Slowakiýada Gadymy Rim döwrüniň inženerçilik täsinligi tapyldy. Ol ÝUNESKO-nyň sanawyna giriziler

  • 25.03.2025 12:01
  • 4.7k+

Slowakiýanyň çäginden ilkinji gezek Gadymy Rim akwedugy (suw desgasy) tapyldy. Özboluşly gurluş ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna giriziler diýip, Ancient Origins habar berýär.

Bu açyşy Trnawa uniwersitetiniň arheologlary Bratislawanyň etegindäki milli medeni ýadygärlik bolan Rusowsydaky mülküň durky täzelenýän wagtynda ýüze çykardylar. Bu işe dosent Erik Grnçarik ýolbaşçylyk edýär.

“Slowakiýada abat saklanyp galyş derejesi boýunça deňsiz-taýsyz bu gadymy suw üpjünçilik ulgamy iň haýran galdyryjy açyşdyr. Aslynda, bu Slowakiýada öwrenilen ilkinji Rim akwedugydyr. Bu bir ýerden başga ýere suw eltmek üçin gurlan emeli suw kanaly" – diýip, Grnçarik düşündirdi.

Kanal 80 sm çuňlukda ýerleşip, onuň düýbüne Rim çerepisasy (tegulalar) düşelipdir, diwarlary daşdan örülipdir. Boýy - 91 sm, ini - 32 sm, bu bir rim futuna deňdir.
Arheologlar diňe bir obýektiň saklanyp galyşyna däl, eýsem onuň gurluşygynda ulanylan materiallaryň mukdaryna-da haýran galdylar.

“Biz rimlileriň 51 tonna çenli daş we 80-den gowrak tegula ulanandygyny hasapladyk. Olaryň käbirinde öndürijiniň ady saklanyp galypdyr, käbirlerinde hatda Güne guraýan wagty üstünden ylgap geçen itiň penjeleri hem bar "- diýip, arheolog Tomaş Kolon gürrüň berdi.

Akweduk II asyryň ahyryna çenli işläpdir we saklanyp galmadyk bina, megerem, rim esgerleri üçin niýetlenen hammama baryp direýän bolsa gerek. Soňlugy bilen desga gömlüpdir we şonuň netijesinde iki müňýyllygyň dowamynda abat galypdyr.


10.11.2025 13:14
5.3k+

Arheologlar Keniýada 2,7 million ýyl ozal ýasalan «şweýsar pyçaklaryny» tapdylar

Arheologlar Keniýadaky Turkana basseýniniň töwereginde takmynan 2,75–2,44 million ýyl öňe degişli daş gurallary tapdylar. Bu gadymy gurallar olduwaý medeniýetine degişli bolup, irki adamlaryň häzirkizaman «şweýsar pyçaklary» ýaly köp funksiýaly ulanyş gurallary hökmünde hyzmat edipdir diýip, ScienceDaily ýazýar...

10.11.2025 11:29
10k+

Russiýada 6 million ýyl öň ýaşap geçen äpet aýynyň galyndylary tapyldy

Russiýaly alymlar häzirki Russiýanyň günbatary bilen serhetdeş sebitlere hem golaý ýerleşýän Stawropol ülkesinden 5–6 million ýyl öň ýaşan äpet aýynyň galyndylaryny tapdylar. Bu barada Paleontologiýa institutynyň direktory Alekseý Lopatin habar berdi...

07.11.2025 06:25
3.7k+

Alymlar haýsy ýurtlarda adamlaryň tebigat bilen baglanyşygy has güýçli duýýandygyny kesgitledi

Beýik Britaniýanyň we Awstriýanyň alymlary dürli ýurtlaryň ýaşaýjylarynyň tebigat bilen arabaglanyşygy näderejede duýýandygyna düşünmek üçin ylmy gözleg geçirdi. Olar 61 döwlet boýunça maglumatlary seljerip, degişli reýtingi düzdüler diýip, The Guardian habar berýär...

07.11.2025 06:22
2.7k+

Mýanmada ýantarda ýaşy 99 mln ýyl bolan çybyn liçinkasy tapyldy

Mýanmadaky Kaçin ştatynda ýaşy 99 mln ýyl bolan ýantar böleginde häzire çenli belli bolanlaryň arasynda iň gadymy çybyn liçinkasy tapyldy diýip, Independent habar berýär. Tirannozawrlaryň döwürdeşi bolan bu tapyndy ozal näbelli görnüşiň wekili bolup çykdy...