölleşmä garşy göreşmek üçin bionanokompozit material döretdiler

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologik parkynyň hünärmenleri gumuň göçmegi we çölleşmek meseleleri boýunça ylmy-barlag işlerini geçirdiler. Bu ylmy-barlag işleriniň çäklerinde sianobakteriýalaryň biomassasy esasynda dökülýän çägeleri berkitmek we olaryň göçmeginiň öňüni almak üçin bionanokompozit material (BNKM) döredildi...

16.12.2025 19:18
4.2k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...

15.12.2025 17:03
7.9k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...