Alymlar geljekki kosmos bazalary üçin balyk fermalaryny işläp taýýarlaýar

  • 03.05.2025 11:11
  • 2.4k+

Fransiýada alymlar sibas balygyny adatdan daşary wezipe üçin taýýarlaýarlar – ol Aýda ösdürilip ýetişdiriljek ilkinji görnüş bolar. «Lunar Hatch» taslamasy geljekki astronawtlary balyk bilen üpjün eder we Aýdaky ýaşaýyş nokatlary üçin ýapyk iýmit zynjyry döretmäge mümkinçilik berer diýip, «The Guardian» ýazýar.

Taslama ýolbaşçylyk edýän alym, Fransiýanyň Milli okeanologiýa institutyndan doktor Sirill Pşibilanyň bellemegine görä, balyk – ýeňil siňýän belok, şeýle-de omega-3 we B witaminlerine baý. Bu maddalar kosmosda, ýagny dartyş güýjüniň ýok ýerinde myşsalaryň massasyny saklamak üçin örän möhümdir. «Lunar Hatch» taslamasynyň esasy maksady – sibasy Aýda ösdürip ýetişdirip bolarmy we ony geljekki astronawtlaryň iýmit režimine goşup bolarmy, şony anyklamak.
Meýilnama görä, tohumlanan sibas ýumurtgalary (ikra) Aýa ugradylar. Olar ýolda wagty ýumurtgadan çykar, sebäbi inkubasiýa döwri uçuş wagtynda gabat gelýär. Ilkibaşda balyklar ýene yzyna getiriler, geljekde bolsa Aýda ösdüriler.
Ulgamyň esasy aýratynlygy – ýapyk aýlawy bolup durýar. Akwariumlar üçin suw Aýdaky buzlardan alnar, galyndylar bolsa mikroorganizmler, krewetkalar we gurçuklar tarapyndan gaýtadan işleniler. Şeýlelikde, daşarky serişdeleriň ulanylyşy gaty azaldylyp, 4-5 aý öz-özüni üpjün edýän ekoulgam dörediler.
Hasaplamalara görä, 7 astronawty 16 hepdäniň dowamynda, hepdede iki gezek balyk bilen üpjün etmek üçin, takmynan, 200 sany sibas gerek. Ýumurtgalaryň uçuş wagtyndaky artykmaç basyşlara we yrgyldylara garşy durnuklylygyny barlamak üçin, alymlar «Soýuz» raketasynyň uçuş şertlerini gaýtalaýan ýerüsti synaglary geçirdiler. Netijeler oňyn boldy – embrionlaryň ösüşine täsir ýetmedi.
Indiki ädim – orbitada doly göwrümli synag geçirmek. Häzirki wagtda topar Fransiýanyň kosmos agentligi CNES bilen NASA-nyň uçuş senesi baradaky çözgüdine garaşýar. Şol bir wagtda, Hytaý hem özüniň orbitadaky stansiýalary üçin, şuňa meňzeş ulgamlary işläp düzýär.
Pşibilanyň nygtamagyna görä, şeýle tehnologiýalar diňe bir Aýy özleşdirmek üçin däl, eýsem Ýer üçin hem möhümdir: ýapyk akwafermalar uzakda ýerleşýän sebitleri iýmit bilen üpjün edip biler we ekologiýanyň durnuklylygyna goşant goşup biler.


şu gün 19:40
341

NASA 20 ýyldan gowrak ozal öçürilen “Woýajer-1” zondunyň hereketlendirijilerini işletmegi başardy

NASA-nyň inženerlerine 20 ýyldan gowrak wagt ozal öçürilen we häzire çenli düzedip bolmaýan hasaplanan “Woýajer-1” zondunyň ugrukdyryjy hereketlendirijileriniň işini dikeltmek başartdy. 2002-nji ýylda gyzdyryjylaryň öçürilmegi sebäpli olaryň işinde bökdençlik ýüze çykdy diýlip hasaplanypdy...

şu gün 08:35
3.2k+

Aýdan getirilen nusgalarda üýtgeşik monjuk tapyldy: ol Aýyň içki gurluşyny bilmäge kömek eder

Hytaý alymlary “Çane 5” missiýasynyň kömegi bilen Aýdan getirilen toprak nusgalarynda üýtgeşik himiki düzümi bolan çüýşe monjugy tapdy. Ol hemranyň içki gurluşy barada maglumat almaga kömek eder diýip, Space.com neşiri ýazýar...

15.05.2025 21:27
2.8k+

Baýkonur kosmodromynda H-1 Aý raketasynyň iň uly maketi oturdyldy

Baýkonurda SSSR-iň Aý maksatnamasy üçin döredilen H-1 raketa göterijisiniň dünýäde iň uly maketi peýda boldy. Onuň beýikligi 22 metre ýetýär. Maket 2025-nji ýylyň 2-nji iýunynda bellenjek şäheriň we kosmodromyň 70 ýyllygy mynasybetli gurnaldy...

15.05.2025 11:24
5k+

Hytaýly alymlar DNK esasynda adamyň ýüz keşbini dikeltdiler

Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň alymlary diňe genetiki maglumatlara esaslanyp adamyň ýüz keşbiniň hakykata ýakyn 3D şekilini döredip bilýän Difface atly täze emeli aň modelini hödürlediler. Bu barada geçirilen barlagyň netijeleri «Advanced Science» žurnalynda çap edildi...