Alymlar gadymy gowak suratlarynyň döredilmeginde çagalaryň möhüm ornuny belleýärler

  • 04.04.2025 22:26
  • 4.6k+

Tel-Awiw uniwersitetiniň barlagçylary çagalaryň gadymy gaýa suratlarynyň döredilmeginde möhüm orun eýeläp biljekdigini çaklaýarlar. Alymlar munuň diňe bir öwrenmeklik bilen bagly bolman, eýsem çagalaryň gaýry dünýä bilen aragatnaşyk saklamak ukybyna bolan ynam bilen hem baglanyşyklydygyna ynanýarlar.

Arheologlar Ella Assaf, Ýafit Kedar we Ran Barkaýa tarapyndan geçirilen barlag Arts žurnalynda çap edildi, onuň esasy netijelerini Phys.org beýan edýär.
Geçelgeleriniň darlygy we kislorod ýetmezçiligi sebäpli barmasy kyn gowaklardan tapylan suratlar arheologlary şeýle netijä getirdi. Muňa garamazdan, gadymy adamlar ol ýere çagalary alyp gidipdirler.
Şeýle gaýa suratlarynyň ýaşy 40–12 müň ýyl diýlip çaklanylýar.
Alymlar suratlaryň gapdalynda 2–12 ýaş aralygyndaky çagalaryň el we aýak yzlarynyň saklanyp galandygyny bellediler. Ondan öň olaryň gatnaşmagy öwrenmek häsiýetlidir, ýagny şeýdip olara bilim we däp-dessurlar geçirilendir diýip hasaplanýardy. Emma ysraýylly barlagçylar gadymy adamlar çagalaryň gaýry  dünýäniň güýçleri bilen täsirleşip biljekdigine ynanypdyrlar diýip çaklaýarlar, olaryň göz öňüne getirişine görä, beýle mümkinçilik gowaklaryň jümmüşinde bolupdyr.
Gowaklar awçy-ýygnaýjylaryň medeniýetleriniň köpüsinde ýerasty dünýä açylýan derweze hökmünde kabul edilipdir. Çagalaryň dünýäleriň serhedinde durmak bilen, gaýry jandarlar bilen aragatnaşyk saklap biljekdigine ynanypdyrlar.


düýn 19:18
2.4k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...

15.12.2025 17:03
7.2k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...

15.12.2025 15:06
3.9k+

400 müň ýyllyk oduň yzy tapyldy: neandertallar Homo sapiens-den has öň ot ýakypdyr

Arheologlar Suffolk graflygyndaky arheologik ýadygärligiň çäginde adamlaryň 400 müň ýyl mundan ozal – öňki hasap edilenden tas 350 müň ýyl ir ot ýakmagy öwrenendigine subutnama tapdy. Ylmy gözleg Nature žurnalynda neşir edildi...

14.12.2025 23:36
5.2k+

Geň soňlama: Hytaýda daşdan düwnüp heläk bolan gadymy guş tapyldy

Paleontologlar Hytaýyň Týanýu Tebigy Taryh Muzeýiniň zat saklanýan ýerlerinde adaty bolmadyk açyş etdiler. Geçirilen barlagda öň mälim bolmadyk guş görnüşiniň köp sanly ýuwdulan daşlardan düwnüp ölendigini görkezýän galyndy tapyldy...