NASA polýar şöhlelenmeleriniň atmosfera täsirini öwrenmek üçin Alýaskadan raketalary uçurar

  • 25.03.2025 10:42
  • 1.7k+

NASA atmosferanyň ýokarky gatlaklaryny öwrenmek üçin Alýaskadaky Poker-Flet poligonyndan üç raketa uçurmagy meýilleşdirýär. AWESOME missiýasy alymlara polýar tolkunlarynyň atmosferany nädip gyzdyrýandygyna we hemralara hem GPS-ä täsir edýändigine düşünmäge kömek eder.

Missiýanyň çäklerinde bir dört basgançakly we iki sany iki basgançakly raketa uçurylar. Olar 6-njy aprele çenli üç sagat aralyk bilen uçurylar. Iň uly raketa dürli reňkli snarýadlary goýberer we olar demirgazyk Alýaskanyň ähli ýerinde görner.
Missiýa Ferbenksdäki Alýaska uniwersitetiniň (UAF) kosmos fizikasynyň professory Mark Konde ýolbaşçylyk edýär. Uniwersitetiň onlarça aspiranty bu hadysa ştatyň dürli nokadyndan syn eder.
Ylmy gözlegçileriň jogap bermek isleýän esasy soragy: şöhlelenmelerden gelýän ýylylyk nirä gidýär? Alymlar howanyň ýokary hereket edýändigini ýa-da kese üýtgemeleri ýüze çykarýandygyny bilmek isleýär.

“Haçan-da polýar şöhlelenme gözegçilikden çykyp, atmosfera köp ýylylyk goýberende, bu ýylylygyň haýsy bölegi howanyň ýokary hereket etmegi, haýsysy kese hereket üçin sarp edilýär” – diýip, Konde sorag bilen ýüzlenýär.

Ilkinji iki raketa 50 we 110 mil belentlikde ýeli we tolkunlary hasaba alar. Üçünjisi 68-den 155 mile çenli derejelerde maglumatlary ýygnar.
Netijeler alymlaryň kosmos howasy baradaky düşünjesini üýtgedip biler.


şu gün 16:29
1.2k+

ABŞ Mars ýaryşynda yza galdy: Hytaý 2031-nji ýyla çenli ilkinji bolup Gyzyl planetadan toprak getirer

Ak tam NASA-nyň «Mars Sample Return» (Marsdan nusga getirmek) maksatnamasyna maliýe goldawynyň ýatyrylmagyny teklip etdi. Bu maksatnama Marsdan ýygnalan toprak nusgalarynyň Ýere getirilmegini maksat edinýärdi. Çykdajylaryň artmagy we gijikmeler sebäpli kabul edilen karar bu ugurda öňdeligi Hytaýa berýär...

şu gün 15:12
973

Kepler-139 ýyldyzlar ulgamynda “görünmeýän” planeta tapyldy

Prinston uniwersitetiniň astronomlary Kepler-139 ulgamynda täze ekzoplanetanyň tapylandygyny habar berdiler. Onuň göni özüni däl-de, goňşy jisimlere ýetirýän dartyş güýjüniň täsiri arkaly tapmak başartdy. Kepler-139f atly täze ekzoplaneta Gün ulgamyndan 1289 ýagtylyk ýyly uzaklykda ýerleşýän ykjam ulgamda belli bäşinji planeta boldy...

şu gün 13:36
1.8k+

ABŞ-ly alymlar täze reňk tapdylar. Ol gözüň torly perdesine lazer täsir edende ýüze çykdy

Amerikaly barlagçylar topary täze reňkiň tapylandygyny habar berdiler. Pöwrizäniň bu öwüşginini diňe gözüň torly perdesine lazeriň täsir etmegi arkaly görüp bildiler diýip, Science Advances žurnalynda çap edilen barlaga salgylanýan The Guardian ýazýar...

şu gün 00:35
2.2k+

Ýerde ilkinji bägülleriň hakyky reňki anyklanyldy: olar sary eken

Pekiniň tokaý hojalygy uniwersitetiniň alymlary häzirkizaman bägülleriniň ýedi bölek ýaprakly sary bir bitewi gülýaprakly gülden gelip çykandygyny anyklady. Ylmy gözlegiň netijeleri Nature Plants žurnalynda neşir edildi...