Alymlar gadymy gowak suratlarynyň döredilmeginde çagalaryň möhüm ornuny belleýärler

  • 04.04.2025 22:26
  • 4.5k+

Tel-Awiw uniwersitetiniň barlagçylary çagalaryň gadymy gaýa suratlarynyň döredilmeginde möhüm orun eýeläp biljekdigini çaklaýarlar. Alymlar munuň diňe bir öwrenmeklik bilen bagly bolman, eýsem çagalaryň gaýry dünýä bilen aragatnaşyk saklamak ukybyna bolan ynam bilen hem baglanyşyklydygyna ynanýarlar.

Arheologlar Ella Assaf, Ýafit Kedar we Ran Barkaýa tarapyndan geçirilen barlag Arts žurnalynda çap edildi, onuň esasy netijelerini Phys.org beýan edýär.
Geçelgeleriniň darlygy we kislorod ýetmezçiligi sebäpli barmasy kyn gowaklardan tapylan suratlar arheologlary şeýle netijä getirdi. Muňa garamazdan, gadymy adamlar ol ýere çagalary alyp gidipdirler.
Şeýle gaýa suratlarynyň ýaşy 40–12 müň ýyl diýlip çaklanylýar.
Alymlar suratlaryň gapdalynda 2–12 ýaş aralygyndaky çagalaryň el we aýak yzlarynyň saklanyp galandygyny bellediler. Ondan öň olaryň gatnaşmagy öwrenmek häsiýetlidir, ýagny şeýdip olara bilim we däp-dessurlar geçirilendir diýip hasaplanýardy. Emma ysraýylly barlagçylar gadymy adamlar çagalaryň gaýry  dünýäniň güýçleri bilen täsirleşip biljekdigine ynanypdyrlar diýip çaklaýarlar, olaryň göz öňüne getirişine görä, beýle mümkinçilik gowaklaryň jümmüşinde bolupdyr.
Gowaklar awçy-ýygnaýjylaryň medeniýetleriniň köpüsinde ýerasty dünýä açylýan derweze hökmünde kabul edilipdir. Çagalaryň dünýäleriň serhedinde durmak bilen, gaýry jandarlar bilen aragatnaşyk saklap biljekdigine ynanypdyrlar.


şu gün 13:08
1.6k+

Astronomlar sekuntda 6 milliard tonna tizlikde ulalýan ýalňyz planetany tapdylar

Astronomlar «sergezdan-planetanyň» – ýyldyzyň daşyndan aýlanman, kosmosda erkin gezip ýören obýektiň massasynyň rekord derejede ösýändigini hasaba aldylar. Ýewropanyň Günorta obserwatoriýasynyň «Örän uly teleskopynyň» (VLT) kömegi bilen geçirilen gözegçilikler, bu planetanyň sekuntda 6 milliard tonna tizlikde gaz we tozan sorup alýandygyny görkezdi...

şu gün 13:02
1.5k+

Alymlar ebedi doňaklykdaky ýaşy, takmynan, 40 müň ýyl bolan mikrob­lary oýartdylar

Kolorado uniwersitetiniň (Boulder şäheri, ABŞ) alymlary on müňlerçe ýyl mundan ozal ebedi doňaklykda doňup galan gadymy mikroblary janlandyrdylar. Käbir nusgalardaky mikroorganizmler, takmynan, 40 müň ýyl bäri «uklapdyr»...

şu gün 06:35
3.5k+

Türkmen talyplary Malaýziýada WSDG 2025 bäsleşiginde baş baýraga we taslamany ösdürmek üçin pul baýragyna mynasyp boldular

24 — 28-nji sent­ýabr ara­ly­gyn­da Ma­laý­zi­ýa­nyň Saý­ber­ja­ýa şä­he­rin­de Bü­tin­dün­ýä Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry bäs­le­şi­gi (World Sus­tai­nab­le Develop­ment Goals Chal­len­ge — WSDG 2025) ge­çi­ril­di...

düýn 17:39
2.6k+

Fiziologiýa we lukmançylyk boýunça Nobel baýragy immun ulgamynyň öwrenilendigi üçin berildi

Stokgolmda fiziologiýa we lukmançylyk boýunça Nobel baýragynyň eýeleri yglan edildi. Baýrak “periferik immunologik tolerantlyk” diýlip atlandyrylýan ugurdaky açyş üçin amerikalylar Meri E.Brankowa, Fred Ramsdella we ýaponiýaly Şimon Sakaguçä berildi...