NASA polýar şöhlelenmeleriniň atmosfera täsirini öwrenmek üçin Alýaskadan raketalary uçurar

  • 25.03.2025 10:42
  • 1.9k+

NASA atmosferanyň ýokarky gatlaklaryny öwrenmek üçin Alýaskadaky Poker-Flet poligonyndan üç raketa uçurmagy meýilleşdirýär. AWESOME missiýasy alymlara polýar tolkunlarynyň atmosferany nädip gyzdyrýandygyna we hemralara hem GPS-ä täsir edýändigine düşünmäge kömek eder.

Missiýanyň çäklerinde bir dört basgançakly we iki sany iki basgançakly raketa uçurylar. Olar 6-njy aprele çenli üç sagat aralyk bilen uçurylar. Iň uly raketa dürli reňkli snarýadlary goýberer we olar demirgazyk Alýaskanyň ähli ýerinde görner.
Missiýa Ferbenksdäki Alýaska uniwersitetiniň (UAF) kosmos fizikasynyň professory Mark Konde ýolbaşçylyk edýär. Uniwersitetiň onlarça aspiranty bu hadysa ştatyň dürli nokadyndan syn eder.
Ylmy gözlegçileriň jogap bermek isleýän esasy soragy: şöhlelenmelerden gelýän ýylylyk nirä gidýär? Alymlar howanyň ýokary hereket edýändigini ýa-da kese üýtgemeleri ýüze çykarýandygyny bilmek isleýär.

“Haçan-da polýar şöhlelenme gözegçilikden çykyp, atmosfera köp ýylylyk goýberende, bu ýylylygyň haýsy bölegi howanyň ýokary hereket etmegi, haýsysy kese hereket üçin sarp edilýär” – diýip, Konde sorag bilen ýüzlenýär.

Ilkinji iki raketa 50 we 110 mil belentlikde ýeli we tolkunlary hasaba alar. Üçünjisi 68-den 155 mile çenli derejelerde maglumatlary ýygnar.
Netijeler alymlaryň kosmos howasy baradaky düşünjesini üýtgedip biler.


düýn 07:41
1.7k+

Ilon Mask SpaceX-iň göni orbitada maglumat merkezlerini gurmak meýli barada aýtdy

Ilon Mask SpaceX-iň göni orbitada maglumat (data) merkezlerini gurmak meýilnamasyny mälim etdi. Şeýle çözgüt emeli aňyň çalt ösmegi sebäpli artýan hasaplaýyş kuwwatyna we maglumat saklaýyş zerurlygyna esaslanýar...

düýn 07:27
3.5k+

Galapagosda alymlar “geçmişe dolanýan” pomidorlary tapdylar

Galapagos adalarynda alymlar ters ewolýusiýany görkezýän adaty bolmadyk pomidory – Solanum pennellii görnüşini tapdylar diýip, CNN habar berýär. Bu ösümlik Ekwadoryň kenaryndan ýüzlerçe kilometr uzaklykda ösýär...

düýn 07:13
2.8k+

Ýaponiýada ýabany köklerden alnan täze üzüm sorty döredildi

Okaýamanyň Tebigy ylymlary uniwersitetiniň alymlary Muskat Siragaý atly täze üzüm sortuny döretdiler. ScienceDaily-niň ýazmagyna görä, ol süýjüligi we ýumşak tagamy bilen tapawutlanýar hem-de geljekde giň gerimde ösdürip ýetişdirmek üçin uly mümkinçiliklere eýe...

düýn 07:06
1.4k+

“Gurak” ekzoplanetalaryň öz jümmüşinde suw emele getirip bilýändikleri ýüze çykaryldy

Alymlar köp wagtdan bäri, adatça suwy saklap bilmeýär öýdülýän “suw dünýäleri” (mini-neptunlar ýa-da subneptunlar) nädip öz ýyldyzlarynyň golaýynda bolup bilýär diýlen sorag bilen gyzyklanýarlar. Ilki bilen, şeýle planetalar “gar serhediniň” daşyndaky sowuk giňişliklerden içki orbitlara göçüp gelendir diýip çak edilýärdi...