NASA polýar şöhlelenmeleriniň atmosfera täsirini öwrenmek üçin Alýaskadan raketalary uçurar

  • 25.03.2025 10:42
  • 1.8k+

NASA atmosferanyň ýokarky gatlaklaryny öwrenmek üçin Alýaskadaky Poker-Flet poligonyndan üç raketa uçurmagy meýilleşdirýär. AWESOME missiýasy alymlara polýar tolkunlarynyň atmosferany nädip gyzdyrýandygyna we hemralara hem GPS-ä täsir edýändigine düşünmäge kömek eder.

Missiýanyň çäklerinde bir dört basgançakly we iki sany iki basgançakly raketa uçurylar. Olar 6-njy aprele çenli üç sagat aralyk bilen uçurylar. Iň uly raketa dürli reňkli snarýadlary goýberer we olar demirgazyk Alýaskanyň ähli ýerinde görner.
Missiýa Ferbenksdäki Alýaska uniwersitetiniň (UAF) kosmos fizikasynyň professory Mark Konde ýolbaşçylyk edýär. Uniwersitetiň onlarça aspiranty bu hadysa ştatyň dürli nokadyndan syn eder.
Ylmy gözlegçileriň jogap bermek isleýän esasy soragy: şöhlelenmelerden gelýän ýylylyk nirä gidýär? Alymlar howanyň ýokary hereket edýändigini ýa-da kese üýtgemeleri ýüze çykarýandygyny bilmek isleýär.

“Haçan-da polýar şöhlelenme gözegçilikden çykyp, atmosfera köp ýylylyk goýberende, bu ýylylygyň haýsy bölegi howanyň ýokary hereket etmegi, haýsysy kese hereket üçin sarp edilýär” – diýip, Konde sorag bilen ýüzlenýär.

Ilkinji iki raketa 50 we 110 mil belentlikde ýeli we tolkunlary hasaba alar. Üçünjisi 68-den 155 mile çenli derejelerde maglumatlary ýygnar.
Netijeler alymlaryň kosmos howasy baradaky düşünjesini üýtgedip biler.


düýn 19:23
1.3k+

Alymlar ýaralary bitirmek üçin guşuň düwünçek dokumalaryny ulanmagy teklip edýärler

Demirgazyk-Kawkaz federal uniwersitetiniň alymlary ýara bitiriji dermanlary döretmek üçin guşuň düwünçek dokumalaryndan edilen peptidleri ulanmagy teklip etdiler. Işläp taýýarlama melhemleriň, gelleriň we suwuk plastyrlaryň bir toparynyň çykarylmagy bilen tamamlanar...

düýn 18:57
2k+

Mum güýeleriniň gurçuklarynyň plastigi iýip, ýag görnüşinde öz organizminde toplaýandyklary ýüze çykaryldy

Alymlar uly mum güýeleriniň (Galleria mellonella) gurçuklarynyň polietileni metabolik taýdan işläp (siňdirip), ony birnäçe günüň dowamynda öz bedeninde lipid (ýag) görnüşinde toplap bilýändiklerini ýüze çykardylar...

12.07.2025 19:19
1.3k+

ESA köp gezeklik we köpugurly Space Rider kosmos gämisini üstünlikli synady

Ýewropanyň kosmos agentligi (ESA) köp gezeklik Space Rider kosmos enjamynyň paraşýut ulgamynyň synaglaryny üstünlikli geçirdi. Synaglar italýan harbylarynyň gatnaşmagynda we taslamanyň baş potratçysy bolan Thales Alenia Space kompaniýasynyň inženerleriniň ýolbaşçylygynda Sardiniýada geçirildi...

11.07.2025 11:17
3.6k+

Alymlar 200 mln ýyl ozal ýaşan pterozawryň täze görnüşini suratlandyrdylar

ABŞ-nyň Smitsonow institutynyň işgärleri Petrifaýd-Forest milli seýilgähinde (Arizona ştaty)  209 million ýyl mundan ozal ýaşap geçen pterozawrlaryň näbelli görnüşleriniň galyndylaryny tapdylar. Edaranyň metbugat gullugynyň habaryna görä, tapyndy giçki trias döwrüne degişlidir...