Iň gadymy arz-şikaýatyna 4 müň ýyl: gaharly alyjy arzyny palçyk tagtasynda ebedileşdiripdir

  • 15.04.2025 00:01
  • 9.2k+

B.e.öň 1750-nji ýylda Mesopotamiýanyň ýaşaýjysy tarapyndan hili pes haryt üçin ýazylan şikaýat arzasy taryhda iň gadymylaryň biri hasaplanýar. Onuň awtory Nanni söwdagär Ea-nasirden satyn alan mis tokgalarynyň hilinden nägile bolupdyr. Bu artefakt barada giňişleýin makala bilen ScienceAlert neşiri paýlaşdy.

Öz nägileligini Nanni 11,6 x 5 sm ululykdaky palçykdan ýasalan tablisada galdyrdy. Şikaýatyň teksti tablisanyň iki tarapyna-da ýazylypdyr. Akkad dilinden terjime Adolf Leo Oppengeým tarapyndan edildi. Ol 1967-nji ýylda ony özüniň “Mesopotamiýadan hatlar” kitabynda neşir etdi.
Görnüşi ýaly, Nanni haryt üçin öňünden tölän bolsa gerek. Harydy alanda bolsa ony mis tokgalarynyň hili lapykeç eden bolmaly. Ol birnäçe gezek söwdagäre öz adamlaryny iberip, puluny yzyna gaýtaryp bermegi talap edýär, ýöne bu netije bermeýär. Nanniniň aýtmagyna görä, söwdagär ilçiler bilen gödek gürleşip, olaryň özüni gödeklikde aýyplapdyr. Alyjy indi mis tokgalaryny diňe öz howlusynda barlajakdygyny aýtdy. Dawanyň nähili çözülendigi belli däl.
Gyzykly ýeri, bu tablisa Ea-nasiriň öýünde tapyldy. Ol ýerde başga müşderileriň hem arzalary bardy – söwdagär olaryň ählisini saklap galan bolmaly. Ýöne Nanniniň nägileligi, ähtimal, iň ýitisi we iň irkisi bolsa gerek. 


01.08.2025 15:02
4.4k+

Gadymy Müsür artefaktynda tötänleýin 4000 ýyllyk el yzy tapyldy

Kembrijdäki Fisuilýam muzeýinde saklanýan Gadymy Müsür artefaktynda hünärmenler 4000 ýyllyk el yzyny tapdylar. Tapyndy açylyşy 3-nji oktýabra meýilleşdirilen sergide görkeziler diýip, CNN ýazýar. El yzy “ruhlar öýüniň” – gurban etmek üçin aramgählerde we ruhlar üçin öý hökmünde ulanylan iki gatly binanyň şekilindäki palçyk predmetiň düýbünde tapyldy...

29.07.2025 12:15
15k+

Alymlar wagtyň azalandygyny subut edip, indi sekunty hasapdan aýyrmak isleýärler

Ýer öňküden çalt aýlanýar we bu taryhda ilkinji gezek global wagtdan sekunty aýyrmagyň zerurlygyna getirip biler. Bu barada Ýeriň aýlanyşy we hasaplaýyş ulgamlarynyň halkara gullugynyň (IERS) we ABŞ-nyň Harby-deňiz obserwatoriýasynyň maglumatlaryna salgylanyp, CNN habar berýär...

24.07.2025 10:24
3.7k+

Orta asyrlardan galan “ýylgyryş”: Polşadaky adada ýylgyrýan agaç ýüzi tapdylar

Torundaky (Polşa) Nikolaý Kopernik uniwersitetiniň arheologlary Polşanyň Lednisa kölüniň düýbünden ýüzüne oýulyp adamyň ýüzi şekillendirilen pürsi tapdylar. Bu açyş 2024-nji ýylda edildi, ýöne bu hakda indi resmi taýdan habar berildi...

17.07.2025 14:35
6.7k+

Amerikaly alymyň pişigi oňa eýýäm ikinji gezek näbelli bir wirusy açmaga kömek etdi

Pepper atly pişik ikinji gezek öý hojaýynyna, Floridadan mikrobiolog Jon Ledniskä täze, ozal ylma belli bolmadyk wirus ştammyny açmaga kömek etdi diýip, Gizmodo habar berýär. Pepper öýe jansyz gyzylguýruk syçany getirdi we Ledniski ony barlaghanada öwrenmek kararyna geldi...