Alymlar gadymy gowak suratlarynyň döredilmeginde çagalaryň möhüm ornuny belleýärler

  • 04.04.2025 22:26
  • 4.5k+

Tel-Awiw uniwersitetiniň barlagçylary çagalaryň gadymy gaýa suratlarynyň döredilmeginde möhüm orun eýeläp biljekdigini çaklaýarlar. Alymlar munuň diňe bir öwrenmeklik bilen bagly bolman, eýsem çagalaryň gaýry dünýä bilen aragatnaşyk saklamak ukybyna bolan ynam bilen hem baglanyşyklydygyna ynanýarlar.

Arheologlar Ella Assaf, Ýafit Kedar we Ran Barkaýa tarapyndan geçirilen barlag Arts žurnalynda çap edildi, onuň esasy netijelerini Phys.org beýan edýär.
Geçelgeleriniň darlygy we kislorod ýetmezçiligi sebäpli barmasy kyn gowaklardan tapylan suratlar arheologlary şeýle netijä getirdi. Muňa garamazdan, gadymy adamlar ol ýere çagalary alyp gidipdirler.
Şeýle gaýa suratlarynyň ýaşy 40–12 müň ýyl diýlip çaklanylýar.
Alymlar suratlaryň gapdalynda 2–12 ýaş aralygyndaky çagalaryň el we aýak yzlarynyň saklanyp galandygyny bellediler. Ondan öň olaryň gatnaşmagy öwrenmek häsiýetlidir, ýagny şeýdip olara bilim we däp-dessurlar geçirilendir diýip hasaplanýardy. Emma ysraýylly barlagçylar gadymy adamlar çagalaryň gaýry  dünýäniň güýçleri bilen täsirleşip biljekdigine ynanypdyrlar diýip çaklaýarlar, olaryň göz öňüne getirişine görä, beýle mümkinçilik gowaklaryň jümmüşinde bolupdyr.
Gowaklar awçy-ýygnaýjylaryň medeniýetleriniň köpüsinde ýerasty dünýä açylýan derweze hökmünde kabul edilipdir. Çagalaryň dünýäleriň serhedinde durmak bilen, gaýry jandarlar bilen aragatnaşyk saklap biljekdigine ynanypdyrlar.


26.07.2025 18:29
8.6k+

Alymlar Stounhenj daşlaryny adamlaryň daşandygyny tassykladylar

Aberistuit uniwersitetiniň ylmy gözlegçileri Stounhenji emele getirýän daşlaryň bäş müň ýyldan gowrak ozal adamlar tarapyndan daşalandygyny subut etdi. Bu barada geçirilen ylmy barlaga salgylanyp, Daily Mail habar berýär...

24.07.2025 10:31
3.1k+

Perm ülkesinde Ýerdäki iň gadymylara degişli jandarlaryň yzlary tapyldy

Russiýanyň Perm ülkesinde suwuň yza çekilmegi üýtgeşik paleontologiki açyşlara getirdi. Şirokowskiý suw howdanynyň kenarynda Ýeriň ýüzünde 550 mln ýyldan gowrak ozal ýaşap geçen gadymy köp öýjükli organizmleriň yzlary tapyldy...

22.07.2025 12:35
7.2k+

Awstriýaly alymlar mikroplastik bilen öýkende howply täze döremäniň arasynda baglanyşyk tapdylar

Awstriýadaky Wena lukmançylyk uniwersitetiniň alymlary mikroplastigi we nanoplastigi demiňe dartmagyň öýkeniň öýjüklerinde kanserogeneziň irki döwürleri bilen baglanyşykly howply üýtgeşmelere getirip biljekdigini anykladylar...

22.07.2025 12:28
5.2k+

Haýwanlar bilen ösümlikleriň aragatnaşygyň ilkinji ylmy delilleri peýda boldy

Tel-Awiw uniwersitetiniň barlagçylary ösümlikler bilen haýwanlaryň arasyndaky özara akustiki aragatnaşygy hasaba aldylar. Ösümlikler öz ýagdaýyny aňladýan sesleri çykarýarlar, haýwanlar bolsa jogap hökmünde özlerini alyp barşyny üýtgedýärler diýip, uniwersitetiň metbugat gullugy habar berýär...